نگاه ایران: آواها و نواهای گیلان که روزگاری جهان رام می کرد وزندگی آرام، روزبه روز کم نواتر می شود. آواها و نواها کم نواتر می شوند و گاه لالایی هایی که از اعماق شالیزاران خیس، خواب پرنیانی می بخشید تا از پسش دید فرزندان سرزمین شالی و جنگل به زندگی تازه شود، روزبه روز کم آواتر به گوش می رسد و مادران کمتر می خوانند آنچه از نوای مادران و مادربزرگان آموخته اند. سه هزار سال شالی، باران، رود، تپه های کاج تا فراز کوه ها سبز و فرزندانی که در میان نعمت و برکت بزرگ می شوند و شادمانه ها و غمانه های زندگی شان از سر ذوق طبیعت از دل مادران و پدران این سرزمین آوا و نواهایی می شد که در قامت نت و نغمه هیچ کم نداشت. در فرازوفرود زمان و گاه از سر ناآگاهی و گاه به نیرنگ بدخواهان، داشته هایمان مایه شرم شدند و رنگ و لعاب غرب، مایه تمدن و از همین روی بسیاری از داشته های فرهنگی همراه با نیاکان نیک اندیشمان دفن می شد و آنگاه که فرهیختگانی از سر ذوق بر آن شدند تا نغمه های این دیار را ثبت کنند، اندک شد. به کوشش کریم کوچکی زاد نویسنده کتاب تاریخ موسیقی گیلان، آنچه از موسیقی پیشین این سرزمین سراغ است بیشتر به روایت و افسانه می ماند و پژوهش های گیلان شناسان بیشتر درزمینه چند ترانه محلی دور می زند و یا اینکه به سفر استاد ابوالحسن خان صبا در سال 1305به رشت اشاره دارند. استاد صبا در طول اقامت چندساله در گیلان، نسبت به تصمیم گیری های خود در خصوص جمع آوری فولکلور و اشعار پراکنده گیلکی که اغلب با صدای بعضی محلی های گیلان خوانده می شد، جدی بودند زیرا در ردیف های پر ارج خویش آهنگ های گیلکی مانند زرد ملیجه، گوسفند دوخوان، شرفشاهی را به طور کامل و پرنشاط گنجانده اند. زنده یاد استاد فریدون پورضا ، زنده یاد اکبرپور، ناصر مسعودی، ناصر وحدتی، محمد بشرا، تیمور گورگین، عزت الله صمصام و ... نامدارانی هستند که فولکلور گیلان را کاویده اند و جرعه جرعه از آن به یادگار نهاده اند. علیرضا کاظمی مسئول واحد موسیقی حوزه هنری گیلان معتقد است: پژوهش های انجام شده نسبت به غنای آنچه در دل های مردمان اعماق این سرزمین پنهان مانده، ناچیز است. وی می گوید: همه شادمانه ها و غمنامه های گیلان از دل پدران و مادران این سرزمین آوا و نوا و نغمه می شد و هیچ مراسمی در دورافتاده ترین نقاط گیلان خالی از نوا و نغمه نبوده است. وی ادامه داد: حوزه هنری گیلان با توان و اعتبار اندک توانسته بنا به اهمیت حفظ و اهتمام به موسیقی نواحی، گام هایی هرچند محدود در این راستا بردارد به گونه ای که تاکنون حدود 70 لوح فشرده نمونه صوتی در مناطق سخت گذر گیلان از آواها و نواها و همچنین یک هزار و 300 دقیقه در قالب 25 لوح فشرده با عنوان آواها و نواحی موسیقی گیلان را به ثبت رسانده است. وی بیان کرد: آثار تولیدشده در دو بخش استادان موسیقی فولکلور و نواهای عامیانه شامل لالایی ها ، نغمه های شادمانه و آواهای غمین به ثبت رسیده است. علی احمدی فر رئیس انجمن موسیقی گیلان نیز بر این عقیده استوار است که اگر درزمینه پژوهش آواها و نواهای گیلان درنگ شود، خیلی زود دیر می شود. وی تاکید کرد: منابع موسیقی نواحی گیلان بسیار اصیل، ناب و از طرفی آفتاب لب بام است و اگر دیر جنبیده شود، این منابع زنده بنا به قانون طبیعت از میان ما خواهند رفت و داشته های فرهنگی ما در این زمینه نحیف تر خواهد شد. وی ادامه داد: اگرچه تنها برگزاری جشنواره ها دوای درد نیست اما بنیه مالی انجمن موسیقی استان ضعیف است و نیازمند حمایت شورای شهر، شهرداری و ارگان های فرهنگی. احمدی فر افزود: با همه اندک توان مالی، پیشنهاد برگزاری نخستین جشنواره موسیقی نواحی گیلان به شهرداری ارائه و به تصویب رسیده است و جشنواره یادشده در شهریور ماه برگزار خواهد شد. وی بیان کرد: انجمن موسیقی گیلان بیش از همیشه اهتمام به موسیقی نواحی استان را در برنامه کاری خویش قرار داده و در این راستا برنامه ریزی می کند. موسیقی نواحی با کلام و بی کلام بخشی از داشته های فرهنگی و معنوی هر سرزمین بشمار می رود که به گفته کارشناسان موسیقی گیلان، اگر مورد اهتمام واقع نشود، روزبه روز نوایش گرفته تر و غبارآلود خواهد شد. به هر روی شایسته اهتمام است تا به همت پژوهش و تحقیق فرهنگ دوستان و فرهنگ پروران این سرزمین، آواها و نواهای گیلان که روزگاری جهان رام می کرد وزندگی آرام، رخصت خاموشی نیابند ...