| پنجشنبه، 06 اردیبهشت 1403
به مناسبت هجدهمین سال درگذشت شیون فومنی؛
       کد خبر: 68145
نگاه ایران: از بارزترین ویژگی های استان فرهنگ خیز گیلان این است که به تنهایی بار سنگینی از ظرفیت مفاخر و نام آوران را در عرصه های ملی و بین المللی با خود به یدک می کشد. موضوعی که چندی پیش تمجید وزیر فرهنگ و ارشاد را هم در سفر به این استان به دنبال داشت که گفت: افتخارات گیلان مایه مباهات و بالندگی ایران است و ستارگان درخشانی از این خطه در آسمان علم، فرهنگ و ادب ایران می درخشند. با عبور از آیین بزرگداشت “دکتر محمد معین” استاد گرانقدر زبان و ادب پارسی به سالگرد یکی دیگر از مفاخر و چهره نامدار عرصه شعر و ادبیات یعنی “شیون فومنی” رسیدیم. میر احمد سید فخری نژاد(شیون فومنی) از شاعران محبوب و مشهور خطه شمال در سال ۱۳۲۵ه. ش در شهرستان فومن دیده به جهان گشود. شیون فومنی را که شاعر شالیزار می نامند، به عنوان یکی از شاعران موفق دو زبانه در حوزه شعر محلی و بومی گیلکی بشمار می رود و  با انتشار مجموعه ها و ارائه قالب های معمول و مرسوم شعر فارسی از شاعران تأثیر گذار و توانای شعر معاصر محسوب می شود. تحقیق و پژوهش در زمینه فرهنگ، و ادب گیلان و ارائه مجموعه اشعار گیلکی در قالب غزلیات، منظومه ها و دو بینی های محلی است از جمله آثار اوست. علاوه بر اینها، ترانه سرایی یکی از جنبه های ادبی و هنری شیون است که با مهارت، چیرگی و تسلط بر موسیقی، آواها و ملودی های محلی و فارسی از وی به عنوان موفق ترین شاعر ترانه سرا شناخت که در این حوزه ترانه های متعددی از وی به وسیله خوانندگان نامور خوانده شده است. او در شهریور ۱۳۷۷ پس از یک دوره بیماری مزمن کلیوی در یکی از بیمارستانهای تهران از دنیا رفت. آرامگاهش در بقعه سلیمان داراب رشت بنا به وصیتش در کنار مقبره میرزا کوچک جنگلی قرار دارد. تلاش های شیون در زمینه زنده نگه داشتن شعر و زبان گیلکی ستودنی است و تصمیم گرفتیم بمناسبت هجدهمین سال درگذشت شاعر شالیزارهای شمال در گفتگو با “دکتر رحمان کاظمی” شاعر ، استاد زبان و ادبیات فارسی و نویسنده کتاب صبغه اقلیمی در شعر معاصر گیلان به تاثیرات شرایط بومی و اقلیمی در اشعار این شاعر بزرگ بپردازیم. بوم گرایی رحمان کاظمی در ابتدا به تعریف کلی بوم گرایی پرداخت و گفت:  بوم گرایی بازتاب پیوند صمیمی انسان و طبیعت در شعر است که در صورت و محتوای شعر به شیوه های گوناگون خود را نمایان می سازد و به پیوند میان انسان و طبیعت و نوع تعامل آنها و تاثیرگذاری متقابل انسان و طبیعت می پردازد. رابطه انسان و طبیعت در اثر تحولات صنعتی مدرن، و به تبع آن تخریب محیط زیست، دستخوش تحولات گوناگونی گردیده است که این امر بر همه جنبه های زندگی انسان، اعم از فرهنگی، سیاسی-اجتماعی و ادبی تاثیر پایدار نهاده است. اصطلاحی که امروزه نقد بوم گرا نامیده می شود، پیش از این در برخی مطالعات ادبی ایران، صبغه اقلیمی یا  رنگ محلی  نامیده شده است. وی خاطر نشان کرد: از منظر بزرگان این حوزه هر نوع تجربه ای که در رهگذر زندگی یک شاعر با محیط پیرامون در خیال،زبان، اندیشه و عواطفش انعکاس پیدا کند تحت عنوان صبغه اقلیمی یا رنگ محلی در شعر و اندیشه او مطرح می شود. کاظمی بوم گرایی در شعر را در سراسر جهان جا افتاده دانست و افزود: بوم گرایی در ادبیات می تواند به عنوان یک رشته مستقل نوعی تعامل و همگرایی را بین انسان و طبیعت بوجود آورد و بدین طریق تمایل انسان ها به محیط زندگیشان را فزونی بخشد. 7lj4_shivan-011  کتاب صبغه اقلیمی در شعر معاصر گیلان خالق اثر صبغه اقلیمی در شعر معاصر گیلان با اشاره به چگونگی شکل گیری این کتاب اظهار داشت: صبغه اقلیمی طرحی بود که دکتر شفیعی کدکنی پیرامون تاثیرگذاری محیط زندگی شاعران در اندیشه، زبان و عواطف آنان پی ریزی کرده بود. کاظمی افزود: این طرح با پیشنهادی که از سوی اینجانب به زنده یاد دکتر قیصر امین پور داده شده بود، مورد استقبال ایشان قرار گرفت و طی مشورت هایی که با دکتر شفیعی کدکنی در خصوص انتخاب شاعران داشتم، در نهایت به چهار گزینه نهایی شاعران معاصر گیلان دست یافتیم که متشکل بود از (گلچین گیلانی، هوشنگ ابتهاج، بهمن صالحی و شیون فومنی) البته نظر دکتر امین پور بر این بود که شمس لنگرودی هم در این فهرست جایی داشته باشد که با مخالفت دکتر کدکنی مواجه شد چرا که معتقد بود شمس باید در مجموعه های مفصل تری مورد بررسی قرار گیرد. شیون فومنی این فعال ادبی افزود: “شیون فومنی” اقلیم گرا ترین شاعر این مجموعه است زیرا در تمام طول عمر تعلق خاطر و تاثیر محیط زندگیش را بر اشعارش حفظ نمود و همواره بر این منطق می سروده و نمودها و نمادهای متنوع بومی را در تصاویر خود منعکس کرده است. کاظمی به خصوصیات شعر شیون اشاره کرد و گفت: استفاده از واژه های خاص محلی (اصطلاحات بومی، نام های محلی گیاهان، جانوران، رسوم و عادات محلی ) تشخص ویژه ای به شعر شیون بخشیده است و به خاطر گستردگی این ویژگی سبکی در شعر او، می توان شیون را از اقلیم گرا ترین شاعران معاصر – بعد از نیما و آتشی – دانست. وی افزود: بوم گرایی شیون فومنی، ظرفیتهای زبان و شعر فارسی را در حوزه زبان و صور خیال گسترش می دهد و به شاعر، این امکان را می دهد که از این طریق به حفظ روانی جریان خلاقیت شعر و تداوم حالت عاطفی خود بکوشد. کاظمی نگاه انسان به طبیعت را ابزاری دانست و گفت: امروزه انسان، طبیعت را به مثابة ابزاری می نگرد که راه تصرف او را بر جهان هموار می کند و این دقیقاً مقابل آن دیدگاهی است که شاعر دنبال می کند. در اثر تغییر نگرش به زندگی و انسان، امکان این همانی با جهان و هستی از دست رفته است. امروز انسان در اکثر هنرها، احساس نوستانژیک و حسرت واری نسبت به گذشته دارد، این به دلیل تصرف تمدن امروز در همة اشکال زندگی و طبیعت است. این نوستالژی در شعر شیون برجستگی خاص دارد. وی متذکر شد: شیون، ستایش طبیعت را، ستایش سادگی ها و صمیمیت ها و بازگشت به خویشتن اصیل انسان می داند. این بازگشت، آشتی انسان با جهان و این همانی انسان و طبیعت است که ریشه در ادبیات عرفانی دارد و این همه را با نگاه تازه و تجربه حسی خود با ما در میان میگذارد. وی در پایان گفت: در تلاشیم تا طبق جدیدترین منابعی که از بوم گرایی بدست آوردیم زمینه پربار تر کردن این اثر را برای شاعران معاصر گیلان فراهم نماییم. به دلیل صمیمیت کلام شیون هرخواننده در هر کجای ایران پهناور شیون را در اقلیم خود می پندارد. به روستای علف شبنم پگاهی تو بلور عاطفتی نشکنی الهی تو هنوز در چمن خاک می چمی چون رود دلیل گمشدن خستگان راهی تو

به اشتراک بگذارید:

نگاه شما:

security code