شرق نوشت: واکنش‌ها به قدری به حذف بی‌سلیقه دختران از روی کتاب ریاضی زیاد بود که وزیر آموزش و پرورش رسما وادار به عذرخواهی شد. اتفاقی که خیلی‌ها معتقدند نتیجه و معجزه اعتراض در فضای مجازی است و می‌تواند در آینده هم فرهنگ‌سازی‌های بیشتری را در جامعه سبب شود.

محسن حاجی‌میرزایی،‌ وزیر آموزش و پرورش که روز رسانه‌ای‌شدن این ماجرا در توییتر خود قول رسیدگی داده بود، روز گذشته بابت حذف دختران از کتاب ریاضی رسما عذرخواهی کرد.

حاجی‌میرزایی اظهار کرد: در آموزش ‌و پرورش تربیت نسل آینده را به زنان محول کردیم زیرا بیش از ۶۰ درصد نیروهای آموزش و پرورش را زنان تشکیل می‌دهند. لذا در ساختن آینده، نسل نو و شکل‌گیری شخصیت و هویت نسل آنان چه در مقام مادر چه در مقام معلم، زنان نقش ویژه‌ای دارند. همچنین بیش از نیمی از دانش‌آموزان کشور هم دختر هستند لذا تبعیض دیرینه جنسیتی که در دسترسی به آموزش وجود داشت به طور کامل برطرف شده است و امروز هیچ دختری در هیچ نقطه‌ای از ایران محروم از تحصیل نیست.

وزیر آموزش و پرورش در ادامه گفت: اگر فکر کنیم که پایه اصلی عدالت اجتماعی، در توزیع برابر فرصت‌های یادگیری است، فرصت‌های یادگیری خوبی را در اختیار دختران قرار دادیم و آثارش را نیز مشاهده می‌کنیم و در مسابقات و المپیادها بیش از نیمی از شرکت‌کنندگان دختر هستند. یک بی‌سلیقگی در حذف تصویر دختران از کتاب سوم ابتدایی انجام ‌شده است لذا از این بابت عذرخواهی می‌کنیم و آن را اصلاح می‌کنیم. اعتقاد داریم که در این شرایط سخت باید به تمام فعالیت‌هایی که آموزش‌ و پرورش با تمرکز بر دختران انجام می‌دهد، توجه شود.

دختران شایسته احترام هستند

ماجرا از حذف دخترانی شروع شد که روی جلد کتاب ریاضی، مشغول بازی‌کردن با اعداد و ارقام بودند. دو دختر به همراه سه پسر اعداد و ارقام ریاضی را نشان می‌دادند. طرحی که هفت سال روی جلد کتاب ریاضی کلاس سوم نقش بسته بود و ناگهان امسال مشخص شد کارشناسان تشخیص داده‌اند که طرح جلد روی کتاب ریاضی مناسب نیست و چون شلوغ است باید حذف شود. این توجیه جدید زمانی مطرح شد که واکنش‌ها و حمله‌ها به وزارت آموزش و پرورش آغاز شد و در ابتدای امر آنها با بیانیه‌ای که معلوم بود تنها برای پاسخ‌دادن تهیه شده، عنوان کردند دلیل حذف دختران شلوغی جلد بوده. البته جوابی هم به این ماجرا نداشتند که اگر جلد شلوغ بود، می‌شد کلا جلد را عوض کرد یا حداقل از هر جنسیت یک نفر حذف شود. توجیه وزارت آموزش و پرورش کار را خراب‌تر کرد و فعالان مدنی را وادار به برپایی کمپینی برای اعتراض به این اقدام کرد.

در پی این اقدام کارزاری اینترنتی به راه افتاده که حدود 12 هزار نفر امضایش کردند. امضاکنندگان این کارزار می‌گویند حذف دختران حتی با پوشش و حجاب مورد تأیید قوانین کشور، به عنوان اتفاقی نمادین، علاوه بر نادیده‌گرفتن حقوق برابر زنان و مردان در کسب علم و دانش، به شدت باعث جریحه‌دارشدن افکار عمومی شده چراکه این امر نه‌تنها در کودکان دختر این حس را ایجاد می‌کند که نقشی در کسب علم و آینده این کشور ندارند بلکه به کودکان پسر جامعه هم به طور علنی نظام اشتباه مردسالاری و نابرابری و پذیرفتن تبعیض ناعادلانه را آموزش می‌دهد. امضاکنندگان این نامه از وزیر آموزش و پرورش خواسته‌اند در کوتاه‌ترین زمان ممکن علت این تغییرات را مورد بررسی و بازبینی قرار داده و در این رابطه پاسخی شفاف ارائه کند.

آنها معتقد بودند در پی اعتراض مردم وزیر آموزش و پرورش پاسخ مشخص و شفافی در این رابطه ارائه نکرده و تنها به یک توییت اکتفا کرده است. حسن حاجی‌میرزایی در حساب توییتری خود نوشته: «تغییرات در کتاب‌های درسی همه‌ساله براساس ارزیابی‌ و از سوی مؤلفین انجام می‌شود. به رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی مأموریت دادم تغییرات در شکل‌ و محتوای کتاب‌های‌درسی را با حساسیت کامل رصد، اصلاح و گزارش کند. به ‌دغدغه‌‌های ‌مردم اهمیت می‌دهم.‌ دختران میهن شایسته احترام‌اند».

از این اتفاق متأثریم

همچنین رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی درباره حذف دختران از جلد کتاب ریاضی ضمن ابراز تأسف از این اتفاق گفت: معتقد نیستیم که به نقش زنان و دختران کم بها بدهیم. در نگاه دینی‌مان هم چنین چیزی نیست و زن و مرد هر دو انسان‌اند. فراموش نمی‌کنیم آموزه‌های امام راحل و رهبر معظم انقلاب درباره زنان را؛ مطلقا چنین چیزی مبنی بر کم‌توجهی به زنان وجود ندارد.

وی ادامه داد: دانش‌آموزانی که ریاضی سوم را می‌خوانند، علوم پایه سوم را هم می‌خوانند. روی جلد علوم تجربی همه دختر هستند. چرا مدافعان مردان نگفته‌اند چرا روی این جلد تصویر پسران نیست؟ اگر موضع منفی درباره دختران وجود داشته باشد باید همه کتب را در بر بگیرد؛ در حالی که این‌گونه نیست.
ملکی با بیان اینکه چنین رویدادی، رویداد خوبی نبود و مذموم است و نباید صورت می‌گرفت گفت: حالا چنین اتفاقی افتاده اما باید این تصویر را در کنار دیگر کتاب‌ها قرار داده و مجموعه کتب را مشاهده کنند. البته معتقدم نباید تصویر دختران از روی جلد کتاب ریاضی برداشته می‌شد. خوب است که منتقدان کل‌نگر باشند. اصل کار را نمی‌پسندیم و از اینکه این کار باعث تأثر بخشی از جامعه ما شده، متأثرم و امیدوارم با اصلاح این تصویر در سال آینده از شرمندگی این قشر عزیز بیرون بیاییم، اما در مجموع نه موضع فکری ما این‌گونه است و نه آن را تأیید می‌کنیم.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا عوامل پنهانی و فشارهای دیگر روی مؤلفان علت بروز چنین حواشی‌ای برای کتاب‌های درسی هر چند وقت یک بار نمی‌شود؟ گفت: عوامل پنهانی که کارشناسان برای کار معینی ناچار باشند اقدامی انجام دهند، وجود ندارد. کارشناسانی که حضور دارند ممکن است سبک و سلیقه‌ای داشته باشند که اگر نظارت ضعیف باشد بخواهند سلیقه خود را اعمال کنند.

اما عده‌‌ای همچنان معتقدند واکنش‌ها به این اتفاق بیش از اندازه بود. چراکه سال‌هاست روی جلد کتاب علوم پایه چهارم ابتدایی تنها تصویر دختران وجود دارد و کسی در این زمینه اعتراض نکرده است. اما مسئله مورد بحث که شاید عده زیادی به آن دقت نکرده‌اند شاید این است که از ابتدا تنها تصویر دختران روی جلد کتاب علوم ثبت شده بود. به معنای دیگر هیچ پسری از روی جلد حذف نشد و دخترانه نشد. اما این دختران بودند که از روی جلد کتاب ریاضی پایین کشیده شدند. با این وجود عده‌ای می‌گویند جنسیتی‌کردن درس‌خواندن و ذهن دانش‌آموزان را به این سمت سوق‌دادن کمکی به ماجرای عدالت جنسیتی نخواهد کرد و این دعوا برنده‌ای ندارد.