نگاه ایران/مریم صابری:عصر یک روز سرد زمستانی و در هفته نهضت سوادآموزی وارد مرکز یادگیری محلی سوادآموزی عترت شهرک حمیدیان می شویم.
اینجا اولین مرکز یادگیری محلی شهر رشت است که البته هنوز به طور رسمی افتتاح نشده است اما از مهرماه امسال میزبان زنانی است که در سنین کودکی نتوانسته اند تجربه نشستن پشت نیمکت های مدرسه را داشته باشند و حالا این فرصت برایشان فراهم شده است.
برخلاف تصور بسیاری در ریشه کن شدن بی سوادی، هنوز زنان و مردان زیر پنجاه سالی هستند که بی سواد مانده اند. یکی به دلیل مخالفت پدر برای نرفتن به مدرسه مشترک پسرانه و دخترانه و دیگری برای اینکه مدرسه ای در روستایشان نبوده است و زن دیگری که ماندن در خانه و آموزش های خانه داری برایش واجب تر دانسته شده بود تا یادگرفتن الفبایی که بتواند بخواند و بیندیشد.
مرکز یادگیری محلی در چهارراه جمهوری در کنار مسجد امام رضا قرار دارد. شیفت صبح به کودکان استثنایی اختصاص دارد و عصر مخصوص برگزاری کلاس های نهضت سوادآموزی است؛
مدرسه ای که هرچند دانش آموزانش چندان پرسروصدا و بازیگوش نیستند اما شوق یادگیری آن ها را از ساعت دو تا شش عصر به کلاس های این مرکز می کشاند. مرکزی که در آن زن ۵۰ ساله و زنان زیر 30 سال هم حضور دارد.
شوق یادگیری در زن جوان بازمانده از تحصیل
فاطمه محمدی زن جوانی است که از سال گذشته تحت آموزش قرارگرفته است و اکنون به عنوان یکی از دانش آموزان خوب و درسخوان خانم صابری محسوب می شود.
صابری آموزش دهنده این سوادآموز درباره او به
نگاه ایران می گوید: این زن به دلیل مشکلاتی که در دوران کودکی داشته نتوانسته به مدرسه برود. حالا با داشتن دو فرزند که یکی به مدرسه می رود هرروز در کلاس حضور پیدا می کند.
او می گوید: سوادآموز دیگری هم در کلاس حضور دارد که بسیار جوان است؛ هرچند نمونه های این چنینی در ابتدا باعث ناراحتی می شود اما یادگیری آن ها خوشحالی بسیار زیادی در ما ایجاد می کند.
به گفته ی صابری معلم این کلاس، خانم قبادی یکی دیگر از سوادآموزان فعال و علاقه مند به ادامه تحصیل در مقطع بالاتر است.
به باور صابری می توان در جمع سوادآموزان افراد زیادی مانند خانم قبادی را پیدا کرد که در کودکی و نوجوانی حق تحصیل از آنان دریغ شده است اما اکنون مشتاقانه به دنبال یادگیری هستند.
زهرا هم دختری متولد 1372 است و دانش آموز دوره انتقال یعنی پایان ابتدایی است. صابری مربی این کلاس درباره مهم ترین انگیزه های زهرا توضیح داد که او به رانندگی علاقه دارد و یکی از انگیزه های مهم او برای یادگیری گرفتن گواهینامه رانندگی است.
دختر سیزده ساله در کلاس های نهضت سوادآموزی
اما مورد عجیب این مدرسه حضور دختر ۱۳ ساله در این جمع و شرکت در کلاس خانم شهبازی است. او در مدرسه دخترانه نسیبه این منطقه تا کلاس ششم درس خوانده است. هرچند نتوانسته قبولی پایه ششم را به دست آورد. او به دلیل عدم ثبت نام در مدرسه مناسب سنش به این مرکز یادگیری آمده است که بنایش آموزش به افراد بزرگ سال دورمانده از تحصیل است. هنوز دلیل مشخصی از سوی والدین این کودک به مدیر این مرکز بیان نشده است و آن ها تلاش دارند با گفتگو او را به حضور در مدرسه ترغیب کنند.
هرچند به نظر نمی آید به زهرای ۱۳ ساله در مدرسه ای که باهم سن های مادرش همکلاس است خوش بگذرد اما در مورد مخاطبان اصلی این مرکز این طور نیست.
اشتیاق خرید اولین دفتر تمرین انگلیسی
یادگرفتن کامپیو تر در حرف زدن و حرکات بعضی هایشان مشخص است. برای آنکه بتوانند با کیبورد به راحتی کار کنند در حال یادگرفتن الفبای لاتین هستند و اشتیاق اولین خرید دفتر تمرین انگلیسی نه برای فرزندانشان که برای خودشان در چشمانشان موج می زند.
چند نفر با کودکان خردسالشان در کلاس ها حضور دارند تا نگران تنها ماندن آن ها در خانه نباشند. هرچند بسیاری از زنان به دلیل کارهای خانه و فرزند داری و همسرداری در برخی از روزهای هفته در مرکز حاضر نمی شوند اما چندنفری هم هستند که به عدم غیبت مشهورند و به عنوان شاگردان منظم کلاس خانم رضی زاده شناخته می شوند.
می پرسم که در خانه چه کسی به شما کمک می کند: یکی می گوید هیچ کس. خودم می خوانم و دیگری که پسرش نیز در کنارش نشسته می گوید همسرم خیلی کمکم می کند و همین کمک او بهترین تشویق برای ادامه دادن است.
خانم دیگری به قول خودش از منت گذاشتن بقیه خانم ها ناراضی است و می گوید: حالا که دولت این شرایط را فراهم کرده است بهتر است ما از آن به بهترین نحو استفاده کنیم.
امکان ادامه تحصیل ممکن شود
یکی از خانم موسوی (مدیر مرکز) خواهش می کند که حتما دوره راهنمایی هم برای خانم ها در مدرسه در نظر گرفته شود. می گوید برای ادامه تحصیل در دوره راهنمایی باید شهریه پرداخت کنیم و این موضوع کار را برای افرادی مانند ما که همسرانمان با آمدن به کلاس های رایگان هم مشکل دارند دشوار می کند.
دیگری از چند مدرک مهارتی خود صحبت می کند اما به دلیل عدم تکرار بسیاری از آموخته های دوران ابتدایی را از یاد برده است.
همسرم تمایلی به باسواد شدن من ندارد
او البته از عدم توجه همسرش هم ابراز ناراحتی می کند و می گوید: همسرم چندان اهمیتی به درس خواندن و پیشرفت من نشان نمی دهد؛ هرچند هیچ کار بر زمین مانده ای در خانه ندارم اما بازهم برای او قابل قبول نیست که در اوقات بیکاری عصر به مدرسه بیایم.
این زن ادامه می دهد: هر یک کلمه جدیدی که یاد می گیرم خدا را شکر می کنم که در کوری و تاریکی نماندم.
توانمندسازی بانوان و مشارکت اجتماعی
موسوی مدیر این مرکز یادگیری هم در گفت وگو با
نگاه ایران از اهداف این مرکز برای ما می گوید که نه فقط سواد خواندن و نوشتن که توانمندسازی بانوان با مشارکت های اجتماعی موردنظر این مرکز است.
موسوی می گوید: این مرکز برای آموزش به سنین ۱۰ تا ۴۹ سال ایجادشده است. اما استقبال زنان بالای پنجاه سال بیشتر است. ما کلاس های آموزشی را از آن ها دریغ نمی کنیم اما به مربیان ما ما برای آموزش آن ها هیچ مبلغی پرداخت نمی شود.
او درباره اهداف تشکیل مرکز هم به ما می گوید: اصلی ترین هدف این مرکز توانمندسازی و ایجاد فرصت یادگیری مادام العمر برای افراد بی سواد و کم سواد است.
فرصت های برابر یادگیری برای بازماندگان از آموزش رسمی
موسوی می گوید: در این مرکز از طریق آموزش دهنده های نهضت سوادآموزی فرصت های برابر یادگیری برای بازماندگان از آموزش رسمی فراهم می شود.
او معتقد است که با کاربردی کردن آموزش ها و مناسب سازی آن ها با نیازهای واقعی مخاطب به برنامه های توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور نیز کمک خواهد شد.
این مرکز پنج کلاس دارد البته باید دفتر مدیریت مدرسه و همچنین کلاسی که برای کارگاه در نظر گرفته شده را به آن اضافه کرد.
اما این مرکز چه کارکردهایی را موردتوجه قرار می دهد:موسوی می گوید در این مرکز سوادآموزی و تحکیم سواد و زمینه سازی بر یادگیری مادالعمر و همچنین آموزش مهارت زندگی، اجتماعی و حقوق شهروندی موردنظر است.
او ادامه می دهد: ما به دنبال تقویت مسئولیت پذیری در جامعه، ارائه آموزش بر اساس نیاز محلی و منطقه ای با روش های فعال و همچنین ایجاد فرصت های امکانات یادگیری برابر برای همه افراد محل نیز هستیم.
آموزش های غیر درسی
موسوی همچنین برخی از آموزش ها را به گونه ای می داند که بتوانند در زندگی خودشان نیز استفاده کنند. او می گوید: در این مرکز تاکنون پختن نان، آموزش تهیه ترشیجات و شیرینی،شمع سازی، نقطه کاری و بافتن گلیم به بانوان آموزش داده شده است. همچنین توسط یکی از آموزش دهنده ها کارگاهی در مورد بهداشت و سلامت بانوان برگزارشده است.
موسوی همچنین از آقای اکبری معاون سوادآموزی استان و آقای دلیری رئیس نهضت سوادآموزی ناحیه یک آموزش وپرورش رشت به دلیل کمک به راه اندازی این مرکز تشکر می کند و امیدوار است که این مرکز به افرادی که واقعا به آموزش های آن نیاز دارند شناسانده شود.
ساعت از پنج که می گذرد همه نگران خانه و فرزندانشان می شوند و یا فکرشان به سمت شام شب می رود. می روند تا شام درست کنند، ظرف بشویند، خانه را جارو کنند، مشق بنویسند و تمرین های ریاضی را مرور کنند.