نگاه ایران /علی رحیم پور

در سال ١٣٩٦ تعداد گردشگران خروجی از کشور رکورد جدیدی را به نام خود ثبت کرد و به عدد ١٠،٥٤٢،٩٥٢ نفر رسید. این در حالی بود که تعداد گردشگران ورودی به زحمت به عدد ٥،١١٣،٥٢٤ نفر رسید. البته از این تعداد گردشگر ورودی بالغ بر ١،٣٥٠،٠٠٠ نفر آن اتباع عراقی بوده اند که عمدتا برای زیارت، درمان و تجارت و گذراندن اوقات فراغت به ایران سفر کرده اند. در همین سال تعداد ٤،٢٢٩،٠٠٠ شهروند ایرانی به عراق برای زیارت، دیدن اقوام و تجارت سفر نموده که اوج این سفرها در گرامیداشت اربعین حسینی است که در سال گذشته به ٢،٣٢٠،٠٠٠نفر بالغ شده است.

بر اساس آمار موجود در سه ماهه اول امسال بالغ بر یک میلیون شهروند عراقی به کشور وارد شده اند که این حجم مسافر حکایت از این دارد که گردشگران و مسافران عراقی بیش از ٧٥درصد از بازار گردشگران ورودی به جمهوری اسلامی ایران را در اختیار داشته و این احتمال وجود دارد با افزایش قدرت خرید عراقی ها، کاهش ارزش ریال ایران در برابر سایر ارزهای خارجی و از همه مهمتر احساس امنیت خانواده های عراقی در شهرهای ایران، این عدد تا پایان سالجاری به بیش از ٢میلیون نفر افزایش یابد و برای اولین بار صنعت گردشگری ایران در ورود گردشگران عراقی رشدی بیش از ٨٠درصدی را تجربه کند. این در شرایطی است که تورگردانان کشور در بهار سالجاری در جذب گردشگران اروپایی با ٢٤درصد رشد منفی مواجه بوده اند.

عراق، جمهوری آذربایجان، افغانستان، ترکیه ، پاکستان، ترکمنستان و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به ترتیب در فهرست برترین کشورهای گردشگر فرست به ایران قرار دارند. در همین زمینه آمار نشان می دهد که بیش از ٧٠ درصد گردشگران ورودی به ایران را مردان تشکیل داده و جالب است که بیشترین گردشگرانی که با خانواده به ایران سفر کرده اند نیز عراقی ها هستند.

آمار نشان می دهد که بیش از نیمی از ١/٣میلیارد گردشگر خارجی در سال ٢٠١٧، قاره اروپا را به عنوان مقصد سفر خود در نظر گرفته اند و بیش از ٧٥ درصد این گردشگران خود شهروندان اروپایی بوده اند که به کشورهای همسایه خود در قاره اروپا سفر کرده و حتی تعطیلات آخر هفته را در کشورهای همسایه گذرانده اند. سفر آلمانها به فرانسه، فرانسه به آلمان، اسپانیا به ایتالیا و بلعکس ...

حال چرا سفر گردشگران عراقی به ایران برای عده ای در خارج از کشور وهمچنین در داخل کشور ایجاد نگرانی کرده است؟!؟

صرف نظر از رقبای منطقه ای ایران به عنوان مقاصد گردشگری در خاورمیانه(ترکیه، امارات و عربستان) که تلاش دارند سهم بیشتری از گردشگران عراقی را در کشور خود میزبان باشند به نظر می رسد مسایل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در ابعاد خارجی و داخلی بیش از منافع اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است.

چندى است که زمزمه خوشگذرانی گردشگران عراقی آن هم از نوع روابط نامشروع جنسی در شهرهای ایران بویژه در شهر مقدس مشهد توسط کامنت ها و کلیپ های غیرحرفه ای که تدوین و مونتاژ و در سایتها و شبکه های اجتماعی دست به دست می شود موجبات نگرانی های را در نزد مردم و مسئولان این بخش ایجاد کرده است که متاسفانه توسط عده ای از اشخاص بنا به اطلاع رسانی و آگاه سازی و بعضا حمایت از حرفه، و تشکل صنفی خود ناآگاهانه به شیوع این اخبار دامن زده و فعالیت نوپا و گرفتار صنعت گردشگری ایران را با مسایل ارزشی و ناموسی مواجه ساخته که بتوانند این فرصت را نیز تبدیل به تهدیدی دیگر برای کشور کنند.

شکی نیست که دو کشور ایران و عراق در طی سالهای گذشته هزینه های بسیار گزافی را برای دفاع از حیثیت، ناموس، شرف و سرزمین خود پرداخته اند و با سقوط صدام و حزب بعث عراق زمینه نزدیک تر شدن هر چه بیشتر دو ملت فراهم شده که به طبع موجبات کینه بدخواهان منطقه ای و خارج از منطقه را برافروخته و دوچندان کرده است.

گزارش دو سال پیش روزنامه شرق الاوسط عربستان مبنی بر سفر اربعین زائران ایرانی به منظور خوشگذرانی با زنان عراقی، و کشاندن موضوع اخیر چنین مواردی در ایران توسط مردان مجرد عراقی، گزارش گزارشگر عراقی از گمرک فلوجه، گزارش صیغه زنان ایرانی، خرید ملک و ساختمان توسط عراقی ها در آبادان و خرمشهر، خرید و غارت مایحتاج و ارزاق عمومی توسط عراقی ها، بازار ماهی آبادان، موضوع خانه مسافرهای مشهد و دهها مورد دیگر همه دلالت براین دارد که در پس این اخبار و حوادث ابهام آمیز و غیرمستند، ماجرای دیگری نهفته است که در وهله اول تخریب روابط دوستانه بین دو کشور را هدف گرفته و با توجه به سوابق تاریخی و پدیده دشمن سازی و بیگانه ستیزی تاریخی، زمینه تفرقه افکنی نژادی و قومی، و اختلافات عرب و عجم را دوباره شکل دهند و در وهله دوم ایران و عراق را از آثار و برکات و کارکردهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی تبادلات گردشگر به نفع مطامع خود محروم کرده

و با حوادثی ساختگی راه را بر زائران و گردشگران دو کشور بسته و در نهایت مانور سیاسی و عبادی ا ربعین حسینی را کم رنگ کنند؟!

البته در صنعت گردشگری، نمی توان منکر پدیده توریسم عشرتی شد و قطعا همواره افرادی هستند که اختصاصا برای این منظور مقاصد سفر خود را انتخاب می کنند که این می تواند در همه کشورهای دنیا مصداق داشته باشد ولی با توجه به نظام ارزشی حاکم بر جمهوری اسلامی ایران و محدودیت های شرعی و قانونی ، قطعا این کشور را نه تنها عراقی ها بلکه کلیه گردشگران خارجی بدین منظور به عنوان مقصد گردشگری انتخاب نخواهند کرد.

اگر هوشیار نباشیم و از فرصت ایجاد شده برای توسعه گردشگری منطقه ای استفاده نکنیم و مجددا تجربه برخورد مردم و کارگزاران حکومتی در دهه هفتاد با گردشگران چمدانى آسیاى مرکزى و قفقاز را تکرار کنیم، ضمن آب به آسیاب بدخواهان و بداندیشان ریختن، صنعت نیمه جان گردشگری کشور را به صورت کامل به نابودی کشانده و مزیت ویژه و رقابتی گردشگری زیارتی و درمان این سرزمین را  به بهای جهل و ناآگاهی به اصطلاح دلسوزان داخلی و دشمنان منطقه ای از کف داده ایم.

عواقب اشغال و آتش زدن دفتر نمایندگی سیاسی و کنسولگری عربستان در تهران و مشهد و از دست دادن بیش از یک میلیون گردشگر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و به دنبال آن ایجاد صدها مشکل دیگر برای سیاست خارجی و اقتصادی کشور که همچنان نیز ادامه دارد، قطعا نتیجه بی خردی و احساسی عمل کردن مزدوران ناآگاه داخلی است. براستی با این شرح و فرضیات آیا اکنون نوبت بازار گردشگری عراق است؟

بپذیریم مقاصد گردشگری، افراد را برای سفر به آن مقصد گزینش و انتخاب نمی کنند لذا ممکن است سوء استفاده هایی هم در این فعالیت بزرگ اقتصادی و فرهنگی صورت پذیرد که مطابق با سلایق و ارزش های حاکم بر جامعه ما نباشد. لذا می توان با نظارت، آگاه سازی جامعه میزبان و مهمان و رعایت کدهای بین المللی اخلاق گردشگری، اقدام به مدیریت مقصد نمود تا ضایعات این گونه موارد اندک و به حداقل برسد.  بپذیریم و ترویج کنیم که ایران همواره میزبان، مهمان نواز و دوست گردشگران و زائران مسلمان و غیر مسلمان خارجی است. و تلاش کنیم از منابع گردشگری منحصر به فرد ادیان مختلف در این سرزمین اعم از مسلمان، مسیحی، یهودی، زرتشتی به نفع توسعه منافع ملی بهره گیریم و این سرزمین را برای پذیرش همه گردشگران علاقمند سفر به ایران از جمله گردشگران کشورهای همسایه و بویژه گردشگران و سرمایه گذاران عراقى، آماده و احساس امنیت را در آنان برای سفر به ایران تداوم ببخشیم.