نگاه ایران/ مریم صابری: برای بسیاری، شهروندان به دو بخش تقسیم می شوند بیکار یا شاغل. بیکاری جمع بدی ها است. اگر از خمودگی و بی حالی اش که بگذری نمی توانی از بی پولی بگذری.چون زندگی نمی گذرد. برای بسیاری نیز ادامه راه بیکاری افسردگی و اعتیاد است. قصه ما اما در مورد افرادی است که مشغول به "کاری" هستند اما هیچ کدام از بندهای قانون کار  در موردشان اجرا نشده است.  هر روز بین 8 تا 14 ساعت در محل کار حاضرند. اما  در زمانی که باید حق الزحمه یکماهه شان را دریافت کنند با اما و اگر زیادی روبرو می شوند. نه تنها خبری از حقوقی که تمام هزینه های یکماه زندگی را پوشش دهد نیست بلکه همان مقدار نیز در چند مرحله پرداخت می شود. شاغلانی که مجبورند حتی با حقوق 300 تا 700 هزار تومانی نیز کار کنند. در حالی که حداقل حقوق تعیین شده از سوی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی برای کارگران یک میلیون و 111هزار تومان است و در سال گذشته نیز حداقل حقوق برای کارگران 913 هزار تومان پیش بینی شده بود. این وضعیت برای زنان دشوارتر نیز می شود. یعنی بدون آنکه ساعت کار کاهش پیدا کند برای زنان حقوق های پایین تری تعیین می کنند. اگر سری به دهها فروشگاه لباس و هایپر مارکت های شهر بزنیم دختران جوان زیادی را می بینیم که عموما با تحصیلات دانشگاهی با بیش از 10 ساعت کار مجبورند تا به حقوق 600 هزارتومانی و برای کار شش ساعته نیز حقوق 300 هزار تومانی راضی باشند.  چرا که کارفرماها می توانند افرادی بیابند که به کار با همان شرایط اما با حقوق پایین تر نیز رضایت دارند.    روایتی از قرن 18 اروپا در گیلانِ امروز شرایط حاکم بر روابط برخی کارگران و کارفرمایان در گیلان ما را به یاد دوران سخت کارگران اروپایی در قرن 18 می اندازد. اما این شرایط توصیف شده کارگران همین استان و شهر است. شهری که ساعت شش صبح در برخی از خیابان هایش شاهد مردانی است که خواب آلود و چرت زنان منتظر سرویس رفت و آمد ایستاده اند. آنها قرار است در ظاهر خودخواسته اما در واقعیت از روی اجبار در همین چرخه قرار بگیرند تا جز گروه بیکاران محسوب نشوند.    از انزلی تا رشت با حقوق ماهیانه 600هزار تومان رضا ۲۶ ساله فارغ التحصیل کامپیوتر است و بعد از شرکت در چند آزمون استخدامی و مصاحبه شرکت های خصوصی نتیجه ای نگرفته و اکنون در یکی از فروشگاههای بزرگ رشت در بخش انتظامات مشغول به کار است. حقوقی که برای او پیش بینی شده ۶۰۰ هزارتومان است! او می گوید هر روز باید از خانه ام که در انزلی است مسیر رشت به انزلی را طی کنم و در پایان ماه ۶۰۰ هزار تومان دریافت کنم. او می گوید درخواست بهبود وضعیت کاری چندان معنی ندارد چون دهها بیکار پشت در هستند تا با همین شرایط  مشغول به کار شوند؛ در نتیجه کارفرما به خود زحمتی برای راضی نگه داشتن کارکنان  نمی دهد.   دختر فوق لیسانس با 5۰۰ هزارتومان درآمد در رشت سحر هم در یکی از فروشگا های لباس گلسار در بخش صندوق کار می کند. او فارغ التحصیل رشته حسابداری است. سحر 28 ساله هم به نگاه ایران می گوید: بعد از آنکه مدرک لیسانسم را گرفتم دنبال کار بودم اما گفتند با مدرک لیسانس کار پیدا نمی شود.بعد از ناامید شدن از پیدا کردن یک شغل، فوق لیسانس را هم گرفتم اما هیچ تفاوتی نداشت و چون نمی خواستم بدون هیچ فعالیتی در خانه بمانم به چند جا سر زدم و چندین فرم پر کردم. شرایط بهتری پیدا نکردم و اکنون با حقوق 500 هزار تومان و بدون بیمه در اینجا مشغول به کار هستم.    امیدهای ناامید شده در شهر صنعتی رشت رامین هم در شهرک صنعتی رشت در یک کارخانه تهیه لوازم الکتریکی کار می کند. ازدواج کرده و صاحب دو فرزند است . وقتی از کار می پرسم ..می گوید بهتر است بگویم "بیگاری"؛ هر روز  شش صبح بیدار می شوم. از هفت صبح در سر کار هستیم تا ساعت پنج عصر. چند ماه از سال فقط جمعه ها روشنایی روز را دیده ام. من با سختی کار مشکلی ندارم و حاضرم برای بچه هایم بیشتر از این نیز تلاش کنم اما وقتی باید آخر ماه ۷۰۰ هزار تومان بگیرم از خودم منزجر می شوم او با تاسف سری تکان می دهد و می گوید حالا شما حساب کنید من بعد از دو سال کار به حقوق ۷۰۰ تومانی رسیده ام و کارگران تازه کار باید تا چند ماه حقوق ۶۰۰ هزار تومانی دریافت کنند.   نسبت مدرک دانشگاه معتبر با درآمد ساناز نیز یکی دیگر از دختران تحصیل کرده ی رشت است. او هر روز از ساعت 9  در یک آتلیه عکاسی مشغول به کار است تا 9 شب . در این میان دو ساعتی برای نهار و استراحت وقت دارد و  با 10 ساعت کار حقوق 300 هزار تومانی دریافت می کند؛ یعنی روزی 10 هزار تومان ! ساناز لیسانس گرافیکش را از دانشگاه گیلان گرفته است.   داغِ کارخانه های تعطیل شده ی گیلان همچنان تازه است به گواه بسیاری از مدیران دولتی شهرک های صنعتی تنها با 30 درصد ظرفیت خود  در حال کار  هستند. بسیاری از واحدهای تولیدی هنوز از ضربات مهلک سومدیریتها و بی تدبیری های دولت احمدی نژاد کمر راست نکرده اند. و بخش زیادی از کارگران همان کارگاهها و کارخانه ها نیز با حداقلی ترین حقوق در حال کار هستند. بسیاری از کارخانه های بزرگ گیلان مانند ایران پوشش و الکتریک، گیلان برک، توشیبا، کاشی خزر ، چوکا تالش، طی ۴دهه گذشته ورشکسته شدند که تبعات اجتماعی برخی از آنها هنوز پابرجاست.  البته در میان آمد و شد دولت ها چند کارخانه هم افتتاح شد اما همچنان وضعیت واحدهای صنعتی و تولیدی به وضعیت مطلوب خود نرسیده است.   30 هزار گیلانی متقاضی شاغل شدن در شرکت دخانیات نارضایتی از وضعیت شغلی فعلی و یا بیکاری موجود در گیلان وقتی بیشتر قابل درک می شود که خبر استخدامی جدیدی در استان منتشر می شود و یا خبری مبنی بر جذب در کارخانه های روپای استان به گوش می رسد. تعداد درخواست های افراد جویای کار در این مواقع بسیار چشمگیر است. آخرین مورد خبر استخدامی چند هزار نفری دولت و  پیش از آن خبر جذب نیروی جدید در مجتمع دخانیات گیلان شاهد این مثال است. گفته می شود  شرکت دخانیات با نامه استخدامی بیش از 30 هزار جوان روبرو شده است.    از کاهش نرخ بیکاری که می گویند از چه می گویند اما آمارهای دولتی هر ماه خبر از کاهش نرخ بیکاری و افزایش نرخ اشتغال در گیلان می دهد. محمدعلی نجفی در آخرین روزهای حضور خود در استانداری گیلان به عنوان رئیس ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی استان گیلان با بیان اینکه در دولت یازدهم نرخ بیکاری گیلان از ۱۵٫۶ به ۱۱٫۳ رسیده گفته بود در کمتر استانی از کشور به این میزان نرخ بیکاری کاهش یافته است. امری که چندان برای مردم ملموس نبود. همانطور که علی منتظری رئیس بخش صنعت و معدن تجارت سابق گیلان نیز همیشه از آمارهای مثبت خبر می داد. حالا اما هیچ کدام در گیلان سمتی ندارند. نجفی  در استانداری استان البرز حضور دارد و منتظری هم در ناکجایی که فعلا خبری رسمی از او  منتشر نمی شود. استاندار جدید گیلان اما به دنبال برنامه عملیاتی است و  صریح تر سخن می گوید.  این شاید به دلیل نیروی جوانی او باشد که تغییر مثبت را در بیان کاستی های فعلی و داشتن یک برنامه اصولی برای آینده می داند.  مصطفی سالاری از  وضعیت کارگروه رفع موانع تولید  انتقاد می کند و از همه مدیران دستگاههای اجرایی می خواهد تا برنامه عملیاتی شان را ارائه دهند. او همچنین تلاش می کند تا توجهات را به ایجاد اشتغال در حوزه گردشگری جلب کند؛ ظرفیتی بزرگی که در گیلان مغفول مانده و آورده ی اقتصادی ویژه ای نصیب گیلان نکرده است. در حالی که اگر بخشی از متقاضیان کار به این حوزه سوق داده شوند بالانس بهتری در  بخش اشتغالزایی ایجاد می شود. رضا، سحر، رامین و ساناز این گزارش فقط چند نمونه از افرادی هستند که بسیار پایین تر از حقوق تعیین شده قانونی از کارفرمایان خود مزد دریافت می کنند، بیمه بازنشستگی و درمانی ندارند و مهم تر از همه ترس از دست دادن همان شرایط ، همیشه همراهشان است. حتی در روزی که به نام "کارگر" است آنها جایی ندارند چرا که اسم شان جایی ثبت نیست.