نگاه ایران/لیلا پاکیزه: بازار رشت یا همان بازار بزرگ شهر رشت با مساحتی بالغ بر ۲۴ هکتار در بافت قدیمی و مرکزی این شهر قرار دارد و مرکز کلیه فعالیت های بازرگانی استان گیلان به حساب می آید. بازار سنتی رشت دارای ۱۴ کاروانسرا است که توسط راسته های مختلف به هم مرتبط هستند. این بازار شامل مراکزی همچون میدان بزرگ، میدان کوچک، چهارسوق ها و کاروانسرا ها است. معماری کاروانسرا ها و طاقی های موجود در بازار رشت یکی از جاذبه های مهم گردشگری این بازار است. این کاروانسرا ها در دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی به عنوان کانون های بازرگانی رشت ساخته شدند. تعدادی از آن ها عبارتند از طاقی های بزرگ و کوچک، سعادت و کاروانسراهای محتشم، چینی چیان، ملک و … در گوشه و کنار بازار رشت می توان جلوه های گوناگونی از زیبایی های فرهنگ فولکلور استان گیلان را یافت که به نوبه خود بسیار زیبا و جذاب است از این رو بازار رشت زیبا، دوست داشتنی و نوستالژیک است به خصوص برای خود رشتی ها، بعد از گذشت سال ها بازار سنتی رشت و اهالی اش (که به اصطلاح بازار مج خوانده می شوند) همچنان با همان شاخصه های گذشته به کار و کسب می پردازند و در یک کلام از هر نظر بازار رشت همان بازار سال های دور است و مدرنیسم چندان روی سنت های آن تاثیر نگذاشته است. روزانه هزاران نفر از ساکنین شهر ها و روستاهای مجاور رشت، برای داد و ستد در این بازار حضور می یابند. در این بازار علاوه بر محصولات متنوع کشاورزی کلیه مایحتاج ضروری زندگی روزمره را می توان یافت از این رو بازار رشت اگر چه به دلیل فشردگی زیاد با مشکلات عبوری روبروست اما در نوع خود از دیدنی های مهم شهر رشت به شمار می رود. گردشگران وقتی به بازار رشت وارد می شوند به دنبال خرید سوغات یا کالای مورد نظر در میان تنوعی از رنگ های زیبای محصولات کشاورزی، انواع ماهی، غذاهای محلی و … ساعت ها به جست و جو می پردازند و در کنار آن از کاروانسراهای قدیمی رشت دیدن می کنند. معمولا همه ی شهرهای بزرگ ایران بازار دارند اما این بازار برعکس بازار دیگر شهر ها روباز است و در آن خبری از سقف های گنبدی و نور گیرهای بلند نیست. تنها جایی که می توانید قسمتی سرپوشیده را پیدا کنید راسته ی زرگر ها هست که با حلب پوشیده شده است. اینجا بازاری دوست داشتنی و نوستالژیک است و در آن رد و نشانی از زندگی های مدرن امروزی را پیدا نمی کنید و همچنان همان بازار سالیان دور است و همه چیز به همان شیوه سنتی انجام می شود. اما امروز این بازار با اجرای طرح پیاده راه فرهنگی دستخوش تغییرات و ناملایماتی شده که رونق گذشته خود را به تدریج از دست داده و به دلیل بروز مشکلات عدیده دراین بازار روز به روز به جای افزایش قدرت جاذبه، دافعه گردشگران را به همراه دارد. و به زعم بازاریان شاهد رکورد روزافزون این بازار در شهر گردشگری رشت هستیم. براین اساس در راستای بیان مشکلات موجود در بازار رشت به عنوان بزرگ ترین و تنها ترین بازار روباز ایران به گفت و گو با تنی چند از بازاریان رشت پرداخته ایم که در پی می خوانید. تعطیلی ۷۰ درصدی مغازه های خیابان امام خمینی پس از راه اندازی BRT مهدی شادروح رئیس هیات امنای پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی در گفت و گو با نگاه ایران با تاکید بر عدم مشخص بودن مقصد BRT گفت: بلوار امام خمینی و خیابان امام خمینی یکی از قدیمی ترین خیابانهای رشت است که از میدان حشمت تا میدان گیل با نام خیابان امام خمینی شهرت یافته است که متاسفانه با راه اندازی BRT این بلوار رسما نابود شد. او با تاکید بر نبود سیمای مناسب در ورودی های شهر رشت تصریح کرد: خیابان امام خمینی یکی از ورودی های شهر از سمت پایتخت کشور بوده است و این خیابان با داشتن درختان تنومند و فضای سبز مناسب باعث تلطیف روح مسافران و گردشگران به این شهر بوده است. شادروح با تاکید بر فقدان مقصد مناسب برای BRTدر رشت خاطرنشان کرد: هر BRT باید برای توقف اتوبوس ها مکان مشخصی داشته باشد که این در شهر رشت اصلا از حیث کار شناسی بررسی نشده بود. رئیس هیات امنای پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی از تعطیلی ۷۰ درصدی مغازه های امام خمینی پس از راه اندازی BRT خبر داد و گفت: متاسفانه هیچگاه بازاریان محل اعراب در شهرداری نداشتند حتی یک نظرسنجی ساده از بازاریان در زمینه مخاطرات یا محسنات راه اندازیBRT و پیاده راه فرهنگی از بازاریان به عنوان هسته و گردانندگان اصلی اقتصاد شهر رشت نشد. او افزود: استارت نابودی خیابان از زمان مدیریت مهندس خلیلی شهردار وقت زده شد اما بعد از آمدن دوباره دکتر ثابت قدم در پی جلسه ای که با ایشان با همراهی اعضای شورا داشتیم از مشکلات پیاده راه و BRT سخنان زیادی شد اما در آن جلسه به ما قول داده شد که مشکلات پیاده راه اعلم الهدی حل و قول برقراری نظم و انضباط مجدد در پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی داده شد که متاسفانه مدتی پس از این تعهد شاهد نسب بیلبورد در راستای اجرای کامل طرح پیاده راه و مسدود شدن هسته مرکزی شهر شدیم. قرار بود دست فروشان در بازارچه کنار لب آب ساماندهی شوند شادروح با اشاره به تجمع بازاریان در پی بسته شدن پیاده راه فرهنگی و مداخله دادستان وقت رشت و معاون وی یادآور شد: که در آن روز ها قرار برآن شد که علاوه بر باز شدن هسته مرکزی هر چه زود تر دست فروشان در بازارچه کنار لب آب ساماندهی شوند. رئیس هیات امنای پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی افزود: در آن جلسه برای BRT نیز مبدا و مقصد مشخص شده بود و خودشان نیز به این نتیجه رسیده بودند که با بستن هسته مرکزی شهر، بازار رشت مرده ای بیش نخواهد بود. او با تاکید مجدد مبنی بر عدم نظرخواهی از بازاریان اذعان داشت: بازاریان هرشهری که به صورت وراتثی و نسل به نسل وارد بازا و تجارت شده اند می توانند نظریه دهنده خوبی در اجرای پروژه های این چنینی باشند. شادروح با اشاره به اینکه مردم شهرهای همجوار رشت یکی از مشتریان دائم بازار رشت قبل از طرح اجرای پیاده راه فرهنگی بودند، گفت: پس از اجرای این طرح بازار رشت بیش از نیمی از مشتریان خود را از دست داد، علاوه بر آن پیش از اجرای این طرح قرار بود مرکز خریدهای بزرگی در خیابانهای اطراف هسته مرکزی شهر راه اندازی شود که از آن جمله می توان به ایجاد تغییر در ساختمان پاساژ فاتحی و تبدیل سینما انقلاب (مخروبه) رشت به بزرگ ترین مرکز تجاری خرید، سرمایه گذار این دو مجموعه نیز با مشاهده وضعیت موجود از اجرای طرح و برنامه های خود سرباز زدنند. رئیس هیات امنای پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی با تاکید بر نابودی رسمی بازار سنتی و بازار عمده فروشان رشت خاطرنشان کرد: در حال حاضر علاوه بر آنکه بازار به کلی مستاصل شده است بازاریان و تجار این شهر به نوعی با اجرای طرح پیاده راه فرهنگی رشت بازی خورده اند. او تعمیر و نگهداری را یکی از اصول مهم در اجرای پیاده راه فرهنگی رشت خواند و گفت: پس از اجرای پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی رشت، در داخل فضای سبز دوطرف این پیاده راه به جهت روشنایی پروژکتورهای بسیار زیبا با سر جمع هزینه به مبلغ ۱۵۰ میلیون تومان تعبیه شده بود و علاوه برآن، نرده ها و دستگیره های استیلی به فاصله هر ده، پانزده متر در دو طرف این پیاده راه نصب شده بود که متاسفانه به علت عدم بی توجهی تمامی پروژکتور ها و ۹۰ درصد می له ها و نرده های استیلی به سرقت رفتند و فقط ده درصد میله ها به جا مانده که آن نیز ناقص و شکسته است. پیاده راه علم الهدی رها شده است شادروح با اعلام هزینه کرد بیش از ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومانی برای پروژه پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی تصریح کرد: با توجه به صرف این هزینه میلیاردی، آنهم از حساب بیت المال متاسفانه هیچگونه اقدامی در نگهداشت و تعمیر آن صورت نگرفته است. البته ظاهرا با پیش بینی کیوسک نگهبانی، افرادی به عنوان نگهبان به کار گماشته شده اند که عملا هیچ گونه کارآیی ندارند. رئیس هیات امنای پیاده راه اعلم الهدی با تاکید بر عملکرد سلیقه ای سازمان میراث فرهنگی گیلان یادآور شد: شهردارى بابت تابلو سردر مغازه ها پول بسیار هنگفتى دریافت می کند درصورتیکه این کار تخلف بوده، همچنین جهت دور زدن قانون در فیش صادره عنوان تابلو را ذکر نکرده وبه عناوین مختلف عوارض و مالیات اخذ می نماید، البته شایان ذکر است که رای دیوان بابت عدم دریافت عوارض بابت تابلو را اکثر مغازه داران دارند. رشت کلانشهر نیست اما از کسبه هزینه های کلانشهر دریافت می شود وی با اشاره به اینکه شهر رشت نمی تواند کلانشهر باشد، گفت: برای کلانشهر شدن باید از فاکتورهای زیادی بهره مند شد، از نظر تعاریف بین المللی شهرهای بالای ۸ میلیون شهر جزو ابرشهر ها محسوب می شوند و این تعریف در رده ملی به شهرهای بالای یک میلیون نفر جمعیت اطلاق می شود. بنا بر این تعریف، رشت جزو معیارهای کار شناسی شده کلانشهرهای کشور هم قرار نمی گیرد تا از مزایای قانونی آن بهره ببرد. اما شهروندان (تجار، بازاریان، صاحبان مشاغل و....) هزینه کلانشهر را پرداخت می نمایند درصورتیکه از امکانات یک شهر معمولی بر خوردارند شادروح فقدان پارکینک متناسب با حجم خودرو ها در هسته مرکزی شهر یکی از اهم مشکلات این شهر خواندو گفت: در وردی های پیاده راه مسئولین می توانند از زمینهای شهردارى وادارات ونهادهای دیگر دولتى که در اطرااف هسته مرکزی بسیار فراوان است و بدون استفاده مانده جهت حل این مسئله استفاده نمایند کوچه هایی که محل تجمع افراد ناباب شده است او با اشاره به نقش کم رنگ پلیس در امنیت کوچه های قدیمی و اصیل رشت یادآور شد: کوچه های بهشت گیلان، انقلاب جنب هتل اردیبهشت (آشتی کنان سابق)، فاتحى، محل امنى جهت پاتوق افراد خلافکار ومزاحمین نوامیس مردم بوده که در این کوچه دکتر شعار هم این شرایط را داشت که باهزینه ساکنین محله برای استخدام نگهبان اقدام شد. وی در ادامه با تاکید بر اینکه بازاریان رشت تحت لوای ولایت مطلقه ولی فقیه پیگیر خواسته های به حق خود از مسئولین استان هستند، یادآور شد: ما بازاریان رشت به دور از هرگونه نگاه سیاسی و در پی خواسته مدنی، شرعی و قانونی خود، پیگیری مجدانه مسئولین را در راستای حل این معضل بزرگ بازار رشت خواستاریم، البته ناگفته نماند، که در پی مشورت با رئیس دفتر استاندار محترم گیلان بدنبال برقراری نشست هم اندیشی در راستای تولد دوباره بازار رشت، با استاندار فهیم گیلان نیز می باشیم. رئیس هیات امنای پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی با قدردانی از تلاش های مهندس عاطفی شهردار منطقه دو در همراهی با بازاریان رشت، گفت: امید است با توجه به نگاه ویژه استاندار در زمینه توسعه اقتصاد و عنایت دکتر نصرتی شهردار رشت و همراهی و تلاش مهندس عاطفی در آینده بسیار نزدیک شاهد بازگشایی هسته اصلی مرکز شهر، بازنگری در تاسیسات و سایر امکانات پیاده راه اعلم الهدی و ساماندهی دست فروشان از هسته مرکزی شهر باشیم. دلیل کاهش انگیزه داد و ستد در بازار رشت، راه اندازی پیاده راه فرهنگی است مدیریت پاساژ پاسارگاد هم با گلایه از عدم تحقق تعهدات مجموعه مدیریت شهری در اجرای پیاده راه فرهنگی رشت به نگاه ایران گفت: بازار رشت با قدمت بیش از ۴۰۰ الی ۵۰۰ ساله مستحق این همه بی مهری نبود، در اجرای پیاده راه فرهنگی و راه اندازی BRT در رشت متاسفانه هیچگونه کار کارشناسانه ای انجام نشد. محمد حسن حقی راه اندازی پیاده راه فرهنگی را سبب کاهش انگیزه داد و ستد در بازار رشت خواند و گفت: منطقه آزاد انزلی در مدت کوتاهی پس از راه اندازی توانست با کاهش قیمت ها و ایجاد انگیزه و عوامل جذاب در بین مشتریان از رشد بسیار بالایی در اقتصاد برخوردار شود. وی افزود: قبل از اجرای پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی متقاضیان خرید یا اجاره مغازه های این پاساژ پس از ثبت نام شاید ماه ها باید در انتظار خالی شدن یکی از واحدهای تجاری پاساژ می مانند اما امروز تعداد بسیار زیادی از واحد های این پاساژ خالی و یا منتظر متقاضی خرید و یا اجاره است. مدیریت پاساژ پاسارگاد با تاکید بر عدم نظارت و همراهی نیروی انتظامی گیلان با مجموعه مدیریت شهری در راستای ایجاد و حفظ امنیت شهروندان و توریسم گفت: استان گیلان و شهر رشت از مراکز توریستی کشور هستند، اما متاسفانه بار ها و بار ها در خیابان ها اعلم الهدی با ورود توریست شاهد شنیدن حرفهای غیر اخلاقی و تمسخر تعداد کثیری از دست فروشان پیاده راه اعلم الهدی بوده ایم. تعطیلی ۹۰ واحد تجاری در بازار پله برقی گیلان سعید محمد نژاد یکی از اعضای هیات امنای خیابان شیک هم نداشتن صدا را مشکل بازار رشت خواند و گفت: پیاده راه یک مکان عمومی است و نباید در اماکن عمومی تصرفی ایجاد شود اما بسیاری از دست فروشان با پهن کردن بساط خود شاید بیش از نیمی از عرض پیاده راه را تصرف و سبب ایجاد مشکل در تردد و آمد و شد شهروندان و تورست این شهر شده اند. عضو هیات امنای خیابان شیک با تاکید بر اینکه پیاده راه متصل به کل استان است، گفت: تمام شهرهای ایران براساس مشخصه ستاره ای یا رینگی مشخص می شوند، مشخصه شهر رشت ستاره ای است، و پیرامون و محلات اطراف شهر متاثر از مرکز شهر است وی با اشاره به تعطیلی ۹۰ واحد تجاری در بازار پله برقی گیلان تصریح کرد: در پاساژهای نور و پاسارگاد بسیاری از مغازه ها تعطیل شده اند، و تعدادی از آن ها نیز با افت ۶۰ درصدی در قیمت واقعی نیز به فروش نمی رسند. محمد نژاد، پیاده راه هسته مرکزی شهر را به پارک تشبیه کرد و افزود: هدف از راه اندازی پیاده راه فرهنگی رونق کسب و کار بوده، در حالیکه امروز شاهد رکود بازار هستیم به حدی که چند تن از همکاران ما تا مرز خودکشی نیز پیش رفته بودند. عضو هیات امنای خیابان شیک رشت، ضمن اظهار تاسف از حضور و سرکشی مسئولین در هسته مرکزی شهر یادآور شد: برند لباسهای مسئولین شهر و استان خارجی است و هیچ یک از آن ها مشتری هسته مرکزی شهر نیستند. عدم همراهی نیروی انتظامی با مجموعه مدیریت شهری در ایجاد امنیت حمیدرضا لاکانی یکی دیگر از اعضای هیات امنای بازار رشت نیز با اشاره به ضرورت ایجاد خیابان جایگزین قبل از اجرای طرح پیاده راه گفت: متاسفانه دست فروشان با مظلوم نمایی خود باعث انحراف افکار عمومی شده اند. او با تاکید بر عدم همراهی نیروی انتظامی با مجموعه مدیریت شهری یادآور شد: نیروهای سد معبر نیز به دلیل عدم برخورداری حمایت از نیروی انتظامی توان مقابله با بعضی دست فروشان شرور را ندارند و در بسیاری از موارد ممانعت ها با زد و خورد، کشمکش و ایجاد ناامنی همراه است. لاکانی با اشاره به اینکه کوچه هتل اردیبهشت تبدیل به پارکینک دست فروشان شده است، اذعان داشت: چندی پیش جناب آقای دلجو در هتل خود چند مهمان خارجی داشت، داخل آن کوچه نیز دست فروشان که عمدتا کبابی های دوره گرد هستند، با روشن کردن موتور برق تا ساعت سه بامداد مشغول فعالیت فروش اجناس خود، بوده و هستند، که در این اثنا برادر زاده آقای دلجو به بیرون از هتل آمد و از آنان خواست که به دلیل وجود مهمان خارجی موتور برق خاموش شود، که این امر باعث مشاجره و زد و خورد دست فروشان با برادرزاده آقای دلجو شد، به گونه ای که یکی از آنان با ساطور ضربه ای به سر برادرزاده آقای دلجو زده و متواری می شود، از آن موقع تاکنون با توجه به پیگیری پرونده در دادسرای رشت، ضارب پیدا نشده و به زعم دست فروشان آن منطقه کسی هم آدرسی از وی ندارد. بازار بزرگ گیلان شاه راه استان قبل از اجرای طرح پیاده راه فرهنگی رشت بود اکبر پورابراهیمی صاحب زرگری تاج ماه (بازار بزرگ گیلان، پله برقی) یکی دیگر از اعضای هیات امنای بازاریان رشت هم در گفت و گو با نگاه ایران بازار بزرگ گیلان را شاه راه استان قبل از اجرای پیاده راه فرهنگی عنوان کرد و گفت: این بازار قبل از اجرا و راه اندازی پیاده راه فرهنگی مشتریانی زیادی از منتهی الیه شرق و غرب گیلان داشته که متاسفانه پس از اجرای این طرح بیش از ۷۰ درصد از مشتریان خود را از دست داده است. وی با اشاره به وجود پاساژ های متعدد چون پاساژ شیک، پله برقی، پاساژ آرسن، قدیری و... اذعان داشت: بسیاری از مغازه داران این پاساژ ها به دلیل نداشتن مشتری در روزهای عادی، اجناس خود در روزهای تعطیل به خصوص جمعه ها در محل پیاده راه فرهنگی و یا معابر پیاده راه سطح شهر با قیمت پایین به معرض فروش می گذارند. پورابراهیمی نبود زیرساخت ها به خصوص پارکینگ در اطراف خیابانهای منتهی به مرکز شهر، را مهم ترین مانع ورود مشتری یا گردشگر به بازار بزرگ رشت خواند و تصریح کرد: بسیاری از گردشگران به جهت عدم آشنایی با کوچه های اطراف خیابانهای اصلی شهر، و عدم اطمینان به پارک خودرو در کوچه های نزدیک پیاده راه، از ورود به بازار بزرگ رشت که یکی از قدیمی ترین بازارهای رشت است منصرف می شوند. پیاده راهی که در شب ها به رستوران سیار تبدیل می شود او با تاکید بر اینکه در بسیاری از شب ها پیاده راه فرهنگی تبدیل به رستوران های سیار می شوند، گفت: کبابی های سیار با گذاشتن میز و صندلی سطح زیادی از پیاده راه فرهنگی را به خود اختصاص می دهند، و این اشغال پیاده راه مشکلات زیادی را برای عابران و مغازه داران ایجاد می نماید. پورابراهیمی با اشاره به ضرورت اعمال نظارت از سوی نیروی انتظامی استان در فعالیت دست فروشان پیاده راه گفت: قبل از اجرای پیاده راه قرار بود دست فروشان نیز ساماندهی شوند، که متاسفانه علیرغم تحقق این قول تجمع آنان در پیاده باعث ایجاد مشکلات عدیده شده است. در اثنای مصاحبه با آقای پورابراهیمی شاهد حضور یک هموطن اصفهانی در زرگری تاج ماه بودیم او نیز با اشاره به عدم کار کار شناسی در پیاده راه فرهنگی هسته مرکزی شهر رشت، گفت: این پیاده راه در شهرهای اصفهان و تهران نیز اجرا شد، اما قبل از اجرای این طرح در راستای حفظ بناهای تاریخی و حفظ میراث فرهنگی، زیرساخت های آماده و خیابانهای جایگزین تعرفه شد و شهروندان و گردشگران تهران و اصفهان به هیچ عنوان با مشکلات موجود در شهر رشت مواجه نیستند.