نگاه ایران/ گروه اجتماعی: جنگ بین آفت و کشاورز برای شکست دیگری، همیشه وجود داشته است. کشاورزان توانسته اند با کمک علم و به لطف سم و داروهای شیمایی بر بسیاری از آفت ها و بیماری ها و حشرات پیروز شوند و با کود شیمیایی بر میزان تولیداتشان اضافه کنند. اما با گذشت زمان و به خطر افتادن سلامتی مصرف کنندگان کار شناسان بهداشت استفاده مداوم از مواد شیمیایی برای انسان را منع کردند و کار شناسان کشاورزی هم از استفاده صحیح و به موقع سموم برای آلوده نشدن منابع آبی و خاکی در دراز مدت سخن گفتند. سلامتی انسان و طبیعت در خطر طبق آنچه کار شناسان می گویند مصرف بی رویه و غیراصولی سموم دفع آفات و کودهای شیمیایی در مناطق مختلف تحت پوشش بخش کشاورزی باعث رشد ابتلا به سرطان و سایر بیماری ها شده است. سموم و پسماندهای کشاورزی، خطرناک ترین آلوده کننده های آب و خاک هستند که تا سال ها در محیط باقی می مانند و صدمات جبران ناپذیری به محیط زیست وارد می کنند. در واقع چیزی که کشاورز فکر می کند امروز چاره نجاتش است فردا گریبانش را خواهد گرفت. هرچند مدیران جهاد کشاورزی استان از خاک فقیر و لزوم استفاده از کود شیمیایی برای تقویت خاک می گویند اما در حال حاضر در کشاورزی پیشرو از سموم و کودهایی استفاده می شود که مواد شیمیایی به کار رفته در آن سازگار تر با محیط باشد و یا از سموم و کودهای طبیعی استفاده می شود. علاوه بر این مبارزه بیولوژیک یکی از روش های جدید مبارزه با آفات کشاورزی است. روشی که به تولید محصول سالم کمک بیشتری خواهد کرد. مانند زنبور «تریکو گراما» برای مبارزه با کرم ساقه خوار که استفاده از آن در شالیزارهای گیلان نیز افزایش پیدا کرده است. اما چگونگی مصرف سم و کودهای شیمایی و نظارت بر استفاده آن توسط کشاورزان مورد سوال بوده است. هر ساله در زمان فصل شروع کشاورزی در میان هیاهوی کاشت و مشکلاتی که برای تهیه آب وجود دارد میزان استفاده از سم و کود شیمیایی گم یا گمرنگ دیده می شود. به نظر می رسد با توجه به فشرده بودن زمان و کار کشاورزان در فصل کشاورزی که با نیمه اول سال همزمان است جهاد کشاورزی و دیگر نهادهای و NGOهای فعال در این زمینه می توانند در نیمه دوم سال با آموزش های لازم در افزایش اطلاعات کشاورزان در کاهش این مواد شمیایی تاثیرگذار باشند.   آیا نظارت کم شده است؟ در همین ارتباط پیمان بازدیدی مدیر عامل موسسه سرزمین ایده آل ما به نگاه ایران می گوید: به نظر می رسد نظارتی بر توزیع و استفاده سم و کود شیمیایی انجام نمی شود. وی می گوید: در حدود ۱۵ سال قبل بخش ترویج کشاورزی در خصوص استفاده از سم و کود برنامه های آموزشی برگزار می کرد و نظارت بیشتری در استفاده از سم و کود استاندارد انجام می داد. بازدیدی اعتقاد دارد بخش قابل توجهی از سم و کودهایی که در کشاورزی ما به کار می رود مضر هستند و بسیاری از کار شناسان دیگر آن ها را تایید نمی کنند. این فعال محیط زیست به بحث دیگری نیز اشاره می کند و آن زمان مورد استفاده سم و کود است. بازدیدی با بیان اینکه تقریبا همه سم و کود ها زمان مشخصی برای مصرف دارند می گوید: به دلیل استفاده نامناسب آفت کش ها و کودهای شیمایی اثرات آن ها در گیاه و خاک باقی می ماند.   بی توجهی به زمان استفاده مدیر عامل موسسه سرزمین ایده آل ما ادامه می دهد: مثلا اگرکشاورز سمی را ۱۵ روز قبل از برداشت استفاده کند در صورتی که آن سم باید ۵۰ روز قبل از برداشت استفاده می شد با توجه به برداشت و متوقف شدن پروسه رشد آن سم در گیاه باقی می ماند چرا که آن سهم به زمان بیشتری برای خروج از گیاه نیاز دارد. بازدیدی با مقایسه حساسیت بر دارو و سم و کود می گوید: دارو برای سلامتی بدن انسان است و طبیعتا بر کار داروخانه ها که وظیفه توزیع دارو را برعهده دارند نظارت انجام می شود. آیا نباید بر روی استفاده از سم و کود که می تواند برای انسان کشنده باشند نظارت بیشتری انجام گیرد؟ این فعال محیط زیستی با اشاره به آمار بالای سرطان در گیلان می گوید:مدیران باید به داد ما مردم گیلان برسند که مردمش با سرطان دست و پنجه نرم می کنند آنها باید افزایش سرطان در گیلان را جدی بگیرند. بازدیدی ادامه می دهد: اگر جهاد کشاورزی اعتقاد دارد که سم و کودهای توزیع شده نشان استاندارد دارند برای زمان و چگونگی مصرف آموزش در نظر بگیرد.   سم خانگی و قاچاق بدون نشان استاندارد وی این سوال را مطرح می کند که آیا برای اطمینان از کیفیت و سلامت محصول نمونه برداری صورت می گیرد؟ بازدیدی می گوید حتی باید در مورد استاندارد بودن سم و کودهای مورد استفاده شک داشت چون برخی از سم ها کارگاهی و خانگی بدون نشان استاندارد است و یا سم و کودهای بی کیفیت به صورت قاچاق وارد کشور می شود. بازدیدی بابیان اینکه باید حساسیت ها در این مورد بیشتر شود می گوید: موسسه سرزمین ایده آل ما کار آموزشی در این زمینه را آغاز کرده است و سعی خواهد کرد تا در کاهش استفاده از سم و کود شیمیایی تاثیرگذار باشد. وی ادامه می دهد: باید بدانیم مرغوبیت خاک گیلان به دلیل استفاده زیاد سم و کود شیمیایی از بین رفته است. باید یک پروسه زمانی بگذرد تا محصول به دست آمده  از این خاک سالم باشد. بازدیدی با اشاره به مشکلات تولید محصول ارگانیک می گوید: برای تولید یک محصول سالم باید خاک و آب سالم در اختیار داشت. اگر کشاورزی تصمیم به تولید محصول ارگانیک بگیرد اما در بالادست او کشاورزی از سم و کود شیمیایی استفاده کند تصمیم او فایده چندانی نخواهد داشت. این فعال محیط زیست اعتقاد دارد: باید نحوه مصرفمان را عوض کنیم. علاوه بر تولید کننده پاک باید مصرف کننده پاک نیز باشیم. بازدیدی همچنین با بیان اینکه تولید محصول ارگانیک از محصول سالم گران تر است بیان می کند: بسیاری از کشاورزان می توانند از روش های طبیعی و بیولوژیک برای کاهش هزینه استفاده کنند مثلا کشت همزمان برنج و پرورش اردک و ماهی می تواند در این زمینه کمک کننده باشد. وی همچنین ورمی کمپوست را روشی مناسب برای تهیه کود طبیعی مزارع روستایی می داند و می گوید: در ورمی کمپوست نباید بر روی درآمد زایی روستاییان تبلیغ شود. بازدیدی می گوید: هر کشاورزی می تواند با زباله تر منزل خود برای مزرعه و زمینش کود سالم تهیه کند و از کرم های اضافی در کمپوست هم به عنوان ماده غذایی طیور(مرغ و اردک ) استفاده کند. وی اضافه می کند: اما طبیعتا گلخانه دار ها نمی توانند از این روش استفاده کنند. آن ها اگر از سم و کود استفاده نکنند با توجه به رطوبت بالا که سبب افزایش حشرات، آفت و قارچ در استان گیلان می شود با کاهش محصول روبرو می شوند. بازدیدی چاره را در استفاده از محصول باکیفیت می داند. وی با اشاره به پیشرفت علم در این زمینه و تولید سم و کودهایی که خسارت و عوارض کمتری برای محیط زیست و انسان به همراه دارد خواهان توجه به استفاده از سم و کودهای با کیفیت بر تر که در کشورهایی مانند آلمان و آمریکا می شوند شد.