مزدک پنجه ای روزنامه نگار و وکیل دادگستری اگر قدری اهل مطالعه تاریخ و تامل بر اوضاع تاریخی گیلان زمین از گذشته های دور و جست وجو حتی در گوگل باشید، با قومی مواجه خواهید شد که یکی از منفورترین اقوام بوده اند که به سرزمین مادری ما یورش آورده و آن را اشغال کرده اند، اما بدون توجه به عملکرد آن ها، یکی از مهم ترین ثروت های خدادادی این سرزمین و استان را به نام آن ها لقب داده ایم. آری، درست حدس زده اید، منظور قوم خزر است که در حال حاضر بدون آن که توجهی به پیشینه ی این قوم داشته باشیم، دوست داشتنی ترین دریای شمال را به نام آن ها سند زده ایم. درحالی که همین دریا توسط خارجی ها بانام اصیل تری به نام کاسپین خطاب می شود و به واسطه ی تفکرات خارجی ستیزی گمان می بریم هر پیشنهادی از سوی آن ها بد و علیه ماست. در این فرصت سعی کرده ام با جستاری در تاریخ، ضمن پاسخ به چرایی پیشنهاد تغییر نام خزر به کاسپین، مروری بر پیشینه ی این قوم داشته باشند، شاید که در پس این پرسش و تامل در آن شاهد اصلاح این نام باشیم. «کاسپی» دریا یا همان دریای «کاسپین» پهنه ای آبی است که از جنوب به ایران، از شمال به روسیه، از غرب به روسیه و جمهوری آذربایجان و از شرق به جمهوری های ترکمنستان و قزاقستان محدود می شود. دریای «کاسپین» درگذشته بخشی از دریای «تتیس» بود که اقیانوس «آرام» را به اقیانوس «اطلس» متصل می کرد. «کاسپی» ها مردمانی سفیدپوست بودند که از هزاره ی دوم پیش از میلاد تا دوره ی ساسانی، مکتوب ها و اشاره هایی به حضور آن ها در منطقه شده است. «کاسپین»، صفت وصفی یا نسبتی در زبان های انگلیسی و فرانسوی است برای «کاسپی» است. مورخان نوشته اند در هیچ یک از نوشته های مؤلفان شرقی و غربی دوران پیش از اسلام نامی از «خزر» بر دریای شمال ایران دیده نشده است. «خزر»ها کنفدراسیونی از اقوام کوچ نشین ترک زبان و از جداشدگان از خاقانات غربی ترک بودند که در اواخر سده ششم میلادی در شمال دریای خزر و شمال قفقاز یکی از موفق ترین دولت های اروپای شرقی در قرون وسطی را پایه گذاردند. آن ها در سده ششم«هراکلیوس» امپراتور «بیزانس» علیه ایران ساسانی وی را یاری رساندند. این ها مردمی بودند که به صحراگردی و تاخت وتاز در ممالک هم جوار اشتغال داشتند و غالباً به طرف وادی رود «کورا» می آمدند. بنای استحکامات بزرگی چون شهر «دربند» (یا باب الابواب) در شمال قفقاز در عهد ساسانیآن که برای جلوگیری از حملات «خزران» ساخته شده بود، هنوز پابرجاست. متاسفانه نام دریای «خزر» در تمام متون فارسی قراردادها (حدود ۲۰ عهدنامه) و از جمله عهدنامه های «شاه طهماسب» ۱۷۳۲ با «پتر کبیر» و عهدنامه «نادرشاه» ۱۷۳۵ (حتی یادداشت ها و تفاهم نامه های بعد از انقلاب اسلامی) فقط بانام های بحر «خزر»، و در لاتین بانام «کاسپین» ثبت شده است. در مورد دریای شمال ایران اگرچه بیشتر از ۴۰ نام دیگر برای آن به طور موردی مانند گرگان – گیلان - حوض فارس، بحر جیلان، طبرستان، خراسان، خوارزم، کادوس، هیرکان، ساری، تیپر، بحرالاعاجم (عجم ها)، و … به کار رفته ولی همواره نام غالب همان کاسپین (متن های اروپایی) و «خزر» (در متن های عربی- فارسی - ترکی) در بیشتر متن های عربی (عربی شده کسپین) به شکل قزوین و قزبین ثبت شده است. علی رغم این که دریکی دو کتاب در دوره ی پهلوی در خصوص «خزران» و قوم «کاسی» مطالعاتی انجام شده بود اما اطلاع رسانی نشده بود و بخش دانشگاهی ایران نیز گمان می کند که «کاسپین» یک واژه بیگانه است؛ و درک دقیقی از سوابق این نام ندارد. متاسفانه در شرایطی که به علت غفلت های رسانه ای، توده های مردم ایران از قوم «کاسی» و «کاسپین» هیچ اطلاعی نداشتند؛ و کار رسانه ای هم نشده بود کمیته یکسان سازی نام های جغرافیایی در شرایطی نبود که به یک باره نامی مغفول مانده و ناشناخته در زبان فارسی را رسمی نماید. نام کاسپین اگرچه در همه جهان رسمیت دارد اما در ایران کمیته تخصصی نامه نگاری و یکسان سازی نام های جغرافیایی در جلسه مورخ ۱۳۸۱/۹/۱۸ این کمیته مستقر در سازمان نقشه برداری کشور متن ذیل را به تصویب رساند: «جهت جلوگیری از هرگونه سوءتفاهم احتمالی و جلوگیری از تشتت آراء در زمینه نام پهنه ی آبی شمال کشور، از نام «خزر» در داخل کشور و Caspian در متون خارجی، قراردادها و معاهدات بین المللی استفاده گردد» علت صدور این مصوبه آن بود که در داخل کشور بعضی از وزارتخانه ها و سازمان ها برای دریای شمال ایران نام های جداگانه ای به کار می بردند که این مغایر با مصوبات سازمان ملل و سازمان هوانوردی بین المللی و دریانوردی بین المللی بود. بنا بر استعلامی که از وزارت خارجه به عمل آمد، آن وزارتخانه اعلام کرد نام بین المللی دریای شمال ایران «کاسپین» و نام آن در زبان ترکی و فارسی «خزر» و در زبان عربی هر دو نام «قزوین» و «خزر» به کار می رود و در تمام اسناد بین المللی که یک طرف آن ایران بوده همواره نام «خزر» به کاررفته است و دریای «مازندران» هم یک نام محلی است که فقط در ایران گاهی در متون رسمی به کار می رود. از آنجا که «کاسپین» نام بین المللی و بدون معارض این دریا هست و مطابق مصوبه ۱۸/۹/۱۳۸۱ در ایران هم می توان «کاسپین» به کار برد زیرا نام بین المللی بر نام محلی ارجحیت دارد، بر این اساس به مسئولین، نمایندگان مجلس،اعضای شوراهای اسلامی شهرهای گیلان، مورخین، دانشگاهیان، رسانه ها و رئیس جمهوری منتخب پیشنهاد می شود، از کمیته نام گذاری و یکسان سازی نام های جغرافیایی خواسته شود با توجه به تضادهای تاریخی و پیشنه ای این قوم با ملت ایران، نام «کاسپین» به عنوان نام رسمی دریای شمال کشور در سراسر ایران برگزیده شود. نگاه ایران: انتشار اخبار و یادداشت های دریافتی به معنای تائید محتوای آن نیست و صرفاً جهت انجام رسالت مطبوعاتی و احترام به مخاطبان منتشر می شود.