نگاه ایران/جابر زمانی جلیسه

بی شک یکی از مهم ترین و حیاتی ترین مسائل پیرامونی ما حفظ محیط زیست است، اما تا چه حد توانسته ایم به موضوع حفظ محیط زیست و از آن هم مهم تر مخاطراتی که محیط زیستمان را تهدید می کند، چاره اندیشی کنیم؟! بی شک واقعیت پیرامونی مان چیزی در حد یک تراژدی است، از خشک شدن دریاچه ارومیه، رودخانه زاینده رود، تالاب گاوخونی، آلودگی هوا، مشکل ریز گردها خصوصاً در استان های جنوبی، معضل کم آبی ، پسماندها و…همه و همه دلیلی آشکار بر این مدعاست که هرچند برنامه ریزی های صورت گرفته شده،در سال های اخیر بسیار چشمگیر بوده ، اما نسبت به این همه مشکلات زیست محیطی به وجود آمده که غالب آن میراث چند دهه غفلت خواسته و ناخواسته بوده کارایی چندانی نشان نمی دهد و نیاز به بازنگری اساسی و کار کارشناسانه مبتنی بر تجربیات روز کشورهای توسعه یافته و بهره گیری از نظریات عالمان آگاه و خبره ، فارغ از هر موضوع و دسته بندی جناحی و نژادی و ملیتی است.

به راستی درگذشته با اشتباهات غیر کارشناسی شده و غیرعلمی با ساختن ابنیه و سدها موجبات تخریب های جبران ناپذیری به چرخه محیط زیستمان شده ایم و آنچه بهانه ی آن شد که در این رابطه مطالبی را به رشته تحریر درآورم در باب کاشت گونه های مهاجم درختانی مانند سرو و کاج و… است ، خوب می دانیم که تنها جنگل های نادر هیرکانی جهان در شمال کشور ،خصوصاً در شهرستان های ماسال و سیاهکل موجود می باشد. آیا کسی در این جنگل های چند میلیون ساله یک درخت سوزنی برگ خودرو ، می بینید؟ به یاد دارم به سال۸۰ وقتی نماینده رهبر معظم انقلاب به دیلمان تشریف آوردند ، در مهم ترین بخش از سخنرانی اش به جنگل های مسیر سیاهکل به دیلمان اشاره شد و گفت ؛ من در سفر اروپاییم دیدم که آن ها از درختان پرثمری چون گردو در جنگل هایشان استفاده کردند و درخت گردو هم چوب مرغوبی دارد و هم ثمره هرساله آن میوه گردو هست ، علی ایهال پس از گذشت حدود دو دهه درمی یابیم که بخش قابل توجه ای از درختان جنگل های هیریکانی کشور قطع شده و بجای آن یا نهالی کشت نشده است و یا در یک حرکت غیر کارشناسانه گونه های مهاجمی همچون سرو و کاج در دل این جنگل ها غرس شده است که ازجمله معایب این درختان ، وزن زیاد و ریشه های کم آن است که نه تنها به تثبیت خاک در مناطق شیب دار کمک نمی کند بلکه باعث رانش نیز می شود-به دلیل سوزنی برگ بودن در فصل زمستان برف بر شاخه برگ هایش می نشیند و علاوه بر اضافه کردن وزن درخت اسباب شکسته شدن شاخه هایش را نیز فراهم می کند – یکی از علل آتش سوزی جنگل ها درختان سوزنی برگ هستند – درختش بی ثمر است – چوبش نسبت به چوب های جنگلی بسیار بی کیفیت است – از طرفی سمومی که از این درخت ساطع می شود زمین های اطراف را به کمک سایه هایش لم یزرع می کند – یکی از دلایل آفت های جنگل ها به گواه آگاهان، امثال گونه های مهاجم این چنینی و حتی درخت صنوبر است – و پیشنهادم به همه مسئولین مربوطه خصوصاً شهرداران و دهیاران و یکایک مردم عزیز این است در مناطق شمالی و جلگه ای هر چه سریع تر این فرهنگ اشتباه درختکاری گونه های مهاجم را متوقف کنند و بجای آن درخت های پرثمر و بومی همچون پرتغال و نارنج ، گیلاس ، انجیر ، گردو فندق و…غرس کنند ، و نمونه ای بارز آن شهر رامسر است که اکثر بلوارها و پارک ها را با درختان نارنج و پرتغال زینت داده اند ، علاوه بر اینکه این گونه درختان بومی هستند ، همواره سبز و در بهار گل بهارنارنج و پرتغال بسیار مفرح بخش و در دل پائیز و زمستان هم ثمره میوه آن پرتغال و نارنج است ، که علاوه بر سیمای خوب شهری به نوعی می تواند جاذبه گردشگری در فصول مختلف باشد(و آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد…). و جا دارد همه اهالی اهل نظر به ویژه صداوسیما بیش ازپیش به مهم ترین بخش از رسالت های خود در تبیین فرهنگ و نگرش های صحیح ، احساس مسئولیت نمایند و اگر در جنگل های و مراتعمان ، نهالی قرار است غرس شود و یا درختی حفظ و نگهداری شود از نهال های پرثمری چون گردو و فندق و…بهره گیریم . اما در مقابل شوربختانه مشاهده می کنیم که فرهنگ غلط کاشت این گونه های مهاجم به صورت یک تقلید تهوع آور به دهیاری های روستاهای اطراف واکناف و داخل محوطه سازی های ویلاها هم سرایت کرده است. نگارنده اخیر طی دیداری که با مشاور محترم فرهنگی دکتر نوبخت (معاون رئیس جمهور) صورت گرفت ، به ایشان پیشنهاد شد، که سازمان برنامه وبودجه برای این فرهنگ غلط و اشتباه ، غرس و نگهداری گونه های مهاجم ، به دستگاه های ذی ربط اعم از وزارتخانه ها و ادارات و… ریالی ”هم بودجه اختصاص ندهد و امیدوارم این پیشنهاد با دید نظر کارشناسانه به صورت یک دستورالعمل ، به همه دستگاه های مربوطه ابلاغ شود، و همچنین به همه ی اعضای شورای شهر و روستا نیز پیشنهاد می شود که در مصوبات ابلاغی خود به شهرداری ها و دهیاری ها به صورت آتش به اختیار به این موضوعات توجه وافی و کاملی داشته باشند. اما مخلص کلام اینکه ، جا دارد به فوریت در راستای بهبود شرایط اسف بار محیط زیستمان ، لااقل همه با هم این فرهنگ غلط کاشت و نگه داری نهال های گونه مهاجم را، با جایگزین کردن و کاشت نهال های پرثمر بومی در جنگل ها و مراتع و شهرها و روستاها و سر درب خانه ها و ویلاهای خود به نحوی جبران کنیم.

نگاه ایران: انتشار اخبار و یادداشت های دریافتی به معنای تائید محتوای آن نیست و صرفاً جهت انجام رسالت مطبوعاتی و احترام به مخاطبان منتشر می شود.