نگاه ایران/ نیلوفر روحی: آیین رونمایی از کتاب «ترانه های فولکلوریک گیلان» اثر استاد فریدون پوررضا عصر پنجشنبه ۲۱ دی با حضور ناشر، دست اندرکاران چاپ کتاب و جمعی از علاقمندان به موسیقی و ادبیات در سالن اجتماعات سازمان نظام پزشکی برگزار شد. هنر؛ جهنم زندگی را تحمل پذیر می کند در آغاز برنامه، هادی میرزانژاد، مدیر انتشارات ایلیا به روی سن آمد و از رونمایی این اثر در زمانی که استاد فریدون پوررضا در قید حیات نیست اظهار تاسف کرد. او در ادامه با استناد به اینکه به ثمر رسیدن هر اثر هنری، نیازمند بازنویسی و ویرایش است از حامد پورشعبان، موسیقی دان، شاعر و پژوهشگر که ویراستاری این اثر را برعهده داشت دعوت کرد تا روی صحنه بیاید و به سخنرانی بپردازد. حامد پورشعبان ابتدا به نقل از فلاسفه و بزرگان گفت: تنها امری که می تواند جهنم زندگی را تحمل پذیر کند هنر است. بنابراین سخن گفتن پیرامون آثار هنری، زندگی را جذاب تر می کند. او در ادامه به بیان سابقه ای اجمالی از پژوهش در حوزه موسیقی پرداخت و ردیف ها، گوشه ها، مقام ها و ریز مقام های موسیقی گیلان را به دقت و با استناد به تاریخ، مورد بررسی قرار داد. او در ادامه اولین آثار ضبط شده روی صفحات گرامافون را مورد بررسی قرار داد و کتاب «ترانه های سواحل دریای مازندران» اثر لطف الله خان مبشری در سال ۱۳۲۳ را به عنوان اولین اثر مکتوب در این زمینه معرفی کرد. او همچنین در ادامه توضیحاتی پیرامون کتاب گیلان، چاپ شده در سال ۱۳۴۷ ارائه داد و گفت: پوررضا و ملت پرست در بخش موسیقی این کتاب به بررسی موسیقی، آواز و ترانه های گیلان پرداختند. پور شعبان ادامه داد: در همان سال انجمن موسیقی ایران آلبومی متشکل از شش کاست که بخشی از آن تالشی بود را روانه بازار کرد که پس از انتشار این آلبوم ها استاد پوررضا گفتند: "پیش از این کاست ها، پشت غبار فراموشی مانده بودم." پورشعبان در ادامه به معرفی کتب دیگر در این این زمینه پرداخت که از جمله آنها می توان به «زندگی و موسیقی» و «آواز ها و ترانه های فولکلوریک گیلان» نوشته ناصر وحدتی و «آوازی به زلالی باران» نوشته هوشنگ عباسی که در این کتاب به استاد پوررضا پرداخته است و آثاری از این دست اشاره کرد. برخورد جامعه شناسانه پوررضا با ترانه ها پورشعبان در ادامه با اشاره به اینکه ویراستار نهایی کار بوده گفت: پیش از من هوشنگ عباسی و دکتر نصرتی ویرایش اثر را انجام دادند و در نهایت لازم بود که کسی هم از لحاظ ادبی و هم موسیقی اثر را ویرایش کند که این کار به من سپرده شد. او در ادامه گفت: این کتاب در بخش موسیقی پژوهی آکادمیک جا نمی گیرد اما یک کار تجربی ارزشمند است چرا که با موزیسینی روبه رو هستیم که استثنا است و نبوغ و خلاقیتش در سطحی است که تمام کلیشه های موجود را تحت شعاع قرار می دهد و در ادامه به بررسی نمونه هایی از این خلاقیت ها پرداخت. وی با استناد به کتاب افزود: فریدون پور رضا در این کتاب، شأن نزول و وجه تسمیه برخی از ترانه ها را نیز مورد بررسی قرار داده است و با برخوردی جامعه شناسانه و تاویل گرایانه به بررسی آنها پرداخته است. پور شعبان در انتها به بررسی چند نمونه از این ترانه ها پرداخت. در ادامه، نماهنگی متشکل از مصاحبه ها، اجراها و عکس های فریدن پوررضا برای حاضرین به نمایش در آمد. بخشی از هویت موسیقی و فرهنگ ما در ادامه برنامه هوشنگ عباسی به روی صحنه آمد و ضمن اشاره به بیماری آسم پوررضا گفت: با وجود این مشکل، به دلیل احاطه و تسلطی که روی موسیقی و حنجره اش داشت به راحتی و زیبایی تمام اجرا می کرد. او پوررضا را آوازِ چوپانان، شالی کاران، صیادان، مردم زحمتکش و به عبارتی فریاد انسان های دردمند دانست و گفت: پوررضا نه تنها خواننده بلکه آهنگساز، ترانه سرا، مدرس آواز، تعزیه شناس، کارگردان، نمایشنامه نویس و خوشنویس نیز بود. عباسی در ادامه با اشاره به اینکه استاد پوررضا با گردآوری نواهای موسیقی گیلان به حفظ و نگهداری موسیقی ملی کمک بزرگی کرده اند گفت: این کتاب در آغاز شامل یادداشتهایی بود که در ره آورد گیل یا گیلان نامه در زمینه موسیقی فولکلوریک چاپ می شد و همچنین یادداشت های دیگری که امانت به کسی سپرده بود و گویا گم شده بودند که به پوررضا پیشنهاد دادم مطالب را دوباره بنویسد و با رییس اداره فرهنگی، طرحی در زمینه موسیقی فولکلوریک گیلان نوشتیم و کار را آغاز کردیم که مدیر انتشارات ثالث گفت کتاب را چاپ می کند اما بدقولی کرد و استاد از بین ما رفت تا اینکه به کوشش خانواده پوررضا، این کتاب که بخشی از هویت موسیقی و فرهنگ ما است و شامل سه بخش: موسیقی جلگه ای، موسیقی تالش، بخش نت ها متشکل از حدود ۹۰ نت با ویراستاری مجدد حامد پورشعبان، توسط نشر فرهنگ ایلیا به چاپ رسید. در ادامه گروهی به اجرای زنده موسیقی و اجرای چند اثر از استاد پوررضا پرداختند که گفتنی است فرهاد پوررضا فرزند استاد پوررضا نیز با نوازندگی پیانو به همراهی با این گروه موسیقی پرداخت. منبع مهم بررسی تاریخ گیلان در ادامه مسعود پورهادی، شاعر و پژوهشگر به صحبت پیرامون این اثر و استاد پوررضا پرداخت. او این اثر را محصول تجربه و زیست انسانی دانست که در حوزه آواز های بومی گیلان کم نظیر و حتی بی نظیر است. او همچنین پوررضا را آخرین حلقه از گیله مردانی دانست که به زیست تجربی خود پرداخته است و تاریخ فرهنگ ما را جذب و به خوبی منتقل کرده است. او در ادامه این کتاب را یکی از منابع مهم بررسی تاریخ گیلان از نظر نشانه های زبانشناسی و پژوهش های دیگر دانست. در ادامه دژآباد این کتاب را نتیجه خردمندی استاد پوررضا دانست و گفت: خردمند کسی است که به آنچه می داند عمل کند این کتاب بخشی از دانسته های پوررضا است که به عمل رسیده است. او در ادامه با خوانش ابیاتی از حافظ، سعدی و مولانا خصوصیات برجسته استاد پوررضا را بیان کرد. در ادامه استاد ویسانلو که نت نویسی کتاب را برعهده داشت خاطراتی از استاد پوررضا برای حاضرین تعریف کرد. و در انتهای برنامه، استاد ویسانلو به همراه فرامرز طالبی و محمدتقی پوراحمد جکتاجی به رونمایی از کتاب ترانه های فولکلوریک گیلان پرداختند.