نگاه ایران/ محمد مساعد هشدار: این چند کلمه نه تنها هیچ حرف تازه ای برای گفتن ندارد بلکه به شکل غم انگیزی غم انگیز است! بحران! این کلمه کوچک که چند هفته ای هست به هر بهانه ای دوست دارد جایی در میان تیترهای رسانه ها داشته باشد هم از آن دسته کلماتی ست که اینقدر استفاده کرده ایم دیگه معنی واقعی اش را فراموش کرده ایم. کافی است دستت برود سمت کنترل تلویزیون یا روی لینک فلان خبرگزاری کلیک کنی تا چشمت به بحران های کوچک و بزرگی بیافتد که در حال رخ دادن هستند! از هشدارهای جدی کارشناسان درباره بحران جهانی آب تا واکنش سازمان ملل به بحران میانمار، از وضعیت بحرانی ریزگردها در اهواز تا وضعیت بحرانی برف در رشت. بحران همه جا هست و خب از آنجا که هر بحرانی نیاز به مدیریت دارد ایضاً مدیریت بحرانش هم همه جا هست و از آنجا که ما کلا خیلی به بحران علاقه مند هستیم به قول آقای قالیباف شهردار تهران «بحرانِ مدیریتِ بحران» (ببخشید خیلی بحران در بحران شد) هم همه جا به چشم می خورد. این وفور بحران ها باعث شده مسئولینمان به جای رقابت بر سر عملکرد به یقه گیری بر سر مصیبت ها بپردازند و اتفاقا نتیجه هم بگیرند. خودمانیم، دو دو تا چهار تا هم که بکنیم می بینیم وسط این مصیبت های پیاپی که سرمان نازل می شود این یقه گیری ها نه تقصیر آن مسئولی است که یقه مسئول دیگر را گرفته نه تقصیر آن مسئول دیگر که در جوابش چک افسری (مهندسی، سرهنگی، دکتری، حقوقدانی یا...) را زیر گوش نفر اول خوابانده. باور کنید یا نکنید تقصیر من است (و هرکدام از شما که منصفانه بار مسئولیت خودتان را بپذیرید). یعنی اگر بخواهیم انصاف به خرج بدهیم می بینیم اگر ما نمی خواستیم این نمی شدیم که حالا هستیم. کمی فکر کنید. چرا شهردار شهر رشت (که هم باسواد است هم باهوش) در حالی که هنوز چک چک ناودان های شهر خاموش نشده وقت می گذارد و نامه می نویسد (یا می نویساند) به نماینده مردم رشت در مجلس و چیزهایی می گوید که نه در شأن شهردار شهری مثل رشت است نه در شأن نماینده مجلسش؟ به نظرتان شهردار شماره تلفن آن نماینده مجلس را نداشته یا خواسته از هزینه های قبض تلفن کم کند که به جای یک گفتگوی خصوصی ترجیح داده با نامه ی سرگشاده جواب انتقادات آن نماینده مجلس را بدهد؟ فکر می کنم جوابش این است که شهردار فکر می کند می تواند با این حمله، تصویری بهتر از خود در اذهان عمومی ایجاد کند. می تواند؟ وای به حال ما اگر بتواند. و وای به حال ما اگر به همین دلیل ساده باشد که فلان نماینده اصولگرا روز و شب به معصومه ابتکار حمله می کند که چرا بحران آب داریم و آن عضو شورای شهر اصلاح طلب مدام محمدباقر قالیباف را می کوبد که چرا پلاسکو را تعطیل نکردی. وای به حال مایی که اسممان افکار عمومی است اگر یادمان برود فلج شدن شهر رشت با بارش پنجاه سانتی متر برف در بهمن ماه شاهکاری ست که شهردار به تنهایی از عهده انجامش برنمی آید! اگر یادمان برود وظیفه نماینده مجلس قانونگذاری است و نه اجرا که از او بخواهیم «شرح اقدامات خود را در یک سال اخیر که منتج به اجرا شده فهرست کنید»! اگر یادمان برود بحران یعنی رویدادی پیش بینی نشده که وضعیتی را ناپایدار یا خطرناک می کند و در هیچ جای دنیا به برفی که در ماه بهمن می بارد و حداقل از چند روز قبل پیش بینی شده بحران نمی گویند. و باز هم اگر یادمان برود شهردار رشت فقط یکی از دهها مسئولی است که باید درباره وضعیت روزهای گذشته رشت پاسخگو باشد. این چند روز که چشمم به مصاحبه های مسئولان می افتاد بیشتر از هرچیزی کلمه «حضور» را می دیدم. فلان عضو شورا از حضورش در همان ساعات اول در محل می گفت و آن دیگری از حضور شبانه روزی اش در خیابان های شهر به عنوان سندی بر خدمتگذاری اش اسم می برد. یکی دیگری را به علت آنکه در آن ساعات حضور نداشته محکوم می کرد و دیگری برای اثبات حضورش عکس هایش را در ژست های مختلف کنار بولدوزر فلان سازمان منتشر می کرد. البته مخاطب این مصاحبه ها و عکس ها کسی نبود جز من و شما و صدالبته آن مسئولین عزیز هم احتمالا تصور می کردند درحال گفتن چیزی هستند که ما دوست داریم بشنویم (و یا بهتر بگویم: تصور می کردند در حال گفتن چیزی هستند که اگر بشنویم دوستشان خواهیم داشت). رشت و تهران و اهواز هم نداشت. همه جا حرف همین بود و شیوه همان. به نظرتان چرا از این عزیزان نپرسیدیم «حضور» شما در محل دقیقا چه کمکی به حل مشکلات می کرده است؟ چرا از آن عضو شورا نپرسیدیم در آن عکس که از تو در میان برف ها منتشر شده درحال ارائه کدام توصیه محیرالعقول به راننده فلان وسیله راه باز کن هستی که به ذهن خودش نمی رسیده و یا چرا از آن شهردار عزیز نمی پرسیم که توضیحات واضح و مبرهنش در محل فلان حادثه (و البته در حضور فیلمبرداران) چه دردی از آتش نشانان مصیبت زده دوا می کرده است؟ چرا این توهین آشکار این عزیزان و مشاوران رسانه ای شان به شعور ما اتفاقا سند خدمت و جدیت این عزیزان هم قلمداد می شود؟ باز هم انگار جواب این چرا ما هستیم. ما که نمی خواهیم «سرمان را درد بیاوریم» و «فکر نان خودمان هستیم که خربزه آب است» و «به ما ربطی ندارد» اما در دل بحران هایی چنین خودساخته چشم در حدقه می چرخانیم تا مقصری بیابیم و قرعه به نام هرکه افتاد طومارش را به هم بپیچیم و به خواب برویم تا بزنگاه بعدی. ما که حواسمان نیست از مسئولانمان بخواهیم حواسشان به برف زمستان و مسافر عید و آب شالیزار بهار و... باشد اما حواسمان هست کار که از کار گذشت به تماشای یقه دریدن مسئولان بنشینیم و عضو کمپین «معذرت خواهی این از آن» این یکی و کارگروه «خوب کاری کردم» آن یکی شویم. ما که از خودِ بحران می ترسیم اما از خلقش نه. ما که باید یاد بگیریم نه تنها از بحران نترسیم، بلکه دوستش هم داشته باشیم، اینقدر زیاد که لحظه ای فراموشش نکنیم، آنقدر عمیق که هرگز اتفاق نیفتد. ^* عاریت گرفته شده از عنوان فیلم Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb نگاه ایران: انتشار اخبار و یادداشت های دریافتی به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت انجام رسالت مطبوعاتی و احترام به مخاطبان منتشر می شود.