نگاه ایران/مهرناز طاعتی:عصر روز گذشته مستند تحسین شده «مادرکشی» با موضوع بحران آب در کشور، در تالار حکمت دانشگاه گیلان به نمایش درآمد. این برنامه که با تلاش انجمن های علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان و حمایت فرمانداری شهر صومعه سرا برگزار شد،میزبان اساتید دانشگاه ، روسای ادارات محیط زیست شهرستان ها، کارشناسان، سمن ها، کنشگران حوزه محیط زیست و دانشجویان گروه های مختلف بود. پس از نمایش این فیلم هم وضعیت منابع آبی کشور توسط کارشناسان به نقد و بررسی گذاشته شد. این نشست با صحبت های کمیل سوهانی، نویسنده، پژوهشگر و کارگردان این مستند آغاز شد. کارگردان مستند مادرکشی ابتدا با اشاره به این که هدف از ساخت این مستند به وجود آمدن فضای گفتگو بود، گفت: «مردم، نخبگان و دانشگاهیان، و مسئولین سه راس یک مثلث در جامعه هستند که می توانند با کمک یک دیگر مشکلات جامعه را برطرف کنند و در این بین، نخبگان و دانشگاهیان واسطه بین مردم و مسئولین هستند.» او گفت: «به چند قدم عقب تر برویم و بپرسیم چرا ما در برخی از چیزهای منفی در دنیا رکورددار شدیم که نباید می شدیم؟ و آیا این رکوردها به درد ما می خورد؟ در حوزه محیط زیست و در خیلی از موارد دیگر ما در دنیا رکورد داریم! ریشه این رکوردها چیست؟ چه عواملی وجود دارد که این فرایند گفتگو را کند می کند یا از بین می برد؟ سوهانی افزود:مدتی است به این نتیجه رسیده ام که شاید پول نفت باعث شده است که این گفتگو و دغدغه از بین برود؛ نخبگان نمی توانند مردم را هدایت کنند، مردم هم در دنیای واقعی زندگی می کنند. این نویسنده، پژوهشگر و کارگردان افزود: موضوع را با این مثال برایتان بیان می کنم فرض کنید شما یک کودک 10 ساله داشته باشید و روزی 5 میلیون تومان به او بدهید و به او بگویید تا شب باید آن را خرج کنید و این ماجرا هر روز تکرار می شود؛ این باعث می شود کودک فاسد شود؛ هر چقدر هم خوب تربیت شده باشد. این اتفاقی است که پول نفت بر سر ما آورده است.» مدیریت آب به سبک ایرانیان در ادامه این نشست دکتر مهرداد خانمحمدی عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان، صحبت های خود را با اشاره به جلسه کارگروه کنوانسیون رامسر در همان روز آغاز کرد:«جلسه کارگروه کنوانسیون رامسر پرحاشیه بود و نشان دهنده این که ما به یک نقطه بحرانی در مدیریت و استفاده و بهره برداری از آب رسیدیم. در یکی از کشورهای اروپایی، در سال 1384 در کنفرانس آب برای هزاره سوم، یکی از دانشمندان آلمانی گفت: این جمع باید مدیریت آب را از ایرانیان یاد بگیرند؛ البته نه ایرانیان امروزی؛ آن هایی که هزار سال پیش می زیستند.» خانمحمدی افزود: «ما به جای پذیرش این که در نقطه کم آب زندگی می کنیم،سعی در مقابله کردیم، نه همراهی؛ در مقابله سعی در شکست دادن داریم، اما در همراهی سعی در سازش و همراهی؛ همان کاری که گذشتگان ما کردند.» عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان با اشاره به حجم رسوبات وارده به تالاب انزلی که توسط رودخانه های تغذیه کننده این تالاب ایجاد شده است، این مسأله را عنوان کرد که: «بحث مدیریت آب فقط بحث کمی آب نیست؛ ممکن است به واسطه مدیریت امروزی آیندگان آب داشته باشند؛ اما این آب سالم نیست؛ زیرا به انواع آلودگی ها دچار شده است و می بایست مدیریت کیفی آب را در نظر گرفت.» استان کشاورزی بدون آمایش سرزمین مهندس مجید صابر، رئیس گروه تامین آب سازمان آب منطقه ای استان گیلان، با گله از عدم انجام آمایش سرزمین برای استان گیلان، گفت: «استان گیلان اساسا اقتصادش بر کشاورزی می گذرد و به هر دلیل صنعت به آن ورود کرده که مشکلاتی برای استان و کشور ایجاد می کند و اگر آمایش سرزمین داشتیم، این اتفاق نمی افتاد و مشکلاتی مانند ریزگردها ایجاد نمی شد که نتوان تا مدت ها حلش کرد.» صابر گفت: «این مستند تنها از دیدگاه منفی به مسئله نگاه می کند چون در کشور ما به مسائل به صورت صفر و یک نگاه می شود. در یک دوره ای ما فقط می گفتیم باید بسازیم و یک بود؛ حالا رسیدیم به صفر و می گوییم نه... این طور فکر کردن و این که نسخه واحد برای مناطق مختلف کشور بپیچیم، چندان منصفانه نیست.» او با اشاره به وجود هفت استان در بالادست سد منجیل گفت: «آب های وارده به آن عموما پساب هاست و تصفیه خانه های ما نمی تواند آن ها را تصفیه کنند؛ در نتیجه منشا بسیاری از بیماری ها، مثل سرطان در استان ما آب است.» آیا ما فرزندان همان آنانیم؟ همچنین در ادامه این نشست،دکتر کاوه فرهادی،پژوهشگر حوزه مدیریت تکنولوژی و آینده پژوهی با این سوال که آیا ما فرزندان همان آنانیم؟، صحبت های خود را آغاز کرد:«آیا ما فرزندان همان آنانیم؟ همان هایی که در ذهن آن ها آب تقدس داشت و نمی بایست آب را تیره گون کرد؟ آب را روشنایی بخش می دانستند؛ ما فرزندان همان آنانیم؟ آن هایی که درخت را مقدس می دانستند؟» این استاد دانشگاه، با اعتقاد به این که کار هنرمند ساخت یک آینه است، گفت: «ما در مستند مادرکشی گذشته هایمان را دیده ایم تا به حال و آینده خود برسیم. ماضی ما چه بوده است؟ حال ما چیست؟ و ما در این آینه کجا فرزندان دهقانان شرافتمندی هستیم که درختان و جنگل ها و قنات ها را پاس می داشتند و دریاها و دریای کاسپین را تیره گون نمی کردند؟ آیا به راستی ما فرزندان همان آنانیم؟ اگر نیستیم به راستی چرا؟» کمبود آب تنها به کشاورزی مربوط نیست در پایان صحبت های دکتر فرهادی، حاضرین نیز به بیان نظرات و پرسش های خود پرداختند. آن ها با اشاره به معضلاتی مانند فقر، نیازمندی مردم جامعه، توسعه و توسعه یافتگی و تفاوت های فرهنگی جوامع مختلف به این مساله نیز اشاره کردند که با توجه با بالا بودن میزان هدررفت آب در بخش کشاورزی، اما نمی توان تمام مشکلات بحران آب را وابسته به کشاورزان و کشاورزی دانست. از فنی ترین تا بهترین در انتهای صحبت های کارشناسان، دکتر خانمحمدی با اشاره به این که محیط زیستی ها با سدسازی مخالف نیستند و سد هم ضرورت دارد، گفت: «سد فنی ترین راه است؛ اما بهترین راه نیست.» این نشست تخصصی با صحبت های سوهانی، نویسنده، پژوهشگر و کارگردان این مستند به پایان رسید. او گفت: «امیدوار است که اگر غیرتی هست، برای کل ایران باشد یعنی اگر اتفاق محیط زیستی در کشور می افتد به دغدغه همه تبدیل شود و رسانه ها بتوانند سطح فکر و شعور آن کودک 10 ساله را بالا ببرند تا بتواند از منابع کشورش بهترین استفاده را داشته باشد.»