نگاه ایران:بیل های مکانیکی خواب رودخانه های گیلان را آشفته کرده اند. برداشت های متعدد از شن و ماسه رودخانه های گیلان همچنان ادامه دارد و البته گفته می شود اغلب برداشت ها با مجوز و اغلب از سوی تعدادی دستگاههای اجرایی یا پیمانکاران وابسته بوده است. همین هفته قبل بود که «احمد سیاوش پور» رئیس دادگستری استان با اشاره به معضل برداشت شن و ماسه در گیلان تصریح کرد: «باید برداشت شن و ماسه توسط دستگاه های متولی ساماندهی شود و همه نهاد ها در این زمینه احساس مسئولیت کرده نظارت بیشتری را اعمال کنند.» با این حال باید دید خطاب شخص ایشان به عنوان مقام ارشد قضایی استان خطاب به چه نهادهایی است؟ نهادهای بازدارند یا نهادهای برداشت کننده از بستر رودخانه ها؟ اکنون یکی از رودخانه های در معرض آسیب گیلان، رودخانه کرگانرود تالش است. از این رودخانه در روستای ریک تالش برداشت انجام می شود و به گفته اهالی برداشت های مداوم هم به بستر رودخانه آسیب زده و هم به جاده روستایی که آن را تخریب کرده است. ایجاد مشکل برای روستاییان در این رابطه شورای روستای ریک تالش از معضلاتی که برای این روستا ایجاد شده است توضیح داد. «رضا کریمی» گفت: در روستای ریک تالش که جزو بخش مرکزی شهرستان است، رودخانه کرگانرود جریان دارد که پیمانکاران که کارخانه تولید آسفالت اداره راه را اجاره کرده و به اصطلاح برنده مناقصه شده بودند، از این رودخانه برداشت می کنند. وی اضافه کرد: درست است که به برداشت ها مجوز می دهند، اما مشاهده می شود از حد مجاز بیشتر برداشت می شود و کسی هم با این موضوع برخورد نمی کند. وی افزود: با وجود اعتراض اهالی و پیگیری شورا و گزارش مشکل به مسئولان شهر، کسی جلوی این موضوع را نگرفته و برداشت ها شبانه روز ادامه دارد. به گفته شورای روستای ریک تالش، هنوز هم برداشت ها به طور شبانه روزی ادامه دارد و متاسفانه تاکنون دهیاری و محیط زیست شهرستان اقدامی در این خصوص انجام نمی دهند. کریمی بیان کرد: البته با تاکیداتی که داشته ایم، محیط زیست شهرستان اعلام کرده است که فعلا تخلف برداشت غیرمجاز ۲۵۰۰ مترمکعب شن و ماسه را برای برداشت کنندگان منظور کرده اند. اما هنوز معلوم نیست چه برخوردی با آنان صورت می گیرد؟ به گفته این عضو شورای روستای ریک، هم اکنون بخش زیادی از جاده روستایی به دلیل تردد بیل های مکانیکی کاملا تخریب شده و برای اهالی روستا مشکلاتی را ایجاد کرده است. در حالیکه اینجاده روستایی توریستی است و به منطقه مریان و دیگر مناطق گردشگری متصل می شود. ضرورت برخورد با متخلفان در این زمینه با «کوروش حیدرنژاد» رئیس اداره محیط زیست تالش گفت و گو انجام شد که از پاسخ امتناع کرد اما در توضیحی کوتاه اعلام کرد: با برداشت های غیرمجاز برخورد خواهد شد اما ادارات محیط زیست در سطح شهرستان ها با کمبود امکانات و نیرو مواجه اند. «محرم دلاوری ریک» رئیس اداره منابع طبیعی تالش هم در این زمینه گفت: با وجودی که برداشت ها و برخورد با آن ها مربوط به وظایف منابع طبیعی نیست اما در چند مورد با افرادی که خارج از مجوز قصد برداشت از این رودخانه را داشتند برخورد شد و به مراجع قضایی هم معرفی شدند. اما در این زمینه مدیرکل محیط زیست گیلان هرگونه برداشت غیرمجاز از بستر رودخانه ها را انکار می کند. «قربانعلی محمدپور» هم در این ارتباط گفت: برداشت هایی که در سطح استان انجام می شود با مجوز است، اما ممکن است شرکت های پیمانکاری بیشتر از حد مجاز برداشت کنند. وی با ابراز بی اطلاعی از معضل به وجود آمده در رودخانه گرگانرود تالش بیان کرد: شوراهای روستایی به عنوان ناظر و نماینده مردمی باید در صورت بروز تخلف مراتب را به مسئولین بالا تر اطلاع دهند و اگر رسیدگی نشد حتما مراتب را به طور شخصی به اطلاع سازمان حفاظت محیط زیست استان برسانند. مدیرکل محیط زیست گیلان با تشکر از پیگیری های روزنامه همشهری در زمینه حفظ محیط زیست، اعلام کرد: محیط زیست شهرستان ها با کمبودهایی مواجه اند، همانطور که سایر ادارات و ارگان ها کمبودهایی دارند، این اداره هم دارد. اما این دلیلی برای برخورد نکردن با متخلفان نیست. محمدپور اضافه کرد: در هفته جاری مشکلات برداشت رودخانه ها در شهرستان تالش بررسی خواهد شد. روش های جایگزین برای مصالح ساختمانی در ادامه یک فعال محیط زیستی هم گفت: برداشت ها از بستر رودخانه ها در گیلان بسیار گسترده است و در تالش هم همچون رودخانه سفیدرود تعرضاتی به بستر رودخانه ها صورت می گیرد. «نسیم طواف زاده» که مسئول گروه محیط زیستی سبزکاران بالان است، ادامه داد: متاسفانه برخی از نهاد ها در این برداشت ها دخیل اند و باید به این وضعیت رسیدگی جدی شود. وی افزود: برداشت های بی رویه موجب آسیب به بستر رودخانه ها، تغییر مسیر آن ها و حتی تاثیر منفی بر زاد و ولد ماهیان بومی می گذارد. طواف زاده اشاره کرد: مسئولان معضلاتی چون بیکاری جوانان را بهانه می کنند. اما مشکلات اقتصادی و بیکاری جوانان نباید موجب صدمه و تعرض به طبیعت شود. تعرضی که دیر یا زود آسیب های ناشی از آن به ما بر می گردد و ما را هم تهدید خواهد کرد. در حالیکه بسیاری از کشور ها به سمت صنایع سبز و بازیافتی برای مصالح ساختمان استفاده می کنند بهتر است ما نیز به این سمت حرکت کنیم و به روش های جایگزین به جای استفاده از شن و ماسه فکر کنیم. وی تصریح کرد: موضوع دیگر این است که وقتی به شرکت ها مجوز برداشت شن داده می شود، نظارتی نمی شود که آیا برداشت انجام شده مازاد بوده یا خیر؟ و اینکه منظور مجوز دهنده گان وزن خشک شن و ماسه است یا تر؟ مسئول این نهاد محیط زیستی ادامه داد: تغییر بستر رودخانه ها همچنین موجب بروز مشکل در آبرسانی کانال های آب به مزارع کشاورزی می شود و موجب تشدید سیل یا رانش زمین شود. ضمن اینکه برداشت کنندگان به جز بستر، از جداره رودخانه ها هم برداشت می کنند که با بروز باران های شدید، جداره رودخانه ها ریزش می کند. ** با این حال، برداشت از رودخانه کرگانرود آخرین مورد برداشت های بی رویه نیست و باید دید که رودخانه های گیلان چه زمانی از تعرضات بیش از اندازه رهایی می یابند؟ لازم است در این زمینه مسئولان موضع خود ار با توسعه مشخص کنند. اینکه می خواهند به نام توسعه، موضوعی به نام توسعه پایدار و حفظ محیط زیست را نادیده بگیرند یا خیر؟