| پنجشنبه، 06 اردیبهشت 1403
نگاه ایران/گروه اجتماعی: به دنبال انتشار اخباری درباره تخریب قریب الوقوع سرای میخچی رشت و خارج شدن این اثر از فهرست آثار ملی روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان با صدور جوابیه ای توضیحاتی دراین باره ارائه داد و از تلاشهای دوباره این نهاد برای جلوگیری از تخریب این بنای تاریخی خبر داد. در جوابیه ای اداره کل آمده است: سرای میخچی به عنوان اثری تاریخی جزء مجموعه بافت تاریخی و ارزشمند شهر رشت و بازار تاریخی آن محسوب می شود که در حریم بنای ثبتی هتل فردوسی و در جوار مجموعه ای از آثار تاریخی واجد ارزش همچون خانه تاریخی چینی چیان، ساختمان تاریخی شورا و ساباط ورودی آن قرار گرفته است. با توجه به قرارگیری این بنا در محدوده بافت تاریخی، ارزش مطالعات معماری و بوم شناختی آن دوچندان بوده و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان با نگاهی توسعه محور در حوزه معماری، تاریخی و فرهنگی به آن می نگرد. آثار زیان بار کارنامه عملکرد مدیران گذشته سرای میخچی که از آثار بجا مانده دوره پهلوی است، در هفتم اسفندماه سال 1386 با شماره ثبت 21556 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید،لیکن به سبب طی ننمودن فرآیند قانونی تکمیلی بر اساس رای صادره و حکم دیوان عدالت اداری در سال 1391 از فهرست آثار ملی خارج گردید. اگرچه تعلل در صیانت این اثر تاریخی را می توان جزئی از آثار زیان بار و ناخوشایند در کارنامه عملکرد مدیران گذشته تلقی کرد اما دولت تدبیر و امید همچنان بر آن بوده با تمامی ظرفیت های قانونی برای جلوگیری از تخریب بناهای تاریخی استفاده نماید. در ادامه می خوانیم: ذکر این نکته ضروری است که موضوع حفاظت از ابنیه تاریخی و ثبت آن ها یکی از شرایط قانونی و مقرراتی از سوی میراث فرهنگی تلقی می شود، درحالی که در مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به ضوابط و شاخص های لازم جهت بازیابی هویت شهرسازی و معماری اسلامی- ایرانی به خوبی در «فرایند تهیه و اجرای طرح های معماری بناها و فضاهای شهری ، طرح های شهرسازی و توسعه شهری و روستایی (بند 2-1-1)» اشاره شده و «رعایت هماهنگی با بستر طبیعی، فرهنگی و تاریخی و نیز توجه به مزیت های خاص شهر و روستا صدور پروانه منوط به نظر شورای عالی معماری و شهرسازی در ادامه جوابیه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان می خوانیم: (بند 2-1-3)» و همچنین رعایت اصل نظم و نظام با توجه به بستر طبیعی، فرهنگی و تاریخی شهر تاکید شده است؛ این در حالی است که در صورت ضرورت بازسازی بنا در بافت تاریخی حفاظت از بناها و بافت های فرهنگی و تاریخی و مکاشفه ارزش های پنهان آن ها با اشاره در بخشی از تبصره ذیل بند 2-1-6 ضوابط شورای عالی معماری و شهرسازی «بازسازی در این بخش از شهرها، در خصوص بناهای ساخته شده تا سال 1340هجری شمسی صرفا به صورت عین به عین امکان پذیر خواهد بود.» با توجه به موارد مطروحه، ضوابط مورداشاره از الزامات بوده و بر همین اساس حوزه معاونت شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی طی نامه های شماره 51106/340 مورخ 92/9/2 و 45860/300 مورخ 92/7/23 و نیز 71024/340 مورخ 92/12/20 صراحتاً اذعان نموده است که از هرگونه اقدام منجر به صدور پروانه برای ملک مذکور ممانعت به عمل آمده و موضوع در شورای عالی معماری و شهرسازی موردبحث و بررسی کارشناسی قرار گیرد. ذکر این نکته لازم به نظر می رسد که بر اساس مستندات موجود در کمیسیون ماده 5، مدیرکل وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی استان گیلان  بر اساس تصمیمات اتخاذشده آن کمیسیون در تاریخ 91/3/2 تغییر کاربری و احداث پارکینگ در پنج طبقه را منوط به نظر شورای عالی معماری و شهرسازی دانسته است. حال آنکه در مکاتبات دفتر حفظ و احیاء بناها ، بافت ها و محوطه های تاریخی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور با شهرداری رشت نیز در این خصوص اعلام نظر لازم صورت گرفته و این اداره کل نیز طی نامه شماره 953/131/5710 مورخ 95/7/24 مجدداً موضوع ثبت بنا را به مالک ابلاغ تا از تخریب آن جلوگیری شود. موافقت با تخریب سرای میخچی تناقض آشکار با طرح بازآفرینی رشت ناگفته پیداست طرح بازآفرینی شهر رشت که در جلسات مختلف مستمراً مورد پیگیری همه ی دستگاه های اجرایی به ویژه شهرداری رشت است، صرفاً به موزاییکی کردن پیاده راه فرهنگی میدان شهرداری رشت ختم نمی شود بلکه ملحوظ نمودن تمامی عناصر و عوامل شکل دهی طرح بازآفرینی می بایست در کانون توجه قرار گیرد. تخریب بناهای تاریخی و درنوردیدن هویت بافت به صرف سرمایه گذاری های غیر قاعده مند تا چه اندازه می تواند با میثاق طرح بازآفرینی همخوانی داشته باشد؟! از یک سو بر آنیم شهر رشت از هویت تاریخی برخوردار شود و از سوی دیگر از سر برآوردن برج های تجاری در دل بافت تاریخی حمایت می کنیم! این یک تناقض آشکار در طرح بازآفرینی است ؛ درعین حال آیا توجه می شود با ایجاد پارکینگ های طبقاتی در تلفیق با مجموعه های تجاری در مجاورت بازار سنتی چه ضربه ی مهلکی بر شریان اقتصادی این بازار وارد می شود؟ همگان بر این نکته واقف اند بازار رشت یک تداعی خاطره برای مردم استان و نیز جاذبه ی ارزشمند برای گردشگران است که عملا با ایجاد این نوع پروژه ها ، بازار سنتی رشت و جذابیت های آن از حیز انتفاع ساقط می شود. اشتباه مدیران سابق تکرار نشود تکرار اشتباه مدیران قبلی صحه گذاشتن بر رفتار غیر کارشناسی و غیراصولی است که همین امر تعداد زیادی از بناهای تاریخی را یکی پس از دیگری دچار خسران و نابودی نموده و مردم عزیزمان در موقعیت های مختلف واکنش خود را از نابودی آثار میراث فرهنگی اعلام کرده اند، حال که دولت تدبیر و امید در حال طی کردن مسیر عقلانیت و حفظ هویت ملی و تاریخی است ، آیا پیمودن راه اشتباه طی شده ضربه ی مهلک بر میراث فرهنگی نخواهد بود؟! امید است با حفظ، صیانت و احیای بناهای تاریخی ازجمله سرای میخچی جریان فرهنگی و هویتی شهر رشت به گونه ای هدایت شود تا بر اعتبار متکی بر پیشینه ی تاریخی استان گیلان افزوده به نحوی که دغدغه ی افکار عمومی و آحاد جامعه مرتفع شود.