نگاه ایران/ محسن پاک آئین * آیین کلنگ زنی احداث خط آهن آستارا - رشت روز چهارشنبه اول اردیبهشت با حضور آقایان محمود واعظی و شاهین مصطفی اف وزرای مسئول کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان در آستارا، نقطه صفر مرزی دو کشور برگزار شد. این اقدام، تحولی مهم در عرصه حمل و نقل منطقه ای و بین المللی محسوب شده و نشان از اراده بلند دو کشور برای مقاوم سازی اقتصاد و اعتماد و اتکا به ظرفیت های داخلی خود می باشد.در این ارتباط توجه به نکات زیر حائز اهمیت است. 1- امروز کشورهای تولید کنندۀ نفت و گاز  به دنبال متنوع سازی اقتصاد و کاهش وابستگی خود  به درآمدهای نفتی هستند وایران و جمهوری آذربایجان نیز با این هدف و نظر ،سرمایه گذاری در عرصه حمل و نقل منطقه را هدف قرار داده اند. اراده سیاسی دو کشور برای توسعه روابط و روند مثبتی که مناسبات فیمابین طی می کند، مزیت مهمی است که امکانات زیادی را برای ایران و جمهوری آذربایجان ایجاد می کند تا اهداف مشترک اقتصادی خود در حوزه تزانزیت را دنبال نمایند. جمهوری آذربایجان به عنوان دروازه قفقاز، مبتکر و شریک در ایجاد راه آهن باکو- تفلیس - قارص بوده، در مراحل پایانی ساخت بندر تجاری بین المللی در بخش Alat  می باشد، برای تبدیل کشور به قطب کلیدی حمل و نقل منطقه ای، بیش از 20 میلیارد دلار سرمایۀ اختصاص داده است.ایران نیز پل اتصال روسیه و قفقاز به آب های آزاد در خلیج فارس و دریای عمان است و مسیر ایران،امن ترین،نزدیک ترین و اقتصادی ترین مسیر حمل و نقل برای کشورهای پیرامونی می باشد. 2- خط آهن رشت ـ آستارا از مهم ترین پروژه های ریلی کشور در جهت استفاده از کریدورهای بین المللی است چرا که با اتصال خط آهن ایران به جمهوری آذربایجان، کریدور شمال-جنوب کشور معنای واقعی پیدا کرده و ترانزیت ریلی کشور دست خوش تحول بزرگی خواهد شد. طرح اجرایی راه آهن رشت- آستارا به طول 164 کیلومتر می باشد با ساخت این خط آهن و اتصال رشت به آستارا ، تسهیل مبادلات بین بنادر شمالی و جنوبی کشور از طریق حمل و نقل ریلی میسر خواهد شد.در واقع ایجاد یک مسیر تمام ریلی در کریدور ترانزیتی شمال- جنوب ، ارتباط مستقیم ریلی خلیج فارس و شبه قاره هند با کشورهای روسیه و آسیای میانه و قفقاز و  کشورهای اروپائی ایجاد  و امکان گسترش مبادلات تجاری و بازرگانی با کشورهای حاشیه دریای خزر، بنادر باتومی و پوتی در گرجستان در کنار دریای سیاه و کشورهای اروپایی از جمله اهداف اصلی در احداث این محور می باشد. در عین حال می توان گفت مقدمات اتصال کشورهای مختلف و ارتباط مردم مختلف از هندوستان تا هلسینکی به طول دو هزار و 500 کیلومتر فراهم شده است. 3- میزان ترافیک پیش بینی شده در سال اول بهره برداری از محور رشت- آستارا حدود سه میلیون تن بار  و 200هزار نفر مسافرمی باشد که در سال های بعد به 4 میلیون تن بار و 500 هزار نفر مسافر افزایش خواهد یافت.از آن پس شرکت های بین المللی، حمل بار  از مسیر ایران را ترجیح می دهند، چراکه از نظر زمان ، هزینه و امنیت ،این مسیر گزینه بهتری خواهد بود. 4- مسیر ریلی رشت-آستارا حتی به کریدور "شرق-غرب"  نیز معنا می بخشد و برای مثال قطار کانتینری شانگهای- تهران را می توان از مسیر رشت - آستارا -  تفلیس، راهی اروپا  نمود.در حال حاضر محموله های چین با خط آهن تا بندر اوکتائو و از مسیر دریا به بندر باکو منتقل می شود و از باکو نیز مجددا با خط آهن تا تفلیس و دریای سیاه جابه جا می شود. 5- احداث خط آهن رشت - آستارا نقش زیادی در افزایش تجارت بین المللی، منطقه ای و ترانزیت کالا و مسافر میان ایران و کشورهای منطقه و حتی فرامنطقه خواهد داشت و کشورهائی مثل آذربایجان و روسیه می توانند از کوتاهترین مسیر به خلیج فارس و آب های آزاد متصل شده و در هزینه های خود نیز صرفه جوئی کنند. در حال حاضر از هندوستان و کشورهای اروپایی میلیونها تن کالا در مدت 60 روز به حوزه قفقاز ترانزیت می شود که با تکمیل کریدور شمال - جنوب این مدت به 10 تا 14 روز کاهش  می یابد. 6- قرار است جمهوری آذربایجان هشت کیلومتر از خط آهن را تا رودخانه مرزی آستاراچای و تا پایان سال جاری تکمیل کند و سپس پل ریلی به طول 80 متر و با سه دهنه به طور مشترک توسط ایران و جمهوری آذربایجان بر روی رودخانه آستاراچای ساخته شود. احداث دو کیلومتر خط ریلی و ساخت پایانه بار در فاز اول پروژه به عهده جمهوری اسلامی ایران است.برای ساخت مسیر 165 کیلومتری رشت - آستارا، بودجه لازم از طرف ایران و جمهوری آذربایجان در نظر گرفته شده و در عین حال از مشارکت مالی کشورهای ثالث نیز استقبال می شود. 7- احداث خط آهن رشت - آستارا به عنوان خط دوستی تهران و باکو نشاندهنده میزان اعتماد بالای طرفین به یکدیگر  است که ورود در اجرای پروژه های مهم و کلیدی را ممکن ساخته است.راه اندازی راه آهن آستارا - رشت و حمل کالا از خلیج فارس و دریای عمان با ایجاد تعرفه های مناسب ، آسان سازی رویه برای اخذ روادید ترانزیت ، و سرعت بخشیدن به انتقال بار، به ایران و آذربایجان کمک خواهد نمود تا بطور واقعی به بازیگران فعال اقتصادی در منطقه تبدیل شوند.اقدامی که موجب تامین منافع دو کشور شده و در چارچوب دیپلماسی برد - برد معنا پیدا می نماید. خط آهن رشت - آستارا، محور دوستی ایران و جمهوری آذربایجان است.طبعا اهتمام تهران و باکو در تامین و تزریق مالی پروژه و تسریع در اجرای آن، نه تنها اتصال این حلقه مهم به کریدور شمال - جنوب را ممکن ساخته بلکه موجب مقاوم سازی اقتصاد طرفین نیز خواهد گردید. * سفیر ایران در جمهوری آذربایجان