نگاه ایران/ سارا قنبرنیا: «خاتم را واگذار نکنید» نام کمپینی است که روزهای اخیر در شبکه های اجتماعی مجازی و بین هنردوستان و هنرمندان گیلانی سر زبان ها افتاده و تبدیل به موضوعی حساس و مهم شده است.
کمپینی که نقطه شروعش بخشی از اهالی تئاتر رشت و در پی اعتراض آن ها به فرایند واگذاری سالن شهید انصاری مجتمع فرهنگی خاتم الانبیا این شهر به بخش خصوصی بود و امروز با واگذاری کامل این سالن به یکی از مؤسسات فرهنگی، این اعتراضات شدت بیشتری گرفته است؛ تا جایی که آن ها این اقدام اداره فرهنگ و ارشاد استان را عاملی برای نابودی تئاتر گیلان و تعطیلی «خانه» خانواده تئاتر استان می دانند.
البته این کمپین در روزهای بعد شاهد پیوستن دیگر اهالی هنر گیلان نیز بود، اهالی سینما و تلویزیون، هنرمندان تجسمی و اهالی موسیقی نیز با تئاتری های گیلان همراه شدند. حتی در روزهای اخیر چهره های اجتماعی و سیاسی نیز به این جمع پیوستند و از مطالبه آنها حمایت کردند.
بخشی عمده ای از اهالی تئاتر اعم از پیشکسوت و جوان معتقدند در حال حاضر سالن شهید انصاری تنها سالن قابل استفاده و نزدیک به استاندارهای نمایش در استان است که با واگذاری آن به بخش خصوصی ضمن تحمیل هزینه های اجاره سالن به گروه های تئاتر، دیگر فضایی برای تمرین و اجرا در اختیار آن ها نخواهد بود.
مستند قانونی این واگذاری، ماده 88
قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 80/11/27 و
آئین نامه اجرایی این ماده مصوب 81/6/24 است. طبق این قانون دستگاه های دولتی موظفند از تاریخ تصویب آیین نامه تمام یا قسمتی از خدمات خود ازجمله سالن های سینما و تئاتر، مجموعه های فرهنگی و هنری، اداره اماکن و محوطه های تاریخی و اماکن ورزشی و ... را به بخش غیردولتی واگذار نمایند. بر اساس تعریف این آئین نامه، واگذاری عبارت است از اداره امور تحت مسؤولیت دستگاه
دولتی به اشخاص حقیقی و حقوقی مقرر در قانون و در چارچوب ضوابط دستگاه واگذار کننده و با حفظ مالکیت دولت.
تعطیلی ناگزیر تئاتر، نتیجه واگذاری تنها سالن نمایش استاندارد
فرشاد فرهودی یکی از هنرمندان عرصه تئاتر و نمایش و از اعضای ابتدایی این کمپین در گفتگو با
نگاه ایران با تایید و پذیرش اجرای این قانون، از نحوه اجرای آن در گیلان ابراز ناراحتی کرد و گفت: ما به اجرای این قانون اعتراضی نداریم اما معتقدیم باوجود نیمه کاره ماندن ساخت تالار شهر و وضعیت نامناسب سالن سردار جنگل بعد از تخریب سِن آن، سالن شهید انصاری تنها فضای مناسب برای اجرای نمایش در رشت است.
او ادامه داد: اینکه در سال گذشته ۲۵۰ روز در این سالن گروه های تئاتر به اجرای نمایش پرداختند، نشانه زنده بودن تئاتر این شهر است. بنابراین بهتر بود این سالن به انجمن نمایش واگذار می شد.
یکی از نگرانی های اصلی اهالی تئاتر شایعه ای درباره رقم اجاره سالن شهید انصاری است؛ یک میلیون و نیم برای هر ساعت اجاره سالن.
فرهودی در همین مورد توضیح داد: با توجه به درآمد کم تئاتر استان و هزینه های تولید یک اثر، ساخت دکور، دستمزد بازیگران و ازاین دست، رقم بالای اجاره سالن نتیجه ای جز تعطیلی تئاتر در پی ندارد.
او در ادامه بابیان اینکه طبق قانون سالن ها و مجموعه های ورزشی مازاد باید به بخش خصوصی واگذار شوند ادامه داد: در شهرستان های دیگر مجموعه های فرهنگی و ورزشی زیادی بدون استفاده هستند؛ بنابراین بهترین راه برای راه اندازی مجدد و بهره برداری از آن ها واگذاری به بخش خصوصی است. درحالی که سالن شهید انصاری مجتمع خاتم الانبیا در مرکز شهر و در بافت مرکزی پیاده راه فرهنگی قرار دارد و به عنوان یک مکان فرهنگی، پیشانی شهر به حساب می آید.
فرهودی از عدم پاسخگویی اداره کل ارشاد در این مورد ابراز ناراحتی کرد و واگذاری سالن سردار جنگل به بخش خصوصی را یکی از دغدغه ها و پرسش های اصلی هنرمندان تئاتر دانست. او بیان کرد با واگذاری این سالن های نیمه تمام و نامناسب به بخش خصوصی و سرمایه گذاری روی آن ها، اتفاقات بهتری رقم می خورد.
سرمایه گذاری، تکمیل و بهره برداری از سالن های نیمه تمام/ از میان هنرمندان متقاضی وجود نداشت
مهرداد صمدی معاون اداری و مالی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان درباره واگذاری سالن های نمایش استان به بخش خصوصی به
نگاه ایران گفت: واگذاری سالن ها طبق قانون تصویب شده در کشور صورت گرفت و پس از طی مراحل قانونی متقاضیان از میان افراد حقیقی و حقوقی برای در اختیار گرفتن سالن ها اقدام کردند اما از میان هنرمندان متقاضی وجود نداشت.
صمدی درباره یکی از انتقادات هنرمندان مبنی بر دلیل عدم واگذاری سالن سردار جنگل توضیح داد: واگذاری پروژه های نیمه تمام در قالب ماده ۲۷ و پروژه های به اتمام رسیده در قالب ماده ۲۴ خدمات کشوری مطرح می شود؛ سالن سردار جنگل در ابتدا جز پروژه های قابل واگذاری مطرح شد اما بنا به دلایلی از واگذاری آن صرف نظر شد.
طبق گفته صمدی تمام پروژه های نیمه تمام آماده واگذاری هستند اما هنوز فراخوانی برای واگذاری آن ها داده نشده؛ ازجمله سالن نیمه تمام لاهیجان، منجیل و تالار مرکزی رشت.
او درباره واگذاری پروژه های نیمه تمام توضیح داد: سیاست های دولت بر این است که این پروژه ها را به متقاضیان واگذار کند تا علاوه بر سرمایه گذاری و تکمیل، آن ها را به مرحله بهره برداری برسانند و بعد از بهره برداری به ازای مبلغ هزینه شده، آن را مجدداً به دستگاه واگذار کنند.
صمدی با بیان اینکه طبق قانون مجموعه های فرهنگی و هنری به طور کامل باید به بخش خصوصی واگذار شوند ادامه داد: از آنجایی که تعدادی از ادارات زیرمجموعه ارشاد اسلان در مجتمع فرهنگی خاتم الانبیا قرار دارند، امکان واگذاری کل مجموعه وجود نداشت؛ بنابراین با دریافت مجوز فقط سالن های هنری این مجموعه فرهنگی به بخش خصوصی واگذار شد.
یک و نیم میلیون تومان برای هر ساعت، غیرمعقول و غیرواقعی
سالن شهید انصاری مجتمع فرهنگی خاتم الانبیا به موسسه فرهنگی «صبح قلم گیل» واگذار شد. بلافاصله بعد از این واگذاری شایعاتی درباره رقم در نظر گرفته شده توسط این موسسه برای اجاره سالن انصاری شنیده شد؛ شایعه ای که رفته رفته جان گرفت و حالا به یکی از دغدغه ها و نگرانی های اصلی اهالی تئاتر استان تبدیل شده است.
نماینده این موسسه فرهنگی رقم یک میلیون و نیم برای اجاره هر ساعت شهید انصاری را تکذیب کرد و آن را غیرواقعی و غیرمعقول دانست و دراین باره به
نگاه ایران گفت: این رقم اجاره برای کنسرت های موسیقی هم منطقی نیست چه برسد به همایش، کنفرانس و تئاتر.
عبدالرضا اصغرتاش درباره نحوه به وجود آمدن این شایعه توضیح داد: این شایعه در روز تشکیل کارگروه متقاضیان این سالن و در پاسخ به سؤال نماینده برنامه و بودجه درباره اطلاع از رقم اجاره سالن های دیگر به وجود آمد؛ درحالی که هنوز رقمی برای اجاره این سالن در نظر گرفته نشده و هر تعرفه ای باید به تایید اداره کل ارشاد برسد.
او ادامه داد: ما برای پول نیامده ایم؛ این شایعات توسط افرادی که مخالف واگذاری ها به وجود آمده و توسط عده ای دیگر به آن دامن زده شد یعنی کسانی که از این سالن منفعت می بردند که افرادی غیر از اهالی تئاتر هستند.
او ادامه داد: رقمی که در نظر گرفته خواهد شد، چیزی حدود یک دهم این رقم خواهد بود مگر آنکه تئاتر فاخری ساخته شود که به شخصه در آن سرمایه گذاری کرده یا مشارکت کرده باشم؛ چه در امر بلیت فروشی و چه تبلیغات.
اصغرتاش بابیان اینکه در مقابل شایعات مطرح شده درباره رقم اجاره سالن تاکنون هیچ کدام از اهالی تئاتر تماسی نگرفتند، از عدم وجود تعامل و همکاری ابراز ناراحتی کرد و گفت: به جای این همه تخریب و اعتراض، دوست داشتم تئاتری ها با من تماس می گرفتند تا جلوی انتشار این شایعه گرفته می شد.
توسعه تئاتر گیلان، از جذب مخاطب تا حضور اسپانسر
اصغرتاش با تأکید بر لزوم سرمایه گذاری و حمایت از تئاتر ادامه داد: باید برای رشد و توسعه صنعت تئاتر برنامه ریزی شود تا مثل سینما و کنسرت های موسیقی، درآمدزا باشد؛ هم برای تهیه کننده و کارگردان و هم برای بازیگران دیگر عوامل نمایش ها.
او ادامه داد: ما برای پیشرفت توسعه تئاتر برنامه های زیادی داریم؛ از جذب مخاطب بیشتر تا در اختیار داشتن پشتیبان های قوی اما از اهالی تئاتر می پرسم چه برنامه ای برای پیشرفت تئاتر استان دارید؟ چه اقداماتی باید انجام شود تا علاوه برافزایش مخاطبین تئاتر، این هنر به سبد فرهنگی خانوار اضافه شود؟
اصغرتاش در ادامه به برنامه های در نظر گرفته شده برای بهبود وضعیت سالن شهید انصاری اشاره کرد. ازجمله رسیدگی به وضعیت نور سالن، سیستم های صوتی و پرده نمایش. او رقم در نظر گرفته شده برای سرمایه گذاری در این موارد را ۲۰۰ میلیون تومان بیان کرد.
او همچنین به تمایل خود برای در اختیار گرفتن سالن سردار جنگل اشاره کرد و ادامه داد: قصد داشتم با در اختیار گرفتن این سالن، آن را فقط برای اجرای تئاتر آماده کنم؛ در همین راستا با سرمایه گذار صحبت کرده بودم و قرار بود حداقل یک میلیارد تومان برای آن هزینه شود اما چون این سالن جز پروژه های واگذاری نبود، این کار صورت نگرفت.
مناقشه پیش آمده بار دیگر پوشش مشکلات قدیمی سپهر فرهنگ در گیلان را کنار زد، زیرساخت ها و امکانات بسیار اندک و ضعیف، فقدان انجمن های صنفی کارآمد و موثر، نبود سرمایه گذار قوی و... از جمله مهم ترین موانعی است که هنرمندان بااستعداد و توانمند گیلانی همواره با آن روبرو بوده اند، چه کسانی که قید ادامه کار در گیلان را زدند و به پایتخت مهاجرت کردند و چه کسانی که ماندند.
آن چه روشن است، در مساله واگذاری سالن های مجتمع خانم الانبیا، ماجرا دو روی دارد؛ روی اول قانونی که تصویب شده است و هنرمندانی که به اصل واگذاری سالن های نمایش به بخش خصوصی اعتراض دارند. اعتراضی ظاهرا احساسی که با توجه به تصویب قانونی با عمر 15 ساله و مسیر سیاست های کلی کشور، به نظر جز طرح در محافل خصوصی یا گلایه نویسی در شبکه های اجتماعی راه به جایی نمی برد و اثری ندارد. ماجرایی که حتی مباحث قدیمی ارتباط اقتصاد و هنر یا سرمایه گذار و هنرمند را به میان می آورد. حالا فرقی هم نمی کند چند نفر برای آن نامه امضا کنند یا چند نماینده مجلس از آن حمایت کنند.
روی دوم اما منتقدان نحوه اجرای این قانون در گیلان هستند که شاید شاید در صورت حضور نهادهای صنفی اعتراضشان تاثیر بیشتر و سریعتری داشت. آنها انتقادهایی در خصوص مصادیق مشمول قانون یا به عبارت دیگر سالن های مورد واگذاری در گیلان دارند و تردیدهایی در خصوص نحوه عملی شدن واگذاری و اجرای قانون دارند. ارشاد گیلان اما تاکید می کند: «مشکلی وجود ندارد، قانون را درست اجرا کردیم.»