نگاه ایران/نسرین نیکنام: اینجا «کهنه ماسوله» است با قدمتی 400 ساله که از قرن پنجم تا هشتم هجری به عنوان یکی از مراکز مهم در زمینه صنعت فلزکاری از اهمیت خاصی برخوردار بود اما این روزها قدمت این محوطه تاریخی در زیر چرخ های یک شرکت راهسازی در حال از بین رفتن است. با اینکه چندی پیش این محدوده به همت پایگاه میراث فرهنگی ماسوله با سیم خاردار و پایه های فلزی محصور شده بود اما این شرکت راهسازی بدون توجه به این حصار گذاری اقدام به عملیات عمرانی کرده است. شکایت میراث فرهنگی روی میز دادستانی اقدامی که این شرکت انجام داده است اتفاق تازه ای نیست، این شرکت چندی پیش نیز بدون توجه به مباحث میراث فرهنگی منطقه مسیر ماسوله به خلخال را با هدف جاده سازی صاف و بخشی دیگر از محدوده کهنه ماسوله را نیز به همین بهانه تخریب کرد که در همان زمان با شکایت اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان، عملیات تخریب و راهسازی متوقف شد. مصطفی پورعلی، مدیر پایگاه میراث فرهنگی ماسوله درباره اقدامات این پایگاه برای جلوگیری از تخریب این محوطه تاریخی می گوید: «کهنه ماسوله به دلیل اهمیت باستانی ای که دارد سال 85 در فهرست میراث ملی ایران ثبت تعیین حریم شد و با توجه به حساسیت موضوع، پایگاه میراث فرهنگی ماسوله برای اینکه حدود کهنه ماسوله را مشخص کند با حکم دادستانی، این محدوده را تعیین حدود و با نصب سیم خاردار و پایه های فلزی محدوده تعیین حریم شده آن را مشخص کرد.» او ادامه داد: «این دومین بار است که این شرکت راهسازی به حریم کهنه ماسوله تجاوز کرده است و بدون توجه به وجود سیم خاردارها و پایه های فلزی اقدام به تخریب و ورود به منطقه کرده است، حدود 17 ماه پیش که این شرکت برای جاده سازی وارد این محوطه شده بود مجبور شد با شکایت اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان و حکم دادستانی کار خود را متوقف کند، اما دوباره کار خود را از سر گرفته است.» البته این بار از یک سو پایگاه میراث فرهنگی ماسوله پیگیر این اتفاق است و شکایت خود را به دادستانی شهرستان فومن اعلام کرده و منتظر رای دادگاه است و از سوی دیگر بنا به دستور مقام قضایی ورود هرگونه ماشین آلات ساختمانی به محوطه تاریخی کهنه ماسوله ممنوع شده و پیگیری مجازات متخلفان طبق قانون در محاکم قضایی در دستور کار قرار گرفته است. ماسوله یک منظر فرهنگی با سه محدوده کهنه ماسوله، گورستان و شهر ماسوله دارد. پورعلی به همکاری سازمان میراث فرهنگی و سازمان جنگل ها و منابع طبیعی برای تعیین حریم منظری ماسوله و سیاست برای حفاظت از ماسوله اشاره می کند و می گوید: «براساس طرح حفاظتی تعیین شده برای ماسوله هرگونه ساخت وساز و ویلا سازی در این محدوده ممنوع است و اجازه ساخت تنها به آن بخشی از شهر که مجوز دارد، داده می شود.» محوطه «کهنه ماسوله» در ۱۴ کیلومتری شمال غربی ماسوله قرار دارد و مردم ماسوله در گذشته در این محل که اکنون کهنه ماسوله نامیده می شود ساکن بوده اند. در نخستین فصل کاوش باستان شناسی شهرستان فومن که در شهریور ۱۳۷۴ توسط گروه پژوهشکده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان در این منطقه صورت گرفت، مشخص شد که این مکان در طول حداقل ۴۰۰ سال (از قرن پنجم تا هشتم هجری) به عنوان یکی از مراکز مهم در زمینه صنعت فلزکاری از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. وجود بقایای ذوب آهن و معادن سنگ آهن که در منطقه ییلاقی خلیل دشت واقع در جنوب غربی ماسوله فعلی دیده می شود، نشان می دهد که ساکنان قدیم این ناحیه، سنگ آهن را از معادن آن استخراج و پس از حمل به کهنه ماسوله آن را در کوره های ذوب آهن گنبدی شکلی که با زغال چوب کار می کردند، جهت ساخت ابزار و ادوات فلزی آماده و درنهایت آنها را به دیگر نقاط، به ویژه گیلان و آذربایجان صادر می کردند.