نگاه ایران: ۳۸ سال از زمانی که مسئولان شهر رشت برای ایجاد موزه «هنرهای معاصر» وعده داده اندگذشته اما هنوز وعده مسئولان عملی نشده است.

 قرار بود رشت بعد از پایتخت، اولین شهری باشد که صاحب موزه هنرهای معاصر می شود برخی شهرها ساختمان هایی مدرن متناسب با یک فضای نمایشگاهی ایجاد کرده اند ولی، در رشت هنوز بحث بر سر دو ساختمان میراثی که در اختیار شهرداری است و گفته می شود برای احداث موزه هنرهای معاصر درنظر گرفته شده، به نتیجه نرسیده است.

وعده ای که روز زمین ماند

مدیر مسئول دوماهنامه گیله وا از همان سال ها تاکنون در نشریاتش (دامون و بعد گیله وا) مرتب وعده مسئولان را یادآور شده و گلایه برخی از نقاشانی را که آثارشان در همان زمان خریداری شده را منتشر کرده یکی از کسانی است که در پیگیری این وعده سهم بسزایی دارد.

محمد تقی پور احمد جکتاجی در این باره می گوید: وقتی موزه تهران افتتاح شد، قرار بود رشت دومین شهری باشد که صاحب موزه هنرهای معاصر می شود و علت هم این بود که بسیاری از نقاشان و هنرمندان برجسته آن زمان گیلانی بودند و همچنین از ۱۰ نقاش برجسته کشور، هفت یا هشت نفرشان نقاش گیلانی بودند. از جمله زنده یاد جلیل ضیاء پور، شادروان بهمن محصص، ویشکاهی، آیدین آغداشلو، حسین محجوبی و آقای دریابیگی و ...

جکتاجی می افزاید:  سه سال قبل که ثابت قدم شهردار رشت شد، به اتفاق برخی هنرمندان موضوع را پیگیری کردیم و حتی طی پروتکلی که بین ارشاد، شهردار وقت و میراث فرهنگی امضا شد، قرار بر این شد تا ساختمان تاریخی شهرداری تخلیه شود اما، با رفتن ثابت قدم دوباره وعده مسئولان بایگانی شد.

وی تصریح می کند: زمان تصدی خلیلی شهردار سابق نیز پیگیری مجدد کردیم ولی گویا ایشان درباره این مساله توجیه نبودند.

مدیر مسئول دوماهنامه گیله وا درباره نقاشی های خریداری شده در آن زمان می گوید: ۹۰ تابلو از نقاشان معاصر در همان زمان خریداری و در موزه رضا عباسی به امانت گذاشته شد تا ساختمان شهرداری برای یک گالری آماده سازی شود. گویا بعدها نقاشی ها را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتقل کردند که متاسفانه در این میان و در کش و قوس عملی شدن یا نشده این وعده، تعدادی از هنرمندان برجسته ما زندگی را بدرود گفتند و برخی از آنها هم که با کهولت سن روبور هستند، همچنان امیدوارند این تابلوهای فاخر به موطنشان بازگردند.

آرزویی که برآورده نشد

حسین محجوبی یکی از آن نقاشان معاصر است که تابلوهایش را  سپرد تا در موزه هنرهای معاصر رشت به نمایش گذاشته شود.

وی زاده لاهیجان بوده و با ۸۵ سال سن ساکن تهران است. شهرداری تهران قرار است به زودی خانه اش را تبدیل به موزه کند ولی، آرزویش برای زادگاهش گیلان هنوز محقق نشده است.

طراح بوستان های ساعی، نیاوران و پارک ملت تهران نام موزه هنرهای معاصر رشت را که می شنود، با صدایی برآمده از کهولت سن و رنجیدگی می گوید: داغ دل مرا تازه کردید، آخر من هم مثل بقیه می میرم و آرزو به گور می شوم. از میرعبدالرضا دریابیگی و آیدین آغداشلو که خبری نیست، من مانده ام با پیگیری هایی که هنوز هم نتیجه نداده است.

وی می افزاید: آن زمان آیدین آغداشلو شخصاً از هنرمندان آثارشان را دریافت می کرد از هر هنرمند ۱۰ اثر دریافت شد و از نقاشانی که کمتر مطرح بودند نیز آثاری به هدیه گرفته شد. من شخصاً در این سال ها چندین بار به گیلان آمده ام و از مسئولان ارشاد خواستار ایجاد موزه شدم، نمی دانم این داستان غم انگیز موزه کی تمام می شود.

محجوبی با اشاره به نشست خود با شهردار فعلی رشت  بیان می کند: با ورود دوباره ایشان به شهرداری، سال جاری یک بار شهردار و هیاتی از ارشاد گیلان به آتلیه من آمدند و قرار شد تا ارشاد و میراث فرهنگی در زمینه واگذاری عمارت تاریخی شهرداری یا ساختمانی که در اختیار سازمان فرهنگی شهرداری است به موزه هنرهای معاصر به نتیجه برسند که هنوز خبری از این ماجرا نیست.

آماده سازی شرایط؛ شرط باز گشت آثار

صادق عمادزاده، یکی از نقاشان  جوانی است که در ارشاد گیلان، عضو کارگروه پیگیری کننده ایجاد موزه هنرهای معاصر است.

وی درباره سرنوشت تابلوهای خریداری شده در پیش از انقلاب می گوید: به گفته استاد محجوبی در آن زمان نقاشی ها در اختیار موزه رضا عباسی قرار گرفت ولی پیگیری های ما مشخص کرد که در حال حاضر نقاشی ها در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

عماد زاده می افزاید: تابلوهای مذکور جزو آثار فاخر فرهنگی ما هستند و وزارت ارشاد هم اعلام کرده تا شرایط مناسب نگهداری به لحاظ حراستی و امنیتی و شرایط حفظ یک اثر (گرما، سرما و رطوبت) در مکان مورد نظر ایجاد نشود، تابلوها به گیلان ارسال نمی شوند.

کارشکنی ارشاد و میراث

صحبت بر سر تخلیه ساختمان سازمان فرهنگی و ساختمان بلدیه شهرداری است. هر دوی این ساختمان ها ارزش میراثی دارند و اگر قرار باشد کاربری آتلیه پیدا کنند، قطعاً فیزیک داخلی ساختمان نیز باید دستخوش تغییر شود و این تغییرات مسلماً با ممانعت میراث فرهنگی گیلان مواجه خواهد بود. ممانعتی که در دوره تصدی قبلی شهردار فعلی هم اتفاق افتاد.

یکی از اعضای کمیسیون فرهنگی شورا عقیده دارد، ارشاد و میراث فرهنگی تلاش شهرداری را در ایجاد موزه هنرهای معاصر نادیده گرفته و کارشکنی می کنند.

رضا رسولی در این باره می گوید: ساختمان تاریخی شهرداری در حال تخلیه است و دیر یا زود تغییرکاربری داده و موزه می شود. چرا نباید اجازه دهند ۹۰ تابلوی نقاشی خریداری شده به جایگاه اصلی اش برگردد؟

وی تصریح می کند: شورا و شهرداری به شدت پیگیر احداث موزه هنرهای معاصر هستند و از میراث فرهنگی و ارشاد گیلان انتظار داریم با شهرداری همکاری کرده تا هر چه سریعتر نقاشی های هنرمندان گیلان به رشت بازگردد.

احداث موزه هنرهای معاصر گیلان در سال آتی

هرچند سرنوشت رایزنی های انجام شده درباره تحقق این وعده نامعلوم است اما شهردار رشت از طراحی موزه هنرهای معاصر خبر می دهد و در این باره می گوید: به زودی لایحه تأسیس موزه هنرهای معاصر برای بررسی و تصویب به شورای شهر ارسال می شود.

محمد علی ثابت قدم یادآور می شود: با پیاده راه شدن بافت مرکزی شهر رشت، قطعاً بناهای تاریخی پیرامون آن می باید تغییر کاربری پیدا کنند.

 وی تصریح می کند: ساختمان مریضخانه بلدیه که هم اینک کاربری اداری برای سازمان فرهنگی ورزشی دارد، برای احداث موزه هنرهای معاصر درنظر گرفته شده است.

ثابت قدم همچنین می گوید: این ساختمان برای تبدیل شدن به موزه هنرهای معاصر نیازمند بهسازی است ولی با توجه به انجام عملیات پروژه پیاده راه سازی میدان شهرداری، عملاً امکان داربست زدن برای بهسازی فضای بیرونی وجود ندارد زیرا اندک فضای تردد باقی مانده برای شهروندان نیز مسدود شده و فضای ذهنی نامطلوبی را ایجاد می کند.

وی وعده می دهد پس از اتمام پروژه پیاده راه سازی فرهنگی در ابتدای سال آتی، احداث موزه هنرهای معاصر در دستور کار قرار می گیرد.

شهردار رشت یادآور می شود: طبق بررسی های به عمل آمده هم اینک تابلوهای خریداری شده در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دارد و بی شک با فراهم شدن مکان مناسب، تابلوهای هنرمندان گیلان به رشت باز می گردد.

حکایت ایجاد موزه هنرهای معاصر گیلان مثنوی هفتاد منی است که از هر زاویه به آن نگاه شود، قصه ای دارد.

اینکه آیا فضای مریضخانه بلدیه یا اتاق های تودرتوی عمارت بلدیه شهر رشت فضای تبدیل شدن به موزه هنرهای معاصر  را دارد یا خیر؟ و یا بررسی اینکه به رغم در اختیار داشتن تابلوها توسط وزارت ارشاد، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان چه نقشی در تهیه مکان مناسب برای این موزه دارد و در آینده حراست از این آثار را کدام ارگان تأمین خواهد کرد؟ تنها بخشی از دغدغه های موجود برای احداث موزه هنرهای معاصر در گیلان است.

هرچند مدیرکل ارشاد گیلان به عنوان یکی از مهمترین افراد صاحب نظر در این باره می توانست صحبت های مهم و راهگشایی در خصوص سرنوشت این وعده چندین ساله داشته باشد اما متاسفانه به رغم پیگیری دو هفته ای جهت انعکاس سخنان وی، امکان پاسخگویی به سؤالات از جانب دکتر فاضلی فراهم نشد.