اختصاصی/به گزارش نگاه ایران: سوباتان (سووتن) کلمه ای که با جستجو در اینترنت و شبکه های اجتماعی به یافته های متفاوتی در مورد آن می رسیم. شهرتی که در چند سال اخیر توجه رسانه ها و گردشگران داخلی و خارجی را به این نقطه کم نظیر از طبیعت استان گیلان کشانده است. اما به نظر می رسد سوباتان تاکنون آن طور که باید معرفی و شناخته نشده است. این نوشته سعی دارد به انعکاس واقعیت های موجود بپردازد. تقسیمات کشوری ییلاق سوباتان طبق تقسیمات کشوری در دهستان لیسار از توابع بخش کرگانرود، شهرستان تالش و استان گیلان واقع شده است. موقعیت جغرافیایی سوباتان با قرار گرفتن در عرض جغرافیایی 37.9543 و طول جغرافیایی 48.7056 دارای ارتفاع 1850 متر تا 1986 متر است..  موقعیت طبیعی این شهرک ییلاقی در محدوده بیشه زار واقع شده و جنگل تا نزدیکی آن امتداد دارد. سوباتان به دلیل ارتفاع زیاد و قرار گرفتن در مسیر وزش بادهای شمالی در فصول گرم و سرد سال دارای هوای خنک بوده و به هنگام نفوذ ابرها چهره ای مه گرفته دارد. در سرتاسر زمستان سوبتان پوشیده از برف و یخچال است. سوباتان در فلب منطقه حفاظت شده لیسار قرار دارد و قسمتی از آن بر اساس صدور برگه هایی موسوم به مثتثنیات ارضی قابل سکونت می باشد. دشت شقایق، دره ها و بلندی های اطراف، آبشار ورزن، مجاورت با جنگل، چشمه های متعدد  نزدیکی به دریاچه آ ب شیرین نئور و سایر زیبایی های طبیعی عامل بالقوه این مکان است. وجه تسمیه وجه تسمیه سوباتان برخلاف صورت ظاهری کلمه محل فرو رفتن آب را تداعی می کند یک واژه تالشی ایست که در اصل« سووتن » به معنی محل رویش گلپر است. مکان هایی نظیر آن در تالش کم نیستند که واژه سو را به همراه دارند. ییلاق شره سو، سوکدی، سوچره و غیره حکایت از آن دارند که باغهای گلپر در مناطق تالش نشین از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. این در حالی ایست که گلپر در زبان ترکی آذربایجانی بالدیرغان خطاب می شود. روستای بیده پشت، کلمر، ورزن، گزنه هونی، دره گنجه خونه (گنج خانه)، هونی یش و ... نشان آن است که منطقه با کلمات تالشی نامگذاری شده است. در نامگذاری مناطق بر اساس فرهنگ تالشی استفاده از عناصر طبیعی رواج دارد. ییلاق اسبومار( اسب عمر)، شکردشت، مریان کومری ، مومورو و ... استفاده از عنصری از طبیعت را نشان می دهد. رفع ابهام از سوباتان افراد تازه وارد به منطقه با این تفکر که تمام منطقه سوباتان نامیده میشود اقدام به نامگذاری هر چیزی اعم از آبشار، سنگ، چشمه، جنگل و یا هر چیز دیگری می کنند که به هیچ وجه صحیح نیست. سوباتان فقط به یک نقطه خاص گفته می شود. هر جایی در این منطقه نامی خاص دارد به طوری که افراد غیر بومی اطلاع چندانی از آن ندارند. بیده پشت، هونی یش، گزنه هونی، دره گنجه خونه، ورزن و ... نامهایی هستند که برای اهالی معانی و مفاهیم خاص خود را دارند و تداعی کننده برخی وقایع نیز به شمار می روند. وضعیت فرهنگی – اجتماعی سکونت قوم تالش و اندک مهاجران ترک زبان چهره ای از درهم تنیده شدن فرهنگهای متفاوت را به آن داده است. اکثر ساکنان آن تالش هستند که به زبان ترکی آذربایجانی هم مسلط اند و روابط طایفه ای مستحکمی با یکدیگر دارند. سوباتان ییلاق مردم لیسار و قلعه بین است و وجود عشایر کوچ رو و نیمه کوچ در آن یک امر عادی ایست. مهاجرت مهاجرت اقوام ترک زبان از جمله بخش هیر در استان اردبیل و خلخال از جمله موارد مشهود در منطقه است. موقعیت تاریخی سوباتان یکی از بزرگترین گورستانهای عصر فلز و به خصوص عصر آهن و مفرغ است. گورهای کلان سنگی دست کاری شده توسط حفاران غیر مجاز نشان می دهد که این مکان موقعیتی در حد مریان داشته است. خلعتبری مدیر کاوشهای منطقه مریان و آق اولر در گزارش منتشر شده خود اولویت بعدی خود را کاوش در سوباتان اعلام کرده است. ساخت و ساز بر روی این گورستان و دستبردها بزرگترین معظل در منطقه است که با بی توجهی و بی مهری دست اندرکاران روبروست.(گزارش روزنامه فرهیختگان گیلان) وضعیت اقتصادی اقتصاد سوباتان امروز بیشتر بر مبنای سوداگری ایست. مغازه های عرضه انواع کالا، قصابی ها و کافه کبابی ها بیشترین صنف بازاریان ان را تشکیل می دهند که حدود پنج ماه از سال را در آن می گذرانند. ورود گردشگران مشاغل مربوطه را در آن ایجاد کرده است. ساکنان مناطق اطراف هم چنان به پرورش گوسفند ، گاو (نژاد محلی) ، تهیه گل پر و بابونه و پونه می پردازند. ورود گردشگران مهمترین خبر اقتصادی سوباتان است. مسیرهای دسترسی موقعیت مکانی این ییلاق به شکلی ایست که مانند یک کریدور عمل می کند. سوباتان نقطه وصل چندین مکان به یکدیگر است. کریدور شرقی غربی تالش را از مسیر دریاچه نئور به اردبیل و کریدور شمال جنوب با کمی انحنا منطقه خطبه سرا را به شکردشت و سپس مریان متصل میکند و یک شاهراه ارتباطی موثر می باشد که در گذشته نیز مورد استفاده ساکنان بوده است. امروزه مسیر ماشین رو تالش - سوباتان که از جاده کیشون بون ( کیش دیبی) به مریان جدا می شود مهمترین مسیر تردد است. طول این جاده 32 کیلومتر است که بیشتر ان خاکی با شیبهای تند است. جاده دیگری در همین مسیر در حال ساخت است که از روستاهای برون بالا و بینه هونی می گذرد و با چشم انداز مناسب تر شیب کمتری دارد که در حال حاضر چندان استاندارد نیست. احداث جاده از شهر لیسار که در 15 کیلومتری شمال تالش واقع شده از سالهای قبل از پیروزی انقلاب همواره مطرح بوده و یکی از ترفندهای انتخاباتی برای جلب نظر مردم می باشد. این جاده  یکی از جاده های مال رو است که ساخت مسیر قابل تردد با خودروبه دلیل عبور از محدوده جنگلی منطقه حفاظت لیسار تاکنون محقق نشده است. لازم به ذکر است اقدامات بدون مجوزی صورت گرفته که شباهت چندانی به جاده قابل تردد با خودرو ندارد. تردد موتور سیکلت در فصولی از سال انجام می شود که کم تلفات نیست. مسیرهای دسترسی سنتی مالرو سوباتان هم چنان طرفداران خاص خود را دارد و مسیر هماسر و تیفیجه پر تردد ترین این مسیرها هستند. هر چند چند مسیر دیگر نیزوجود دارد که افراد محلی بیشتر از آن استفاده می کنند. سکونت ساکنان دائمی سوباتان اندک تالشانی هستند که علیرغم تمام مصایب روزگار و نبود امکانات لازم فرهنگ و زیستگاه شان را پاس داشته اند. بیشتر این جمعیت در زمستان به دلیل سرمای طاقت فرسا و سرعت باد به دره های اطراف و جنگل ها پناه می برند. پُری و کلبه های چوبی سکونتگاه عشایر تالش است. پُری با کمند های چوبی که از شاخه های جوان درختان تهیه شده ساخته میشود و پوششی از پشم بز و به تازگی نایلون بر روی آن کشیده می شود. کف پوش آن نیز با جاجیم و نمد که از پشم گوسفند و بز تهیه شده و جاذب رطوبت است پوشش داده می شود. کلبه های چوبی از الوارهای محلی که از جنگل های اطراف تهیه شده ساخته می شود. درزگیری چوب های دیوار نیز با گل و پشگل حیوانات انجام می شود.  پوشش های سقف از تکه چوب های مسطح تخت  با عنوان چلک که شباهت زیادی به سفال دارند با میخ های فلزی به اسکلت سقف متصل می شود. پوشش های سقف طوری ساخته می شود که به صورت بادشکن عمل می کند. نوع دوم کلبه های ساخته شده از اسکلت چوبی و دیوارهای گل اندود شده ساخته می شودو سقف شان همانند کلبه های تمام چوبی ایست. مطرح شدن دوباره سوباتان در چند سال اخیر یکی از بزرگترین گورستان های عصر آهن در شمال کشور را با ساخته شدن ویلاهای متعدد روبروکرده است و چهره ای شهری به آن داده که با تصور بسیاری از تازه واردان متفاوت است. تنها اطراف از گزند این مسئله در امان مانده است. در چند سال گذشته با تعیین دهیار فصلی از ساخت وسازهای بدون مجوز جلوگیری می شود که چندان موثر نیست. امکانات و زیر ساخت های موجود سوباتان فاقد شبکه برق رسانی ایست و موتورهای برق تامین کننده انرژی مورد نیاز هستند. شبکه آبرسانی اجرا شده نیز فاقد کارایی لازم بوده و در بیشتر ساعات آب آن قطع می باشد. تانکرها و دبه ها مطمئن ترین وسایل ذخیره آب در این مکان رویایی هستند. بازار سوباتان با ده ها مغازه تمام کالاهای مورد نیاز را تهیه می کند. شبکه مخابرات تنها با یک شماره و انتن همراه اول در آن فعال بود که به دلیل هزینه بالا و عدم رسیدگی تعطیل شد. پوشش مخابراتی ضعیفی تنها در برخی بلندی های مشرف بر جلگه وجود دارند. بیشترین اقامت در ویلاهای کوچک و متوسط انجام می شود که در بیشتر اوقات سال خالی ایست. خانه بهداشت، هواشناسی، پاسگاه پلیس و پاسگاه محیط زیست، پایگاه میراث فرهنگی و یا هرگونه امکانات دیگر در آن وجود ندارد و دهیاری آن نیز فاقد ساختمان است. سابقه مطالعاتی تاکنون مطالعه علمی، مردم شناختی توسط مارسل بازن سیاح فرانسوی در مورد آن انجام شده است که به صورت یک رساله دانشگاهی موجود است و اطلاعات ارزشمندی در مورد زمان خود به دست می دهد. کاوش باستان شناسی در این مورد انجام نشده است. گردشگری صنعت گردشگری سابقه چندانی ندارد و به اواخر دهه هفتاد شمسی بازمی گردد که گروهی از جهانگردان اسپانیایی وارد آن شدند و با تبلیغ آن به عنوان یک مکان بکر و دست نخورده ملیت های دیگر نیز راغب شدند تا این مکان را به چشم ببینند. بدون شک اینترنت در معرفی منطقه نقشی بی بدیل داشته و گردشگران وطنی با الگوگیری از گزارشات و تصاویر تهیه شده توسط همین افراد به سوی سوباتان سرازیر شدند. سوباتان در سال 1393 در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان منطقه نمونه گردشگری تصویب شده که اقدامی کارآمد در این مورد صورت نگرفته است. دشت های شقایق و گل های زیبا، زندگی سنتی پیرامون آن، یک هارمونی بی نظیر است که طبیعت گردان را از هر نقطه ای به سوی می کشاند. امروزه تعطیلات اواسط خرداد مهمترین خبرسازترین مورد درباره سوباتان است که موجب تشکیل جلسات بین مسوولین می شود. ورود یکباره چند هزار گردشگر عموما طبیعت گرد و نا آشنا به منطقه فرصتی در اختیار برخی افراد قرار داده است تا اقدام به ارایه خدمات به این افراد کنند که یک بازار سیاه وحشتناک را در منطقه برپا می کند. اجرای تور توسط افراد نا آشنا یک تهدید برای مسافران به سوباتان است. قیمت گوشت که روزی به ازای هر کیلو بیست و دو هزار تومان بود به یکباره به پنجاه هزار تومان نیز رسیده که گردشگران بخت برگشته را شگفت زده میکند و بهشت گمشده برای آنها به یک جهنم تبدیل می شود. قیمت تردد نیز به همین منوال افزایش می یابد و خودروهای پاترول و نیسان مبالغ کلان چند صد هزار تومانی را دریافت می کنند. چند مهمانپذیر با اندک امکانات خود پذیرای واردشوندگان هستند که در حد مطلوب نبوده و تا رعایت ضوابط سازمان میراث فرهنگی فاصله زیادی دارد. بی شک چالش بزرگ گردشگران در سوباتان در تعطیلات چند روز گذشته اجاره برخی ویلاها و قیمت های سرسام آور آن است . در این روزها هر شب اقامت در یک ویلا به دو میلیون تومان نیز می رسد که بی سابقه می باشد. هیچ گونه نظارتی بر قیمت و بهداشت در بازار وجود ندارد و تنها حضور فیزیکی نیروی انتظامی در آن مشهود است. یک چالش احترام به فرهنگهای بومی از اصول پایه در صنعت گردشگری ایست تا ساکنان یک منطقه به مقابله نپردازند. بی احترامی به هنجارهای پذیرفته شده مردم محلی یک رویداد وخیم است که نگرانی هایی را در پی داشته است. حضور تورهای بدون مجوز و رفتارهای غیر منطبق با فرهنگ یک منطقه از جمله مشکلات ورود گروهی ایست که خود را گردشگر می نامند. هر چند تولید زباله نیز توسط همین افراد نیز به فراوانی دیده می شود. دکتر اسرافیل شفیع زاده فعال گردشگری و کارشناس مدیریت گردشگری در مصاحبه با یکی از رسانه ها در این مورد هشدار داد. انعکاس در رسانه ها رسانه ها با ورود به این ییلاق زیبا در تصاویر خود از پدیده ای زیبا سخن می گویند و این تصاویر بیشتر وجوه ظاهری زندگی مردم و طبیعت را به تصویر کشیده است. بعضا برخی پوشش های رسانه ای از منطقه تا اندازه زیادی بر اساس واقعیات موجود نمی باشد و بیشتر روایات عامیانه پوشش داده می شود. نمونه این امر نیز انتشار گزارشی در یکی از خبرگزاری های دولتی به عنوان غار طلسم شده سوباتان است که با تحقیق میدانی تیم کاوش انجمن غار شناسی این مسئله رد شد که گزارش آن پیشتر در نگاه ایران منتشر شده بود.