نگاه ایران:برای کسی که در دوره های مختلف زندگی اش، با قضاوت دست و پنجه نرم کرده است، حضور در فیلمی با مضامین انسانی و اجتماعی، کار دشوار و در عین حال جذابی است. مهناز افشار چهره ای است که به واسطه انتخاب هایش بارها اسیر حواشی شده است اما خودش می گوید این حواشی خللی در زندگی و کارش ایجاد نکرده است. او از حواشی استقبال نمی کند اما آن را بخشی از ذات سلبریتی بودن می داند. افشار این روزها با بازی در «خانه ای در خیابان چهل و یکم» روی پرده سینماهاست. او در جشنواره امسال هیچ فیلمی نداشت و انتخاب هایش در این حوزه گزینشی تر شده است. با او دنیای بازیگری دهه ٧٠ و ٩٠ را مقایسه کردیم و از وضعیت سینما حرف زدیم اما حواشی زندگی افشار، به بخش قابل توجهی از این گفت وگو رنگ و بوی سیاسی داد.   شما کارتان را در سینما از دهه هفتاد شروع کردید. وضعیت بازیگری آن روزها با امروز تفاوت داشت؟ بازیگر برای دیده شدن باید بیشتر از حالا تلاش می کرد؟ یادم است بعد از دیپلم، رشته تربیت بدنی قبول شدم و چون آن رشته را دوست نداشتم، دانشگاه نرفتم و به واسطه همسر دایی ام که معاون امور تئاتر در دانشگاه سوره بود به موسسه ای معرفی شدم و آنجا به مدت چهار سال تدوین خواندم. آن موقع به عنوان کسی که می شد او را پشت دوربین حساب کرد، مخاطب خیلی خوبی بودم. اگر اشتباه نکنم «عروس» و «قرمز» جزو فیلم هایی بودند که ایران با نمایش آنها تکان خورد و از همان فیلم ها می شد فهمید، ورود افراد به عرصه بازیگری چقدر سخت است. آن زمان خانم افسانه بایگان و جمشید هاشم پور بعد از یک دهه فعالیت به سوپراستار تبدیل می شدند، آنها سوپراستارهای موفق آن دوره بودند و خیلی سال طول کشید تا چهره های جدیدتری چون خانم هدیه تهرانی یا خانم نیکی کریمی یا بعد از فاصله ای خانم لیلا حاتمی، بعد از گذراندن دورانی، وارد سینما شوند. آنها به سختی وارد شدند و برای حفظ موقعیت شان تلاش کردند. اگر اشتباه نکنم اولین فیلمی که در سینما بازی کردم، «دوستان» بود. یادم است در جشنواره فجر همان سال خانم تهرانی و خانم کریمی کاندیدا شدند و اگر اشتباه نکنم خانم کریمی برای فیلم «دو زن» جایزه گرفت. آن موقع فیلم های با ارزش و قدرتمندتری ساخته می شد که مشابهش را در سینمای امروز ایران کمتر می بینیم. اما برای من که دهه هفتاد وارد سینما شدم و پله پله بیست سال در این عرصه کار کردم و تا اینجا آمدم وضعیت طور دیگری بود. شاید من و بهرام رادان یک شبه با فیلم «شور عشق» دیده شدیم، اما حفظ این موقعیت برای من و همنسلانم در سینما اصلا کار ساده ای نبود. من از فیلم «سالاد فصل» مسیرم را در سینما عوض و سعی کردم فقط در فیلم هایی که برای دیده شدن ساخته می شوند، بازی نکنم. با این همه به نظرم وارد شدن به سینما نسبت به گذشته راحت تر شده است اما همچنان معتقدم ماندگاری کار ساده ای نیست.   اما بر خلاف تلاش شما در گذشته ورودتان به دنیای سینما راحت تر از بازیگران امروز بود. وارد شدن بازیگر به سینمای ایران در حال حاضر کار بسیار سختی است، به نظر می رسد از گذشته سخت تر باشد. من هم خیلی علاقه ای به بازی کردن همه نقش ها ندارم. در همه جای دنیا مثل هالیوود یا سینمای هند و اروپا تنوع بازیگر به چشم می خورد، همه بازیگرها چهره نیستند بلکه بازیگرانی اند که توانمندند نمی دانم ایراد از کجاست که ما به چهره های جدید یا توانمند اجازه ورود به سینما را نمی دهیم، یعنی من نمی توانم درباره این مساله به صورت تخصصی صحبت کنم، اما سوالم این است چرا تنوع همان بازیگران مان در سنین مختلف کم است؟ مثلا در رنج های سنی مان شاید در سن چهل ساله دوتا داریم، در نسل جوان تر دو بازیگر، به همین شکل انتخاب های مان هم محدود می شود. مگر ما چند آموزشگاه بازیگری داریم؟ تعدادشان خیلی محدود است اما اگر کسی از من بپرسد با جان و دل کلاس های کارنامه و کلاس آقای تارخ را معرفی می کنم. اما واقعا چند کلاس معتبر وجود دارد که خروجی اش بشود بازیگران موفق؟   انگار آموزشگاه ها هم تغییر ماهیت داده اند؟ آفرین. اگر اشتباه نکنم بازیگرانی چون خانم کرامتی و خیلی بازیگر های دیگر از کلاس های آقای تارخ آمده اند یا مثلا من شاگرد آقای سمندریان بودم. من الان از این موسسه ها خروجی اسمی چندانی نمی بینم.   با این همه به نظر می رسد دایره سینماگران برای ورود بازیگران تازه نفس هم تنگ تر شده خیلی ها از جوان ها از این وضعیت گلایه مند هستند. متاسفانه من هم شاهد یکسری گلایه ها هستم اما به این مساله باور ندارم. من وقتی وارد سینما شدم دختر هجده ساله ای بودم و از همان ابتدا برای حضورم در سینما دستمزد گرفتم. اولین دستمزد بازیگری ام دویست هزارتومان بود. قبول دارم وضعیت اکران فیلم ها نسبت به قبل سخت تر شده و مثلا جایی مثل حوزه هنری بنا بر سلیقه شخصی و حتی اندکی کج سلیقگی فیلم ها را تحریم می کند، البته من با کلمه تحریم هم به شدت مشکل دارم.   چرا؟ چون به نظرم این سرزمین زخم خورده تحریم است و این واژه ای که بین ما باب شده، واژه درستی نیست. هر اتفاقی که می افتد تنها راهی که به نظرمان می رسد، تحریم است. می گوییم تحریم کنیم، جشنواره تحریم شود، در خانه سینما بسته شود. اما دایره سینما به آن شکل تنگ نیست. دلم می خواهد بدانم کسانی که به وضعیت فعلی سینما معترضند، آیا به واقع فیلم موفقی در کارنامه کاری شان دارند؟ شاید هم فیلم موفق داشته باشند اما انتخاب های بعدی شان غلط بوده است و انتخابی کرده اند که به فیلم موفق قبلی شان صدمه زده است. مگر ما الان بازیگرانی چون پریناز ایزدیار، طناز طباطبایی، باران کوثری و یا ترانه علیدوستی نداریم؟ خب اینها که از آسمان نیامده اند! ممکن است یک سالی من خودم فیلم بدی داشته باشم و همان یک فیلم بد به من لطمه ای بزند که مجبور شوم ماه ها یا سال ها کار نکنم. پیش آمده که من تاوان یک تصمیم اشتباه را دادم و به واسطه همان تصمیم اشتباه یک سال کار نکرده ام. ولی به معنی نیست که بگویم سینما مرا در خودش راه نمی دهد.   بازیگرها در دهه ٧٠ به نسبت امروز منفعل تر بودند یا فعال تر؟ چیزی که امروز شنیده می شود این است که بازیگرها در حال حاضر تعیین کننده تر از گذشته و در اکثر مواقع بر کار سوارند، آنها معمولا برای کل فیلم تعیین تکلیف می کنند. من با بازیگرهای نسل جدید هم کار کرده ام. در گذشته، مثلا ٢٠-١٠ سال پیش، اگر ساعت پنج صبح آفیش می شدم باید راس پنج صبح جلوی میز گریم می بودم (هنوز هم این طور فکر می کنم). این را ممکن است در بازیگرهای جدید نبینید و بازیگری بگوید من این ساعت نمی توانم بیایم. اما شما در روند کاری بازیگری که این عشق و مسوولیت به کار را ندارد، موفقیتی نمی بینید. درست است آن حساسیت، آن احساس مسوولیت، آن توجه، امروز خیلی کم شده است، ولی به نظر من نتیجه اش را هم می بینیم. امروز برای سینما اصلا دیگر صفی وجود ندارد. موفقیت چند فیلم در سال تیتر روزنامه ها می شود؟ یکی؟ دوتا؟ سه تا؟ آن موقع این طور نبود. شما در سینما «دست های آلوده»، «قرمز»، «دو زن» یا خیلی فیلم های خوب دیگر می دیدید. زمان جشنواره مردم برای فیلم ها صف می بستند. اما حالا. . . امسال که به نظرم منفعل ترین جشنواره های سال های اخیر را داشتیم. مثلا فیلم «گیلدا» که من در آن بازی می کردم، با انگ فمینیستی بودن به جشنواره راه پیدا نکرد، من هم می توانستم با همین بهانه جشنواره را تحریم کنم، اما چرا باید این کار را بکنم؟! می گویم یکسری سلیقه فیلم «گیلدا» را نپسندیدند. تحریم جشنواره را قبول ندارم اما واقعا دلم می خواهد جشنواره فجر شبیه جشن خانه سینما یا جشن منتقدان یا حتی مثل اسکار، به فیلم هایی جایزه بدهد که در طول سال اکران شده اند و دیگر برای انتخاب فیلم با تعداد آدم های محدود با سلیقه های محدود روبه رو نباشیم. در این شرایط فیلم ها می توانند خیلی منصفانه تر قضاوت شوند.   حالا همان چیزی که درباره عشق و علاقه بازیگران می گویید، انگار در برخی با میزان دستمزدشان رابطه معکوس دارد، هرچه علاقه کمتر می شود، دستمزدها بالاتر می رود! برای اینکه انتخاب ها محدود است، یک وقت ممکن است پروژه ای لنگ بازیگر باشد و به همین خاطر حاضرند دستمزد او را هر چقدر زیاد و غیر منطقی باشد، بدهند.   شما به عنوان یک بازیگر وقتی قراردادی را امضا می کنید، چقدر خودتان را برای کمک به فروش فیلم متعهد می دانید؟ یک زمانی اسم بازیگر ضامن فروش فیلم بود. من الان به این مساله اعتقاد ندارم. ممکن است بازیگرانی یک بار باعث جذب مخاطب شوند، اما موفقیت یک فیلم به دیده شدن چند باره آن است. به نظرم وقتی قصه و ساختار یک فیلم درست باشد، حالا بازیگرانی که چهره هم هستند می توانند در مجموع باعث فروش و موفقیت آن شوند. من در بعضی فیلم ها دستمزد واقعی ام را نمی گیرم، یعنی ترجیح می دهم با فیلم شریک شوم که در موفقیتی که ان شاءالله نصیب فیلم می شود من هم سهمی داشته باشم.   اگر اشتباه نکنم دهه ٨٠ یعنی در دولت نهم و دهم روند کاری تان تغییر کرد و متفاوت عمل کردید. چه اتفاقی برای تان افتاد که تغییر مسیر دادید؟ پیش از آن حال سینما خیلی بهتر از دوره اخیر و این سال ها بود. وقتی فضای فرهنگی جامعه مثبت است ناخودآگاه باعث می شود همه آدم ها در هرجایگاهی که هستند، مسیر راحت تری را طی کنند چون ذهن شان برای تصمیم درست تر آماده است. اولین فیلمی که باعث شد این تغییر درست ایجاد بشود «سالاد فصل» بود. تو یک دفعه احساس می کنی چقدر دلت می خواهد دقت کنی، مثلا در دولت گذشته و بیشتر هم این اواخر همه ما با چنگ و دندان کار می کنیم. پیش از این هم ممکن بود فیلم هایی توقیف شوند یا اکران نشوند اما همیشه این امید بود شرایطی فراهم شود که آن فیلم ممیزی را طی کند و اکران شود اما الان اینگونه نیست.   حتی در دولت کنونی؟ در دولت فعلی هم خیلی فیلم ها امکان اکران ندارند. مثل فیلم آقای کاهانی یا آقای عیاری و فیلم های دیگر. در دولتی که برای همه ما اتفاقات خوب کاری می افتاد، امید و انگیزه داشتیم که کارمان نتیجه دارد. الان ممکن است من سر فیلمی بروم که دستمزدم را هم نگیرم و فیلم خیلی سختی هم باشد، و همزمان همه ذهنم درگیر این است نکند این فیلم برود در کمد و هیچ وقت اکران نشود. صحبت عمر است، صحبت زندگی است، صحبت هزینه کردن همه اینها است. همین بی اعتمادی باعث می شود بازیگر بگوید برود در فیلم هایی بازی کند تا خرج زندگی اش دربیاید.   یعنی می خواهید بگویید سیاست تاثیر مستقیم روی فرهنگ دارد؟ سیاست روی همه چیز تاثیر دارد. من تعجب می کنم بعضی ها می گویند ما سیاسی نیستیم، مگر می شود؟! الان همه ما سیاست زده هستیم، حتی زندگی های شخصی مان هم تحت الشعاع سیاست قرار گرفته است.   و این سیاست زدگی درست است یا غلط؟ در همه جای دنیا آرتیست ها درباره مسائل مختلفی چون انتخابات ریاست جمهوری و خیلی مسائل دیگر نظر می دهند. قطعا این اصلا چیز بدی نمی تواند باشد ولی جایی که شما احساس کنید این سیاست زدگی باعث می شود که هم ما در رفتارهای مان دچار اشتباه شویم، از داوران جشنواره های سینمایی گرفته تا مجریان و کسانی چون آقای فراستی، خب این شیوه به سینما صدمه وارد می کند و دقیقا از جایی که این صدمه وارد کردن ها آغاز می شود، به نظرم اتفاق اشتباهی در حال وقوع است.   یعنی شما به صورت فردی این حق را برای خودتان قایلید که درباره سیاست اظهارنظر کنید؟ بله. به نظرم این حق طبیعی هر شهروندی است. مادر من هم که یک فرد خانه دار است، درباره برنامه های تلویزیون، گرانی و مسائل سیاسی نظر می دهد. او در مورد سیاست جامعه صحبت می کند. پس به نظرم این حق طبیعی هر شهروند است.   این حق را برای آدم ها هم قایل هستید که در مورد سینما نظر بدهند؟ به نظر من ذات هنر از سلیقه های متفاوت تشکیل شده است اما ای کاش این تنوع سلیقه ها مانع از ادامه کار هنرمند نشوند. تا زمانی که نظر من باعث بررسی اثری شود و به واسطه این نظر نقاط مثبت اثر دیده و نقاط منفی اش اصلاح شود، مشکلی وجود ندارد. اما متاسفانه الان ما هر نظری که می دهیم فقط مانع است، هیچ کدام در مسیر بهبود نیست و فقط سنگ اندازی است.   از یک دوره ای خیلی به فعالیت های انسان دوستانه و خیریه رو آوردید. علاقه شخصی تان شما را به این مسیر می کشاند یا... در گذشته آنقدر شاهد بحران نبودم. نمی گویم کودک آزاری نبود، کارتن خواب نبود، گورخواب نبود، حداقل مانند امروز اینقدر انعکاس پیدا نمی کرد که من به عنوان یک بازیگر متوجه شوم و بخواهم تصمیم بگیرم. از جایی به بعد، من خودم را در برابر این اتفاقات مسوول دانستم. من تزکیه روحم را در این کار یافتم. فکر می کنم روزگار فعلی ما را به مسیری می برد که انسانیت کمرنگ تر می شود و من فقط درگیر جریانات و سختی های زندگی فردی خودم هستم. من بسته تر می شوم و فقط به این فکر می کنم که قبض برق و آبم را بدهم و فرزندم گرسنه نباشد. در شغل و حرفه خودم هم با این شیوه بسته صدمه می خورم. اما وقتی در جامعه هستم و دغدغه ها را می بینم و قدم بر می دارم، می فهمم پیرامونم چه خبر است. الان مهم ترین کار زندگی ام، حفظ انسانیت و اخلاق در چارچوب خانواده خودم است.   در کنار اینها به دیده شدن به واسطه این فعالیت های انسان دوستانه هم فکر می کنید؟ بله، صددرصد اصلا ذات سلبریتی دیده شدن است. ذات سلبریتی بودن حواشی است. من بازیگری ام که هیچ مشکلی با حواشی ندارم.   یعنی از حواشی استقبال می کنید؟ نه اما هیچ مشکلی با حواشی ندارم. من زمانی که وارد سینما شدم حواشی داشتم اما تلاشی نکردم و اصراری ندارم که از این جمله استفاده کنم که این زندگی شخصی من است و به کسی ربطی ندارد. نه اصلا چنین چیزی نیست. من وقتی عکس سفره هفت سین خانه ام را می گذارم دیگر نمی توانم بگویم کسی در مورد خانه من صحبت نکند، وقتی عکس دوران بارداری ام را می گذارم، دیگر نمی توانم به حواشی اعتراض کنم. چرا اگر بازیگری بودم که فقط عکس های فیلم هایم بیرون بود، آن موقع می توانم معترض باشم.   اما خیلی ها این کار را می کنند! مثلا مسائل زندگی شخصی شان را روی آنتن تلویزیون بیان می کنند و در موردش حرف می زنند و بعد اگر مشکلی پیش بیاید روی همان آنتن بیان می کنند که این زندگی شخصی من است و به شما ربطی ندارد. من چنین رفتاری را قبول ندارم. حتی در ارتباط با ازدواجم و حواشی آن به هیچ عنوان در جایی اعلام نکردم که زندگی شخصی من است و به هیچ کس ربطی ندارد. تنها کاری که کردم دعوت به سکوت بود و گذر زمان برای اثبات حقیقت.   و از قضاوت دیگران درباره زندگی شخصی تان ناراحت و دلگیر نمی شوید؟ الان میزان ناراحتی ام کمتر شده است. سال های اول به خصوص زمانی که دخترم به دنیا آمد از یک سری مطالب و حواشی آزرده شدم. اما از جایی به بعد گفتم من نمی توانم تمام عمرم را برای اثبات خودم زمان بگذارم. ما در یک مملکتی زندگی می کنیم که همین الان من می توانم به شما بگویم دزد. اگر همه آدم ها این حرف را بشنوند از من نمی خواهند ادعایم را ثابت کنم، برعکس از شما می خواهند ثابت کنید دزد نیستید! شما چطور می توانید صورت مساله ای را که از پایه اشتباه است ثابت کنید؟ من در چنین جامعه ای چطور می توانم فردفرد آدم ها را توجیه کنم که دارند اشتباه می کنند؟ این کار باعث می شود زمانم، انگیزه و رویاها و فعالیت هایم را از دست بدهم. برای همین می گویم خیلی خب، من کار خودم را انجام می دهم، شما هم می توانید سوال داشته باشید و من هم در زمانش حتما سوال های شما را پاسخ خواهم داد. و این حواشی تاثیر مستقیمی روی کارتان نداشته است؟ همکاران تان موضعی نگرفتند؟ هیچ وقت آنقدر که نظر مخاطب و مردمان بی غرض برایم مهم بود، نظر همکارانم برایم مهم نبود به یک دلیل بزرگ. چون همیشه فکر می کردم هیچ وقت نمی تواند نظرات آنها در سینمای رقابتی آن هم از نوع منفی اش مهم باشد که من به آن توجه کنم. من الان نزدیک چهل سالم است، قبل از این سه سال یک پیشینه ای داشتم. من اگر خیلی آدم وحشتناکی هم باشم واقعا در این سه سال خیلی نمی توانم تغییر رفتار بدهم. چطور می توانم در یک دوره سه ساله تبدیل به یک آدم عجیبی شوم؟ من تغییرات دیدگاه مذهبی را می توانم بپذیرم آن هم البته برایم جای سوال است، اما می شود بعد سی و چند سال آدم، چرخش بزرگی در این زمینه کند، یا مثلا آدم یک شبه می تواند عاشق بشود. ولی ایدئولوژی و یک سری فعالیت ها و اعتقادات به صورت کلی یک شبه نمی تواند تغییر کند. شما اگر به نان حلال اعتقاد دارید یک شبه بعد از سی و اندی سال دیگر نمی توانید نان حرام بخورید. برای همین به سوال شما باز می گردم، از همکارانم تغییر عجیبی ندیدم شاید خودم تصمیم گرفتم همان ابتدا کمتر کار کنم تا بتوانم خودم را بهتر پیدا کنم اما من هیچ وقت گارد یا رفتار عجیبی ندیده ام، اگر هم بوده به گوش من نرسیده است. آن تعدادی که این احساس را داشته اند هم هیچ وقت برایم مهم نیستند.   از جمله آفت های بازیگری در سال های اخیر نداشتن ایده است، بازیگرها کمتر چیزی از خودشان به نقش اضافه می کنند و صرفا مجری فیلمنامه یا کارگردان هستند. چطور می شود بازیگر همیشه خود را تازه نگه دارد و ایده داشته باشد؟ خب روش مرسومی که همیشه وجود داشته فیلم دیدن و کتاب خواندن است اما باور نمی کنید من گاهی فیلم و سریال های بی ربطی را از آن طرف می بینم که ممکن است بازیگرش مثلا افغان باشد. مثلا هندی، کره ای، ژاپنی یا اروپایی باشد. همه آنها را نگاه می کنم و دنبال میمیک های جدید هستم. دنبال انتقال حس جدید هستم و برایش تلاش می کنم. من معمولا روزهای اول که فیلمنامه را می خوانم با کارگردان در جلسات مختلف حرف می زنم و بحث می کنم. بعد وقتی به آن نقطه مشترک رسیدیم ترجیح می دهم خودم را دست او بسپارم.   بازیگری که در جامعه حضور نداشته باشد، می تواند رفتار آدم ها را درک و نقش های مختلف را بازی کند؟ من خرید خانه ام از شهروند است. چه حالا که با دخترم می روم و چه زمانی که مجرد بودم. همان جا رفتار آدم ها را می بینم و با آنها ارتباط برقرار می کنم. مگر می شود بازیگر باشید و در جامعه نباشید؟ بهترین بازیگران دنیا را هم که در فعالیت های اجتماعی شان نگاه کنید، تمام شان خیابان ها هستند. مگر می شود از جامعه بی خبر باشی و بعد قصه ای را انتخاب کنی که درست باشد؟   می رسیم به خانه ای در خیابان چهل و یکم و بحث بخشش و قصاص. فکر می کنم شما هم به نوعی در زندگی شخصی تان با بخشش و قصاص، نه از نوع متداول آن، روبه رو هستید. موضوع فیلمنامه چقدر برای تان جذاب بود؟ من معتقدم که ادعای ما ایرانی ها مبنی بر بخشش، گذشت، درد همسایه و... خیلی واقعی نیست، ما کمی جماعت تعارفی ای هستیم. خیلی اهل حرفیم. مثال سینمایی اش این می شود که هر چه در کشورهای اروپایی و امریکایی کارهای صامت و کمدی در سینما می بینید، همان اندازه در سینما برای ما کلام مهم است. دیگر اینکه اتفاق بدی که در جامعه ما افتاده این است که وجه طلبکارانه در جامعه ما غالب شده است. من پیش از «خانه ای در خیابان چهل و یکم» در مراسم گلریزان برای بخشش و جمع آوری دیه خیلی شرکت می کردم. بعد این فیلم اصلا به خودم اجازه نمی دهم که طلبکارانه از خانواده مقتول بخواهم که ببخشند. فقط کافی است یک لحظه خودمان را جای آن آدم ها بگذاریم. اصلا به حق یا ناحق کاری ندارم یک خانواده ای دچار بحران شده است. ما به گونه ای رفتار می کنیم که طلبکاریم. می گوییم وظیفه ات است که ببخشی در حالی که اصلا وظیفه ای وجود ندارد. کافی است یک لحظه فکر کنی عزیزی را از دست داده ام. چطور می خواهید ببخشم؟ مسوولیت بزرگی بر دوش خانواده مقتول است. باید ببینیم چه راهکاری می شود پیدا کرد که به نفع هر دو خانواده ای که درگیر بحرانند، باشد. اگر بعد این فیلم کسی به من زنگ بزند که مهناز افشار بیا برویم از خانواده مقتول رضایت بگیرم من می گویم می آیم که بیفتم کف پای شان. می آیم که بگویم اگر می توانید شما را به خدا ببخشید که کس دیگری نمیرد. ما مواردی داریم که هیاهوی بی جا باعث خشم خانواده مقتول و در نهایت اعدام قاتل شد. چون هیاهوی ما در مسیر درست نیست و معمولا دچار جوزدگی و هیجان می شویم. خیلی وقت ها کاری نکردن خیلی بهتر از کار کردن است؛ چیزی که این روزها در جامعه نمی بینیم. «خانه ای در خیابان چهل و یکم» فیلم شریفی است. فیلمی نیست که مخاطب بخواهد با آن تفریح کند. واقعا می تواند تلنگری باشد. خانمی در فضای مجازی برایم نوشته بود که بعد از دیدن این فیلم متوجه شدم ما چقدر اخلاق را از دست داده ایم.   و شما به یک فیلمساز فیلم اولی اما با تجربه یعنی کسی که رزومه قابل قبولی داشت اعتماد کردید، حالا رابطه تان با فیلم اولی ها چطور است؟ خیلی خوب است و خیلی استقبال می کنم. ما به نگاه های نو و ساختارهای جدید نیاز داریم. حتی اگر در این آزمون و خطا و در فیلم های اول شان موفق نباشند. من ترجیح می دهم با یک کارگردان اولی باقصه و رزومه خوب کار کنم تا با کارگردانی که قدیمی است و میزان آزمون و خطاهایش دیگر خیلی زیاد شده است.   یعنی بعضی از کارگردان های نسل گذشته ما، در سینمای دهه ۹۰ ایران حرفی برای گفتن ندارند؟ نگاه کنید آن طرف هنوز وودی آلن، وودی آلن است و فیلم به فیلم هم بهتر می شود. چیز بدی که وجود دارد و تقصیر کارگردان ها نیست به نظر من راکد شدن همه اتفاق ها در جامعه ما است. انگار ما را گذاشته اند در چاله ای و دورمان را بسته اند و هیچ چیز دیگری نمی بینیم. از دنیای روز خبر نداریم. چقدر ما قصه های مان مثلث و مربع های عشقی شده است؟ یا نهایتا اعتیاد و بحران. این همه قصه در جهان می تواند وجود داشته باشد. چقدر آن طرف قصه هست؟ الان این فیلم لالالند که من معتقدم ادای دینی به سینما است، خب یعنی ما نمی توانیم با رعایت معیارها و محدودیت های خودمان چنین فیلم شادی بسازیم؟ قصه های متفاوت بسازیم؟ برای همین است که کارگردان انگیزه ندارد، من بازیگر انگیزه ندارم، مدیر فیلمبردار انگیزه ندارد، گریموری که می تواند با بهترین گریم های جهان خودش را به روز کند محدود شده است.   کسی کارگردان و فیلمنامه نویس را به راکد بودن وادار نمی کند! بله. آیا دولتمردان به من می گویند که هنگام رانندگی کمربند نبندم؟ وقتی من آشغالم را از پنجره بیرون می اندازم یا اگر در پیک نیک کنار رودخانه می نشینم و آشغالم را در آن رود می اندازم و آن رودخانه را آلوده می کنم، مشکلات جامعه باعث این رفتار من شده است؟ مگر ما در خانه مان این کار را می کنیم؟ وقتی من در خانه خودم مواظبم که آشغال ها در یک کیسه مرتب باشد و کیسه را هم گره می زنم خب چرا این را در جامعه ام و در خیابان انجام نمی دهم؟ ولی ما برای هر چیزی حتی رعایت قوانین هم تاریخ مصرف می گذاریم. حالا در زمینه بازیگری یا کارگردانی انگار که سینماگران ما برای خودشان تاریخ مصرفی در نظر دارند مثلا شما می گویید من نهایتا تا ٥٠ سالگی می توانم بازی کنم. این فرهنگ جامعه ما است که سقف دارد. من بارها با سرم به سقف می زنم حتی ممکن است سرم خونی بشود، ولی سقف نمی خواهم. سقف ما آسمان بی کران است. چرا وقتی خلقت من سقف ندارد من برای خودم سقف قایل می شوم؟ به قول نیچه چیزی که تو را نکشد قوی ترت می کند. تمام بحران های زندگی من باعث شد که با سرم سقفم را بشکنم و سرم را بتوانم بالا بیاورم، چون نمی خواهم در جا بزنم و بپوسم. تلاشم این است واقعا نگذارم هیچ چیزی حتی چیزهایی که ممکن است در جامعه آزارم دهند، مانع از انسان بودنم شوند.   بعد از نزدیک به سی سال کار کردن، حال تان بابت گذشته ای که داشتید خوب است؟ بله، گذشته ام را خیلی دوست دارم.   بیشتر از حال؟ الانم را از جنس دیگری دوست دارم. از جنس زخم خورده ای که دیگر مراقبش هستم. در گذشته من این گونه تجربیات را نداشتم و خیلی راحت تر و رهاتر بودم. الان با کفش آهنی برای رهایی می جنگم که این هم برایم خیلی جذاب است. در گذشته این همه سختی و محدودیت و این همه بحران در جامعه نداشتیم و تو راحت تر نفس می کشیدی. اما من می گویم حالا دیگر باید جنگید و ایستاد. جنگ نه برای صدمه زدن جنگ برای اینکه فقط آدم باشیم و آدم بودن خیلی در این روزها کار سختی است.   چشم انداز آینده تان در حوزه کاری فکر می کنید شامل چه اتفاق هایی باشد؟ اگر خدا عمری داد خیلی دلم نمی خواهد در آینده فقط بازیگر بمانم و دلم می خواهد که حتما کارگردان و تهیه کننده باشم و بازیگری را در جعبه خوشگلی بگذارم و بگویم که خداحافظ. نه اینکه همزمان بازی هم بکنم.   و فکر می کنید چند سال دیگر از بازیگری سیر می شوید و به این موقعیت می رسید؟ هر وقت که دیگر نخواستم. البته نمی گذارم به اینجا برسد. من آدم لحظه هستم. یک بار از من پرسیدند اگر شما جای خانم علیدوستی بودید مراسم اسکار را تحریم می کردید؟ گفتم با اینکه با تحریم مشکل دارم و از طرفی جزو طرز فکر من نیست، اما آدمی هستم که در لحظه تصمیم می گیرم و نمی دانم در آن موقعیت تصمیمم چه بود.   یعنی ممکن بود که این تصمیم را هم نمی گرفتید؟ بله، ممکن بود.   نظرتان درباره تازه ترین حاشیه سینمای ایران یعنی ورود کمیسیون فرهنگی مجلس به سینما و تجدید نظر درباره اکران فیلم ها چیست؟ کمترین کاری که من و همه همکارانم می توانیم در سینما بکنیم این است که هر اختلاف سلیقه ای و هر خصومتی که وجود دارد، بین خودمان حل کنیم. ارجاع دادن یکسری اتفاقات سینما به نهاد های سیاسی اشتباه محض است و نمی دانم این را چگونه می شود حل کرد. می توانیم به جای اینکه یک کارهایی را بکنیم بیاییم و یک کارهایی را نکنیم؛ به جای اینکه یکسری حرف ها را بزنیم، یکسری حرف ها را نزنیم. این خیلی کار سختی است برای فرهنگ پرحرف ایرانی اما واقعا امیدوارم به چنین درک و موقعیتی برسیم.