نگاه ایران/ صالح سپهری فر مترجم و روزنامه نگار حوزه دانش «عضو هیات علمی دانشگاه شیکاگو آمریکا، فوق دکترای مدیریت و رهبری، دکترای علوم سیاسی، دکترای روانشناسی از دانشگاه سان دیه گو (کالیفرنیا)، دکترای حقوق و ....»  عبارت «سخنران و مولف برتر کتاب سال دانشگاه هاروارد» را نیز در کنار عبارت پیشین بگذارید تا علامه بی نظیری که قرار است در روز جمعه در رشت درباره «ازدواج، خانواده و زندگی موفق» سخنرانی کند را بهتر بشناسید! البته شرکت کنندگان محترم «یک جلسه مشاوره خصوصی رایگان» (!) نیز اشانتیون دریافت خواهند کرد. اینها نوشته های پوستری است که این روزها در فضای مجازی دست به دست می شود و البته بساط بلیت فروشی برای این رویداد شگفت انگیز با عنوان «همایش بزرگ روانشناسی موفقیت» در رشت برگزار می شود هم به راه است. متعجب بودم از اینکه چطور نام این علامه دهر و نابغه قرن که امثال پروفسور سمیعی و رضا هم از نظر القاب و افتخارات شاید به پای او نرسند، تا به حال به گوشم نخورده است. برای همین تصمیم گرفتم جستجویی در اینرتنت انجام دهم که شاید بیشتر با مقامات این بزرگ مرد آشنا شوم. عبارت «یونس صفوی» را در گوگل جستجو کردم. در صفحه اول لینک خبر مصاحبه این بزرگمرد با سایت خبرآنلاین و البته بازنشر دقیقا همان در چند سایت دیگر وجود داشت. در این مصاحبه نیز ایشان به بیان افتخارات فرابشری خود در بهترین دانشگاه های ینگه دنیا پرداخته بودند. البته عنوان مصاحبه هم جالب بود «پروفسور صفوی: نباید بگذاریم تحصیل کرده هایمان از کشور خارج شوند.» حتی در ویکی پدیای فارسی نیز صرفا تصویری از ایشان موجود بود که آن هم در 10 ژوئن 2017 (یعنی 20 اردیبهشت 96) بارگذاری شده بود و عنوان کاربری هم که آن را به ویکیپدیا داده هم Rasht013 بود! چه فاصله زمانی اندکی! با خودم گفتم حتما ایشان پدیده ای هستند که ما ایرانی ها تازه با افتخارات ایشان آشنا شده ایم و حتما به همین دلیل است که محتوای فارسی چندانی در این باره وجود ندارد! برای من که مترجم چندین کتاب در حوزه مدیریت هستم، عبارت « مولف برتر کتاب سال دانشگاه هاروارد» تازگی داشت. برای همین بلافاصله به سراغ آمازون رفتم و نام ایشان (Younes  Safavi) را جستجو کردم. با کمال تعجب دیدم هیج کتابی به نام ایشان وجود خارجی ندارد! مشکوک شدم! عبارت Harvard Book of the Year را در گوگل جستجو کردم. باز هم به در بسته خوردم. اصلا چنین عنوانی وجود نداشت! تصمیم گرفتم یک سری به سراغ گوگل اسکالر بروم. دوستان دانشگاهی می دانند که این مجموعه تمام مقالات آکادمیک و کتابهای دانشگاهی دنیا را ایندکس می کند. از میان مجموعه مقالاتی نویسندگان دیگری که نام خانوادگی صفوی (Safavi) را داشتند، بالاخره یک مقاله به نام ایشان پیدا کردم: Safavi, Y. E. The Causes and Degrees of Stress in Female Bank Teller Personnel in Southern California: A Dissertation Presented to the Graduate Faculty of the School of Human Behavior, United States International University in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in Leadership and Human Behavior (Doctoral dissertation). مقاله ای با «دلایل و میزان استرس در کارمندان مونث بانک در کالیفرنیای جنوبی» که ظاهرا پایان نامه ای است که دز سال 1980 نگاشته شده و به صورت مجلد در اینجا هم وجود دارد. اما پس پایان نامه های بقیه مدارک دکترا و فوق دکترای پروفسور صفوی کجاست؟ آن کتابی که به قول خودشان در 50 دانشگاه تدریس می شود چه شده است؟ اما عجله نکنید! این همه ماجرا نبود! در متن پوستر ادعا شده بود ایشان استاد دانشگاه شیکاگو هستند. کافی است فقط نام خانوادگی ایشان (Safavi) را در بخش هیات علمی جستجو کنید تا همانند بنده با عبارت «بدون نتیجه» (no result) روبرو شوید!  احتمالا می توانید حدس بزنید که با جستجوی نام ایشان در دانشگاه سان دیه گو (کالیفرنیا) به همان نتیجه قبلی رسیدم! اما بالاخره یونس صفوی کیست؟ چرا با جستجوی این نام در گوگل، فقط نشانی فردی ساکن در ایالات ایلینویز داده می شود و هیچ خبری از افتخارات علمی و فرهنگی او نیست؟ آیا این اسم ساختگی است؟ یا اینکه در پس برگزاری این به اصطلاح همایش در رشت، برنامه دیگری نهفته است؟ ماجرای ارائه «یک جلسه مشاوره خصوصی رایگان» چیست؟ اما چند نکته برای تامل: 1- حدود دو دهه پیش که یک فرد گمنام گیلانی ادعا کرد که خواب نما شده و امامزاده ای را در یکی از روستاهای اطراف رشت کشف کرده است (!) بلندگویی در مکان نصب شده بود که هر از چند دقیقه، خبر شفای یکی از حاضران را می داد و همین سبب شده بود سیلی از افراد ساده دل به سوی آنجا سرازیر شد. در آن زمان، مرحوم آیت الله احسانبخش (امام جمعه وقت رشت) با درایت به سرعت واکنش نشان داد و جلوی این پدیده که ممکن بود پیامدهای ناگواری به همراه داشته باشد را به موقع گرفت. با وجود اینکه این روزها شبکه های مجازی ظاهرا هر خبر جزئی را منتشر می کنند، چرا کسی به فکر واکاوی ابعاد ماجرای جناب پروفسور صفوی نبود؟ در هفته جاری شاهد بودم پوستر این همایش به شدت در گروه ها و کانالهای تلگرامی (و حتی کانال برخی نهادهای دولتی) بازنشر شده است. واقعا در این میان کسی نبود که درباره درستی این ادعاها تردید داشته باشد؟ در حالی که یکی از مسئولیت های روزنامه نگاران حرفه ای، بررسی واقعیت ها (Fact Checking) است، چرا روزنامه نگاران گیلانی در این باره اقدام خاصی انجام ندادند؟ 2- با مدیران یکی از این کانالهای تلگرامی صحبت کردم و گفت که با اتکا به عبارت «با مجوز رسمی از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گیلان» این پوستر را بازنشر داده است. اما پس از مراجعه به این اداره کل و گفتگو با ایشان و قول همکاری برای بررسی این جریان مشکوک داده شده، باز هم شاهد فررش بلیت برای این رویداد هستیم؟ آیا این اداره که فرآیندهای پیچیده ای برای صدور مجوز دارد، زحمت یک جستجوی ساده در اینترنت را به خود نمی دهد؟ 3- تردیدی نیست که امنیت یکی از اولویت های نهادهای رسمی در کشورمان به شمار می رود. اما آیا «اعتماد» یکی از مولفه های اساسی «امنیت روانی» در جامعه نیست؟ آیا نهادهای پیگیری کننده تخلفات امنیتی نباید اقدامی در این خصوص انجام دهند؟ 4- در نهایت روی سخنم با کسانی است که سعی میکنند «گوبلز وار» از تکنیک «دروغ هر چه بزرگتر، باورپذیرتر» کیسه ای برای خود بدوزند. شاید این افراد تا همین چنددهه پیش می توانستند موفق باشند، اما این روزها اینترنت بازارشان را حسابی کساد کرده است. یک خواهش برادرانه از این افراد دارم و آن هم اینکه «لطفا ما را احمق فرض نکنید!» نگاه ایران: انتشار اخبار و یادداشت های دریافتی به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت انجام رسالت مطبوعاتی و احترام به مخاطبان منتشر می شود. این رسانه آمادگی توضیحات و پاسخ احتمالی موسسه برگزارکننده همایش و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان و اداره ارشاد شهرستان رشت را دارد.