مهرداد رضاپور در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص پدیده بی‌نظمی و بی‌برنامگی در کودکان و نوجوانان در انجام امورات روزانه، اظهار کرد: کودکان و نوجوانان به‌صورت پیش‌فرض بی‌برنامه و بی‌نظم نیستند، کودکان مانند لوح خامی هستند که از محیط پیرامون خود الگو می‌گیرند، بنابراین اگر محیطی که کودک و نوجوان در آن رشد می‌کند بی‌نظم باشد این رفتار به کودک سرایت می‌کند.

این روانشناس خانواده و حوزه کودک ادامه داد: اگر والدین برنامه‌ریزی دقیقی برای انجام امورات روزانه خود نداشته باشند، این بی‌نظمی را به‌صورت طبیعی به کودک خود منتقل می‌کنند، معمولا کودکان بخش عمده‌ای از رفتار خود را به شیوه مشاهده‌ای آموزش می‌بینند و محیط پیرامون خود الگو می‌گیرند.

وی عنوان کرد: کودکان معمولا در سنین زیر پنج سال بیش‌ترین تماس را با والدین خود دارند بنابراین الگوی کودکان در ابتدا والدین هستند، سپس اگر خواهر یا برادر بزرگتری داشته باشند از آن‌ها الگو می‌پذیرند و اگر والدین بی‌نظم باشند رفتارشان را به کودک نیز انتقال می‌دهند.

رضاپور افزود: والدین جذاب و دوست‌داشتنی در انتقال رفتارهای درست در پوشش، نحوه نظم‌دهی به وسایل، تغذیه، برنامه خواب و ... به فرزند به‌خوبی عمل می‌کنند، زیرا کودکان به‌دنبال الگوهای جذاب هستند، بعد از سن شش سالگی کودکان علاوه بر والدین از معلمان و همکلاسی‌ها جذاب خود نیز الگو می‌گیرند.

این روانشناس با اشاره به اینکه استفاده از الگوهای رفتاری مناسب برای کودکان و نوجوانان از اهمیت بالایی برخوردار است، عنوان کرد: اگرالگوی رفتاری مناسبی برای کودکان انتخاب کنیم در شکل‌دهی رفتار مناسب در این قشر موثر است.

وی با بیان اینکه کودکان و نوجوانان طالب دیده شدن هستند، یادآور شد: معمولا والدین نسبت به رفتار اشتباه در کودکان واکنش نشان می‌دهند، اما کارهای خوب آن‌ها را نادیده می‌گیرند، معمولا کودکان برای دیده شدن تنبیه یا تشویق تفاوتی برای آن‌ها ندارد، بنابراین وقتی والدین نسبت به کارهای خوب آن‌ها بی‌توجهی می‌کنند، سعی می‌کنند با رفتار اشتباه توجه والدین را به خود جلب کنند.

رضاپور اضافه کرد: توصیه می‌شود والدین در وهله اول نسبت به رفتار نامناسب و اشتباه کودک واکنش نشان ندهند و سعی کنند اگر کودک یا نوجوان کار خوبی را انجام داد او را مورد تشویق قرار دهند، زیرا کودک نیازمند توجه است، این مسئله موجب می‌شود کودک مسیر اشتباه خود را اصلاح کند، اگر به رفتار بد کودک واکنش نشان دهیم این رفتار در او تقویت می‌شود.

این روانشناس  با بیان اینکه کودکان و نوجوانان باید در تصمیمات و کارهای خانه دخالت داده شوند، خاطرنشان کرد: زمانی‌که والدین به کودکان سهم می‌دهند و در فعالیت‌ها و تصمیمات خانه آن‌ها را مشارکت می‌دهند، این کودکان ناخوادگاه نظم و برنامه‌ریزی را آموزش می‌بینند، اگر کار خوب کودکان و نوجوانان مورد تحسین قرار بگیرد، نظم‌ در کودکان تقویت می‌شود.

وی افزود: اگر والدین به کودک و نوجوان مسئولیت واگذار نکنند، آن‌ها مسئولیت‌پذیری را یاد نمی‌گیرند، همچنین باید بازخورد رفتار مناسب خود را بگیرند.

رضاپور در خصوص استفاده بیش‌ از اندازه کودکان و نوجوانان از تلفن همراه، تبلت و تلویزیون و انجام ندادن وظایف و تکالیف خود، توضیح داد: کودکان معمولا در اواخر دوره کودکی و ابتدایی دوره نوجوانی فوق‌العاده پر انرژی هستند و نیاز به تحرک و جنب و جوش دارند، اما والدین در این دوران کم حوصله شده‌اند و ترجیح می‌دهند کودک خود را با این وسایل در خانه سرگرم کنند تا از جنب و جوش آن‌ها کم شود، بنابراین کودک وقتی درگیر این فعالیت می‌شود به‌علت فضای متنوع جذب این فضاها شده و تبدیل به سبک غلط رفتاری می‌شود.

این روانشناس خانواده و حوزه کودک تاکید کرد: والدین به‌ویژه در ایام کرونا باید وقت بیش‌تری را با کودکان و نوجوانان خود بگذرانند تا کودکان به سمت رفتارهای غلط کشیده نشوند.

رضاپور با اشاره به فرار نوجوانان از قبول مسئولیت، گفت: والدین در واگذاری مسئولیت و دادن اعتماد به‌نفس به کودک بعد از سن هفت سالگی کوتاهی می‌کنند، باید کودک و نوجوان برای پذیرش مسئولیت با افزایش اعتماد به‌نفس آماده شود، اگر والدین دائما از کودک خود انتقاد کنند و نقاط ضعف او را گوشزد کنند، اعتماد به نفس کودک پایین می‌آید و نمی‌تواند مسئولیت انجام کاری را بر عهده بگیرد.