نگاه ایران:  در حالی رهبر معظم انقلاب امسال را به عنوان سال «حمایت از کالای ایرانی» نامگذاری کرده اند که بسیاری از کارشناسان اقتصادی و صنعت گردشگری بر این باورند رونق صنعت گردشگری می تواند از بهترین حامیان تولیدات ایران در بخش های مختلف باشد. کارشناسان معتقدند در صورت زمینه سازی دقیق برای توسعه گردشگری، ورود گردشگران به ایران در واقع زنجیره ای از ارزش افزوده در بخش های مختلف اقتصادی را ایجاد می کند که در نهایت اشتغال، رونق تولید و نشاط اقتصادی و اجتماعی، سوغات گرانبهای آنها برای کشورمان است. مهدی پازوکی، اقتصاددان درباره اهمیت درآمد گردشگری در اقتصاد کشورها به جام جم می گوید: براساس داده ها و مفاهیم علمی اقتصادی بهترین نوع درآمدهای ارزی برای یک کشور؛ درآمد صنعت گردشگری است. به این دلیل که ضمن خروج کمترین کالا بیشترین درآمد ارزی برای کشور ایجاد می شود و به همین دلیل به آن صادرات نامرئی می گویند. پازوکی می افزاید: امروز که کارشکنی های غرب و شرق علیه اقتصاد ایران بازار کشورمان را تشنه ارزهای خارجی و روند نقل و انتقال ارز را برای بازرگانان مشکل کرده، رونق گردشگری و افزایش ورود گردشگران می تواند بهترین گزینه برای سیراب کردن اقتصاد کشور از ارزهای خارجی معتبر باشد. *گردشگری؛ والفجر مقدماتی اقتصاد ایران این اقتصاددان معتقد است رونق گردشگری ایران درواقع والفجر مقدماتی برای توسعه اقتصادی بوده و لازم است سیاستگذاران گردشگری با استفاده از رهنمودهای مراجع دینی کشورمان زمینه آن را فراهم کنند؛ چون اشتغال پایدار و درآمدهای ارزی سرشار از این طریق دستاوردی است که در شرایط فعلی برای ایران قابل چشم پوشی نیست. وی ضمن اشاره به درآمد ارزی ترکیه از صنعت گردشگری می گوید: این کشور با این که کمتر از یک دهم جاذبه های تاریخی ایران را به خود دیده، سالانه نزدیک به 25 میلیارد دلار درآمد از صادرات نامرئی به دست می آورد و نکته جالب اینجاست که بخش اعظم گردشگران این کشور ایرانی هستند، درحالی که دربسیاری از موارد جاذبه های تاریخی و طبیعی ایران بسیار بهتر از این کشور است. *اول گردشــــگری داخلی بعد خارجی پازوکی بر این باور است علت منفی بودن تراز گردشگری ایران با اغلب کشورهای دهکده جهانی عدم توسعه و رونق گردشگری داخلی کشورمان بوده است ؛ چراکه براساس اصول ابتدا باید گردشگری داخلی رونق داشته باشد تا به دنبال آن گردشگران خارجی نیز از راه برسند. این اقتصاددان با تاکید بر این که یکی از دلایل عدم موفقیت صنعت گردشگری ایران نگاه حاکمیتی و دولتی به آن است، می گوید: این درحالی است که گردشگری صنعتی کاملا متکی به توانمندی های بخش خصوصی است و باید دولتمردان صرفا زمینه ها و پیش نیازهای آن را فراهم کنند. برای مثال اتفاقی که در جزیره کیش افتاده و می بینیم امروز گردشگری در این منطقه به دلیل استفاده از قوانین مناطق آزاد توانسته جایگاه خوبی برای خود ایجاد کند، درحالی که به دلیل تملک ارگانی در اغلب بخش های سواحل خزر چنین اتفاقی در این سواحل زیبا نیفتاده است. *نشاط اجتماعی با گردشگری این اقتصاددان کشورمان ضمن اشاره به اهمیت ایجاد نشاط در جامعه می گوید: نشاط اقتصادی در جامعه آنقدر مهم است که بتازگی دانشگاه های معتبر بین المللی واحدی به عنوان «اقتصاد نشاط» را تدریس می کنند و یکی از موارد مطرح شده در آن اثرگذاری صنعت گردشگری در این زمینه است. پازوکی می افزاید: توسعه گردشگری نشاط اقتصادی و اجتماعی به همراه خواهد داشت، درحالی که دستاورد دیگر آن ارائه تصویر واقعی از جمهوری اسلامی ایران در دیگر نقاط دهکده جهانی است ؛ چون دشمنان میهن اسلامی ما بخصوص آمریکا و رژیم صهیونیستی دائم در تلاش هستند تصویری غیرواقعی از ایران برای دیگران ترسیم کنند، به همین دلیل باید از گردشگران ورودی به ایران به عنوان سفیران کشورمان استفاده کنیم. *45 درصد تراز منفی داریم از سوی دیگر اردشیر اروجی، مدیرکل سابق دفتر آمار و برنامه ریزی سازمان میراث فرهنگی به ما می گوید: بارها گفته شده درآمدهای گردشگری می تواند جایگزین درآمدهای صنعت نفت باشد که این اظهار نظر کاملا درستی است و امروز هم می گوییم بهترین کالای صادراتی ایران صادرات نامرئی است؛ اما نکته اینجاست که برای این منظور نیازمند مدیریت علمی و تخصصی در گردشگری هستیم و ایران هنوز از آن محروم است. اروجی می افزاید: شاهد مثال مدیریت غیرعلمی در صنعت گردشگری ایران که امروز از آن به عنوان ناجی اقتصاد کشورمان یاد شده، این است که براساس اظهارنظر مسئولان ایران سالانه 9 میلیون گردشگر به خارج از مرزها روانه می کند و در خوشبینانه ترین حالت تنها 5/2 میلیون گردشگر را پذیرایی کرده است؛ یعنی تراز منفی 45 درصد در این بخش که نگران کننده است. *امان از تصمیم گیری های اشتباه و مقطعی به گفته مدیرکل سابق دفتر آمار و برنامه ریزی سازمان میراث فرهنگی، تصمیم گیری های اشتباه و مقطعی برای بهبود تراز گردشگری در واقع عاملی بوده برای بدتر شدن اوضاع به صورتی که طی سال های اخیر تفاهم نامه هایی با کشورهای مختلف (ترکیه، روسیه، چین و ...) به منظور توسعه گردشگری امضا شده است؛ اما در عمل می بینیم بازهم همان تجربه ناموفق را داشته ایم. به عنوان مثال تفاهم نامه گردشگری با ترکیه امضا شده، اما سالانه در مقابل 2/5 میلیون گردشگر ایرانی که به ترکیه سفر می کنند تنها چند ده هزار گردشگر ترک وارد خاک ایران می شوند. اروجی با اشاره به جایگاه پنجم ایران از نظر جاذبه های تاریخی ـ فرهنگی تصریح می کند: در نگاه اول این جایگاه امتیاز قابل توجهی برای ایران است؛ اما وقتی با دقت مشغول بررسی اطلاعات موجود می شویم، می بینیم نه تنها این جایگاه امتیازی برای ایران به ارمغان نیاورده بلکه مدیریت غیرعلمی در پاره ای از موارد به زیان آن نیز بوده است. وی می گوید: برای استفاده منطقی از درآمدهای صادرات نامرئی باید سیاستگذاران گردشگری ایران مراقب برخی کارشکنی های دیگران باشند؛ برای نمونه زمانی که برجام زمینه حضور گردشگران خارجی بیشتری را در ایران ایجاد کرد، آمریکا قانونی را به اجرا گذاشت که براساس آن هر فردی که به ایران سفر کند، دوباره باید برای ورود به آمریکا درخواست روادید بدهد، به این ترتیب بخشی از تقاضای ورود گردشگران به کشورمان محدود شد. *تقریبا 50 درصد از برنامه عقب هستیم این کارشناس گردشگری درخصوص میزان رقابت پذیری گردشگری ایران هم یادآور می شود که مجمع جهانی اقتصاد سال 2015 میلادی گزارشی در این زمینه منتشر کرد که باید توجه ویژه به اطلاعات مندرج در آن داشته باشیم، چون آمارهای موجود این گزارش بیانگر نیازها و امتیازهای گردشگری ایران برای دستیابی به درآمدهای مستمر و مناسب در این شرایط است. به گفته اروجی، در گزارش مطرح شده جایگاه کلی ایران از میان 140 کشور مورد بررسی رتبه 100 بوده که نسبت به امتیازات گردشگری ایران نا امیدکننده است. به عنوان مثال در تعاملات بین المللی جایگاه ایران 116، خدمات سفر 120، صنایع وابسته و نیروی آموزش دیده رتبه بالاتر از 110 و محیط کسب و کار ایران نیز در همین محدوده بوده که باید برای آنها چاره اندیشی کنیم. این کارشناس صنعت گردشگری درباره امتیازات مطرح شده ایران در این گزارش نیز می گوید: در همین گزارش آمده منابع فرهنگی ایران رتبه 37 دارد و امنیت ایران رتبه 97 را به خود اختصاص داده و بهداشت و سلامت هم در جایگاه 93 قرار گرفته است، که می توان از این امتیازات استفاده بهینه داشت. اروجی تاکید می کند: اگر به دنبال دستیابی به درآمدهای گردشگری برای تقویت اقتصاد کشورمان هستیم باید براساس افق 1404 عمل کنیم. درحالی که امروز تقریبا 50 درصد از برنامه تعیین شده در گردشگری کشورمان عقب هستیم. *تمدن، تاریخ و فرهنگ ایران اسلامی؛ بهترین کالای ایرانی در همین حال رحیم یعقوب زاده، استاد دانشگاه در رشته گردشگری و رئیس مرکز گردشگری علمی و فرهنگی دانشجویان ایران درباره اهمیت اقتصادی گردشگری در ایران به جام جم می گوید: امروز اشتغال و رونق اقتصادی دو دغدغه مهم مسئولان و همچنین هموطنان است و برنامه ریزی های مختلفی در این زمینه صورت گرفته؛ اما بی توجهی به ظرفیت های گردشگری و تاثیر آن در برطرف شدن این نگرانی ها کاملا مشهود است. یعقوب زاده می افزاید: طرح ها بسته های حمایتی و همچنین اقداماتی مختلفی برای اشتغال زایی و رفع رکود تولید از سوی دولت ها و مسئولان اجرایی شده که در اغلب موارد این طرح ها به اهداف خود نرسیده اند؛ درحالی که با توجه و اختصاص بودجه های هدفمند در گردشگری می توان تحول قابل توجهی در اقتصاد ایران ایجاد کرد. وی تاکید کرد: در شرایط فعلی که رهبر معظم انقلاب امسال را سال حمایت از کالای ایرانی نامگذاری کرده اند، بد نیست مسئولان گردشگری ایران به این نکته توجه داشته باشند که معروف ترین و پرآوازه ترین کالای ایرانی، تمدن، تاریخ و فرهنگ ایران اسلامی است که می توان از آن به عنوان کالایی بی همتا به سراسر جهان صادر کرد و درآمدهای سرشاری را از آن به دست آورد. *هر 6 گردشگر ورودی یک فرصت شغلی نویسنده کتاب «اقتصاد گردشگری» تاکید می کند: براساس تعاریف بین المللی و تاکید سازمان جهانی گردشگری به ازای هر شش گردشگر واقعی ورودی به ایران یک فرصت شغلی جدید به اقتصاد کشورمان هدیه داده می شود، به همین دلیل باید امروز برای جذب هرچه بیشتر گردشگران خارجی برنامه ریزی کنیم. یعقوب زاده می گوید: نکته اصلی در این زمینه مربوط به نحوه ایجاد مشاغل است که نباید از دید مسئولان دور بماند، چون سرمایه گذاری انجام شده برای هر فرصت شغلی در گردشگری قابل مقایسه با صنایعی همچون پتروشیمی یا نفت نیست و اغلب مشاغل ایجاد شده دقیقا در نقاطی است که اکنون معضل بیکاری داریم. چون جاذبه های باستانی، فرهنگی و طبیعی ایران در آن مناطق قرار دارد. به عنوان مثال کرمانشاه، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد و ... . این استاد دانشگاه معتقد است هم اکنون با توجه به آمار گردشگران ورودی کشورمان تقریبا 770 هزار فرصت شغلی به بخش های مختلف گردشگری اختصاص دارد و در صورت دستیابی به اهداف تعیین شده صادرات نامرئی ایران، این رقم بسیار بالاتر از مشاغل فعلی خواهد بود. به گفته یعقوب زاده، آن طور که برآورد شده، در صورت تحقق برنامه های سازمان میراث فرهنگی و رشد ورود گردشگران خارجی با همکاری دستگاه های مرتبط و متولی به کشورمان، تقریبا صد هزار فرصت شغلی تا پایان سال در این بخش ایجاد خواهد شد که جمع شاغلان صادرات نامرئی را به مرز 900 هزار نفر خواهد رساند؛ از این رو نباید فرصت سوزی کرد. *پایگاه اطلاعات و آمار اصلی ترین پیش نیاز از سوی دیگر مریم رنجبری، کارشناس ارشد مدیریت گردشگری به جام جم می گوید: برای این که از نظر درآمدی بخواهیم گردشگری را مورد بررسی قرار دهیم، باید ابتدا بدانیم این صنعت در چه وضعیتی قرار دارد، درحالی که هنوز از گردشگری ایران اطلاعات و آمار دقیقی در دست نیست و صرفا همه چیز منوط به مصاحبه های مسئولان شده است. رنجبری می افزاید: در این زمینه با این که در شورای عالی گردشگری، معاون اول رئیس جمهور تاکید بر تشکیل پایگاه اطلاعات و آمار گردشگری داشتند تاکنون چنین پایگاهی ایجاد نشده تا کارشناسان و سرمایه گذاران بتوانند افق های مشخصی از آینده گردشگری ایران داشته باشند. این کارشناس ارشد مدیریت گردشگری معتقد است برای دستیابی به درآمدهای سرشار گردشگری که همه برآن تاکید دارند، لازم است حداکثر هر فصل آمار دقیقی از میزان گردشگران ورودی، خروجی و داخلی در کنار تمام اطلاعات سفرهایشان از سوی مسئولان ارائه شود تا براساس این اطلاعات، نقشه راه منطقی برای افزایش و استفاده از دلارهای صادرات نامرئی ترسیم شده و در اختیار سرمایه گذاران و فعالان این بخش قرار گیرد. به گفته وی، پس از این مرحله است که براساس آمارهای ارائه شده می توان سراغ حساب های اقماری رفت تا ببینیم درآمدهای حاصل از صادرات نامرئی چه تغییرات و دستاوردی برای کلان اقتصاد کشورمان داشته تا در صورت دستاوردهای ناچیز نسبت به اصلاح مشکل گام برداریم. درحالی که امروز چنین امکانی نیست و صرفا آمارهای سلیقه ای ارائه می شود که روشنگر آینده گردشگری ایران نیست. *گردشگر ثروتمند می خواهیم کارشناس ارشد مدیریت گردشگری با اشاره به بازارهای هدف گردشگری ایران در حال حاضر می گوید: در شرایط فعلی و براساس مصاحبه های مسئولان، بیشتر گردشگران ورودی ایران اغلب از کشورهای همسایه مثل عراق، جمهوری آذربایجان، افغانستان، ترکیه، پاکستان، ترکمنستان، بحرین، هندوستان، عربستان، امارات و قطر هستند که اغلب این کشور از لحاظ اقتصادی توانمند نبوده و به همین دلیل گردشگران آنها نیز تاثیرگذاری بالایی در اقتصاد ما ندارند از این رو لازم است با مدیریت دقیق و هدفمند به دنبال گردشگرانی از کشورهای ثروتمندتر نیز باشیم. رنجبری می افزاید: برای برآوردهای اقتصادی از درآمد حاصل از گردشگری باید به متوسط هزینه کرد گردشگران در خاورمیانه که سازمان جهانی گردشگری تعیین کرده توجه داشته باشیم و براساس آن برنامه ریزی های لازم را انجام دهیم؛ یعنی متوسط 800 دلار برای اقامتی تقریبا چهار روزه این افراد در ایران. *هدیه 1300 دلاری گردشگران خارجی به اقتصاد مرتضی خاکسار، استاد دانشگاه در رشته گردشگری با اشاره به ارزآوری بالای گردشگری در اقتصاد ایران به جام جم می گوید: متولیان گردشگری ایران اعلام کرده اند امسال برای پذیرایی از حدود شش میلیون نفر گردشگری خارجی برنامه ریزی کرده اند که اگر این پیش بینی به واقعیت برسد حجم بالایی از دلارهای غیرنفتی در اقتصاد ایران جاری خواهد شد. خاکسار با اشاره به هزینه هر گردشگر خارجی در ایران می افزاید: براساس برآوردهای انجام شده هر گردشگر خارجی تقریبا 1250 دلار طی اقامت خود در ایران هزینه می کند، که اگر این رقم را در تعداد گردشگران ورودی سال 97 ضرب کنیم با رقمی معادل 5/7 میلیارد دلار روبه رو هستیم. وی ضمن تاکید بر مولد بودن درآمدهای حاصل از گردشگری تصریح می کند: گردشگران براساس نیازهای خود هزینه هایی در مقاصدشان دارند که اتفاقا اهمیت این موضوع در مولد بودن این درآمدهاست، چون همه دلارهای گردشگری در قبال دریافت خدمات یا خریدهایشان هزینه می شود و خبری از سفته بازی نیست. این استاد دانشگاه معتقد است برآوردهای انجام شده فقط درباره گردشگران عمومی است که از ایران بازدید می کنند، درحالی که ایران جایگاهی ویژه در گردشگری مذهبی، سلامت و تندرستی دارد و همه می دانیم میزان هزینه کرد این گونه گردشگران در مقاصد مورد نظرشان بسیار بالاتر است، به عنوان مثال مشهد و قم به عنوان دو جاذبه منحصربه فرد مذهبی برای گردشگران مسلمان است و دانش و تخصص پزشکان ایرانی نیز شهرت جهانی دارد که می توان حسابی ویژه برای این موارد داشته باشیم.