نگاه ایران: آتش نشانان و نجات گران، انسان های کم نظیری هستند که هنرشان عشق ورزی به آفریدگان خداوند و خدمت به کسانی است که در عرصه خطر، آفریدگار را به یاری می طلبند . ناجی بزرگ البته خداوند است، اما آتش نشانان ماموران جان برکفی هستند که دست پروردگار را بر سرمان می کشند و آرامش و امنیت ازدست رفته را به آن ها بازمی گردانند . هرچند برای آنان نیز مانند دیگران روز با برآمدن خورشید آغاز می شود، اما ازآنجاکه هرروزشان با حادثه های عادت شکن رویاروست، هیچ گاه در چنبره تکرار گرفتار نمی شوند و به یکنواختی خو نمی گیرند . " عادت " پدیده نامهربانی است و " نامهربانی " هنگامی آزاردهنده تر می شود که ما در برابر آن به زانو درآییم و این عادت شکنان مهربان را فراموش کنیم . نه ، فراموش نمی کنیم هفتمین روز از هفتمین ماه سال ماه "مهر" است ، با یاد و نام این سربازان عاشق سلامتی و ایمنی بر پیشانی تاریخ ثبت شده است، روز بزرگی که روز آتش نشان نام گرفته است ، روز " آتش نشان" بر آتش نشانان عاشق مبارک باد . بافت فرسوده رشت توان عملیاتی آتش نشانان را گرفته است صدای آژیر خودروهای اطفای حریق، ازدحام و دلهره، اضطراب و نگرانی هایی که شهروندان گیلانی به ویژه ساکنان رشت این روزها به وفور آن را تجربه می کنند. اگرچه زبان های دعاگوی شهروندان به جان آتش نشان ها را باید بر تصویر این روزها و شب های رشت افزود اما وقوع حریق در برج طاووس منطقه آزاد انزلی، وقوع حریق در بیمارستان رازی، درمانگاه هلال احمر نقره دشت و مسجد امیرالمؤمنین علی آباد، منازل مسکونی شهروندان و حریق در علفزارها و همین طور بازار رشت از عمده ترین حریق هایی بوده است که نیمه اول امسال، تجربه شنیدن آژیر پر دلهره خودروهای اطفا در گیلان و همین طور حضور قهرمانانه آتش نشانان در محل حریق ها را برای مردم گیلان و به ویژه شهر رشت رقم زد. رشت پس از تهران، پرتراکم ترین شهر کشور است رشت  ازنظر فشردگی جمعیت پس از تهران، رتبه دوم کشوری را داراست . 900 هزار نفر در شهر رشت زندگی می کنند که شامل 74 درصد جمعیت استان می شود و فشردگی جمعیت این شهر 600 نفر در هر مترمربع است . تفاوت اقلیمی استان گیلان و مازندران نسبت به سایر استان های کشور را می توان از نوع سبک معماری و بافت شیروانی خانه های مسکونی، در شهرها و روستاهای آن به وضوح یافت  . این شاخصه معماری علاوه بر جلوه های زیبا و خاصی که به ساختار و طراحی فیزیکی بناهای مسکونی در شمال کشور می دهد ، نسخه ای مخاطره آمیزِ را برای ساکنان آن می پیچد. علی فاخته رئیس ستاد فرماندهی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی رشت به رقم 99 درصدی در نوع سقف منازل مسکونی  شمال کشور که شیروانی است و عدم وجود دیوار آتش بر مابین ساختمان ها نسخه ای مخاطره انگیز برای ساکنین این منطق را هشدار می دهد . بی توجهی ساکنین به سیم کشی های ساختمان معاونت عملیات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی رشت از مشکلات امدادرسانی و خطرات نیروهای آتش نشانی گفت. «شهرام مومنی» مهم ترین دلیل حریق های مسکونی در مناطق شمالی کشور را سبک و الگوی معماری می داند و می گوید: در بافت های قدیمی رشت، انباری ساختمان زیر سقف شیروانی قرار دارد. با توجه به این که سقف بیشتر این بناها از چوب و مواد قابل اشتعال تشکیل شده، بی توجهی و نبود بررسی های دوره ای سیستم سیم کشی ساختمان باعث می شود که با کوچک ترین اتصال در سیم کشی، ساختمان دچار حریق بشود. مومنی با اشاره به 270 حریق مسکونی رشت در شش ماه امسال بیان می کند : 38 درصد آتش سوزی ساختمان ، به دلیل اتصال در سیستم سیم کشی برق و وسایل برقی رخ داده است. از مجموع واحدهای مسکونی حادثه دیده، فقط 11 درصد آن ها بیمه آتش سوزی بودند . لزوم بیمه آتش سوزی مسکونی  و تجاری مدیر روابط عمومی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی رشت  و دبیر کارگروه روابط عمومی آتش نشانی کشور توجه به توسعه آموزش همگانی و اطلاع رسانی درباره ضرر و زیان های مالی و جانی ناشی از آتش سوزی را ضروری دانسته و می گوید: سازمان آتش نشانی مدتی است که اقدام به مشاوره و راهنمایی شهروندان ساکن رشت برای بیمه کردن ساختم آن های مسکونی و تجاری کرده است . سید حسن راضی بیان کرد : در این میان هدف سازمان آتش نشانی این است که بدون تبلیغات برای شرکت بیمه ای خاصی، شهروندان را تشویق کند تا با پرداخت مبلغ اندکی از درآمد سالیانه خود و استفاده از بیمه آتش سوزی، حداقل نگرانی خود بابت مسائل مالی را کاهش دهند. بروز آتش سوزی و شوک از دست دادن ناگهانی سرمایه، آسیب های شدید جسمی و روحی را در افراد به همراه دارد. آتش نشان سید حسن راضی می گوید:شماره 125 برای مأموران یادآور استرس و نگرانی از رخداد حادثه ناگوار برای یک هم وطن است، خصوصاً در نوبت شب. آنان پاداش و شیرینی کار خود را در بازخورد خوب مردم خلاصه می کنند و می گویند وقتی درصحنه حاضر می شوند و مردم پس از عملیات از آنان قدردانی می کنند برایشان یک دنیا ارزش دارد. وی گفت : حادثه و حریق جزیی از زندگی شان شده ، وقتی حادثه ای به مرکز گزارش می شود همه ازاپراتور125 و راننده گرفته تا رئیس ستاد و فرمانده عملیات و آتش نشان  مأمور هستند تا یک وظیفه خطیر را که نجات جان هم وطن است انجام دهند. کوچه های تنگ و باریک، مهم ترین مانع در امر امدادرسانی آتش نشانان قدیمی بودن بافت و باریک بودن کوچه های محله های رشت  موجب تاخیر در امدادرسانی آتش نشانان می شود . اگرچه ترافیک فشرده، سیم کشی های دست و پاگیر برق، رعایت نشدن اصول ایمنی در ساخت وسازها و کمبود امکانات و نیرو مشکلات بزرگی است که آتش نشانی رشت با آن دست وپنجه نرم می کند اما بررسی ها نشان می دهد وجود بافت های فرسوده به ویژه تمرکز این بافت ها در هسته مرکزی شهر رشت و کوچه های تنگ و باریک، مهم ترین مشکل فرا روی آتش نشانان این شهر است. رئیس ستاد فرماندهی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی رشت ، با تاکید بااینکه بافت های فرسوده و کوچه های تنگ و باریک، مهم ترین مشکل پیش روی آتش نشانان رشت است گفت: این بافت ها به علت درهم تنیدگی و تراکم بالای سازه ها، نه تنها در فرآیند اطفای حریق مشکل ایجاد می کنند بلکه به علت انتقال نادرست حامل های انرژی به ویژه برق و گاز در معابر سنتی و منازل نسقی مشکلات عدیده ای درروند امدادرسانی ایجاد کرده است و گذشته از آن، به علت آتش گیرتر بودن مصالح بکار رفته در بافت های سنتی و متصل بودن سربندی این سازه ها و عدم وجود آتش بر، آتش در آن ها زودتر و سریع تر گسترش می یابد. علی فاخته تاکید کرد: وجود اماکن مخروبه، کوچه های تنگ و باریک و پرپیچ وخم، ترافیک شدید در ورودی ها و فراوانی کنده کاری ها در بافت های فرسوده و همچنین تبدیل شدن کوچه های با عرض کم به پارکینگ خودروها در طول شبانه روز، تجمع شهروندان در محل حادثه و به تماشا ماندن این عزیزان بعضا عملکرد ما را تحت الشعاع قرار داده و از اهم مشکلاتی است که آتش نشانان با آن مواجه اند و در بیشتر مواقع در تاخیر حضور آنان موثراست . فاخته خاطرنشان کرد: سعی شده است با شناسایی مناطق پرخطر و استقرار ایستگاه های آتش نشانی تا حدودی در امر امدادرسانی و کاهش زمان رسیدن آتش نشانان به این مناطق  و اعزام هم زمان 3 ایستگاه برای اطفای حریق کمک شده باشد. به گفته کارشناسان آتش نشانی، این مشکل زمانی قابل حل است که بافت های فرسوده شهر رشت احیا و شبکه های انتقال دهنده  انرژی نوسازی شوند در غیر این صورت چنین مشکلاتی با آتش نشانان گیلانی همراه خواهد بود . مدیر روابط عمومی سازمان آتش نشانی رشت یکی از دلایل اصلی وقوع حریق ها در منازل مسکونی و واحدهای صنفی رشت را به فرسودگی سیم کشی های برق مربوط می داند و می گوید: متاسفانه بااینکه طی چند سال اخیر به طور داوطلبانه کارشناسان و ماموران سازمان آتش نشانی رشت برای بازدید از وضعیت ایمنی واحدهای صنفی و برخی شرکت ها و کارگاه ها در آن ها حضور پیداکرده اند و همین طور بارها نسبت به فرسودگی سیم کشی های برق منازل هشدارهایی را نسبت به ارتقای ایمنی به مالکان ارائه کرده اند اما بسیاری از شهروندان هنوز هشدارهای ماموران را جدی نمی گیرند. سید حسن راضی بر این عقیده است که بی توجهی به هشدارها در خصوص فرسودگی سیم کشی ها نتیجه ای جز حریق های مکرر چند وقت گذشته نداشته است. وضعیت نامناسب بازار رشت یکی از عمده ترین آتش سوزی هایی که به دلیل فرسودگی در سیستم برق کشی ساختمان رخ داد، حریق گسترده در بازار رشت بود. بازارچه قدیری رشت با یک اتصال برق به راحتی در آتش سوخت و طی آن حریق، بنای هفت مغازه به طور کامل دچار حریق شد، سقف هفت مغازه دیگر نیز دچار سوختگی شد و آب خوردگی ۱۱ مغازه از این بازار قدیمی و همیشه شلوغ مرکز استان گیلان، خسارات را به مالکان این مغازه ها تحمیل کرد. اهمیت وقوع حریق در بازار رشت به این دلیل است که این بازار از وسعت بیش از ۲۴ هکتار برخوردار بوده و به نوعی قلب اقتصادی شهر رشت و استان گیلان محسوب می شود. زنجیره آتش سوزی ها با ورود به فصل پاییز کلید خورد زنجیره آتش سوزی ها با ورود به فصل پاییز و شروع باد گرم در مناطق شمال کشور کلید خورده و مراتع و جنگل های شمال به شدت مستعد به دام افتادن در حریق است . در سال جدید کمتر هفته ای بوده که خبری از آتش سوزی های گسترده در جنگل ها، مراتع و مناطق حفاظت شده کشور گزارش نشود. این موضوع نه محدود به مکان و نه محدود به زمان مشخصی است. نکته ای که می توان متذکر شد، این است که اگر شرایط بخواهد بر این اساس پیش برود، فردا و فرداها نیز باید منتظر آتش سوزی های ادامه دار در اراضی ملی کشور باشیم. ازجمله انتقادهایی که در مورد چرایی این آتش سوزی ها وجود دارد، کاهش راندمان و عملکرد نظارتی دستگاه های مرتبط با جنگل ها و مراتع و مناطق حیات وحش کشور، موضوع ناهماهنگی و موازی کاری در بین دستگاه های مختلف دولتی نظیر سازمان حفاظت محیط زیست ، سازمان مراتع و جنگل داری، استانداری و سازمان پیشگیری و مدیریت بحران و ضعف در امکانات اطفای حریق است. هرساله با آغاز فصل پاییز، حریق در جنگل ها، علفزارها و مزارع اطراف استان گیلان اتفاق می افتد و متاسفانه بخش اعظمی از منابع طبیعی استان را به کام آتش می کشاند . بی بهره بودن از عدم وجود بالگرد آب پاش برای اطفای حریق نیز از مشکلاتی است که می توان به آن اشاره کرد . کلام آخر : رشت با وسعت ۸۴۷ هکتار بافت فرسوده شهری، فرسوده ترین شهر استان گیلان اطلاق می شود. در این مساحت بزرگ، بیش از ۱۱۵ هزار نفر ساکن هستند و باوجوداینکه بخش اعظم این بافت فرسوده در مرکز شهر قرار دارد اما به دلیل توسعه منفصل و متصل شهری، نواحی حاشیه ای شهر نیز که امروزه در بطن محدوده قانونی شهر قرار دارند و از اصول معماری و شهرسازی برخوردار نیستند را باید جزئی از بافت فرسوده رشت به حساب آورد. مطمئنا نمی توان از خطری که زندگی شهروندان ساکن در بناهای فرسوده و کوچه های تنگ و باریک شهر را تهدید می کند به راحتی گذشت زیرا در صورت وقوع حادثه ای غیرمترقبه یا حریق در این بناها، کمک رسانی به ساکنان این بناهای مسکونی و تجاری به سختی امکان پذیر می شود. همه این موارد را باید یک سوی قضیه حریق ها دانست و در سمت دیگر داستان حریق ها به نبود امکانات لازم اطفای حریق در استان گیلان و شهر رشت بازمی گردد. نبود نردبان های مناسب برای ساختمان های بلندمرتبه، استهلاک و عمر بالای خودروهای اطفای حریق که در شهر رشت به عنوان مجهزترین سازمان آتش نشانی استان از عمر بیش از ۴۰ سال برخوردار هستند نیز به وخامت اوضاع و بحرانی بودن شرایط استان و شهر رشت در هنگام وقوع حریق ها می افزاید.