به گزارش واحد علوم و تحقیقات، حامد عبیری محقق واحد علوم و تحقیقات گفت: صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع پررونق و در حال رشد در بسیاری از کشورها شناخته می شود و ارتباط نزدیکی با محیط زیست طبیعی دارد، ازاین رو گردشگری طبیعت و نوع خاص آن گردشگری ساحلی و دریایی، به دلیل حساسیت مناطق مورد استفاده از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به گفته این دانشجوی واحد علوم و تحقیقات، توسعه جمعیت در شهرهای ساحلی دریای خزر در دهه های اخیر و عدم توجه لازم به مسائل بهداشتی آن بخصوص در زمینه های دفع فاضلاب و تامین آب شرب موردنیاز، معضلات فراوانی را برای سلامت مردم این مناطق و مردمی که برای گذراندن اوقات فراغت خود در ایام تعطیل به این نواحی سفر می کنند به وجود آورده است. عبیری تاکید کرد: بررسی هم زمان ارتباط اثرات گردشگری ساحلی بر آلودگی دریا و همچنین تاثیر آلودگی سواحل و آب دریا بر بهداشت همگانی، در قالب طرح پیشنهادی سازمان حفاظت محیط زیست صورت گرفت و بر اساس این تحقیق مشخص شد که بار آلاینده های میکروبی شاخص آب دریا، بسیار بالاتر از حد استانداردهای آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده ( EPA ) و سازمان بهداشت جهانی ( WHO ) و همچنین استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است. وی با بیان اینکه این تحقیق در دو بخش کلی انجام گرفته است، افزود: در بخش اول به بررسی «جنبه تاثیرات گردشگری بر ایجاد آلودگی در سواحل و دریا با استفاده از مدل SWOT و روش FMEA » و در بخش دوم به بررسی «جنبه تاثیرات آلودگی میکروبی و باکتریایی موجود در فاضلاب (تصفیه نشده) مجتمع ها و اقامتگاه های گردشگری و مناطق مسکونی ساحلی بر آلودگی دریا و سلامت گردشگران از طریق نمونه برداری از آب دریا» پرداخته شده است. این محقق اظهار داشت: یافته های حاصل از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی (مدل تحلیلی SWOT ) بیانگر آن است که مهم ترین نقاط ضعف مناطق ساحلی شامل عواملی مانند «آلودگی آب ناشی از انتشار غیرمجاز فاضلاب توسط صنایع، هتل ها، اماکن اقامتی و کمپینگ های موقت ساحلی و همچنین انتشار سوخت قایق های موتوری تفریحی»، «پخش زباله در سواحل و شناگاه ها توسط گردشگران و ایجاد آلودگی های آب، خاک و بصری» و «ضعف مدیریت در شناخت بهتر منابع طبیعی موجود و حفاظت از محیط زیست» است. عبیری عنوان کرد: همچنین از مهم ترین عوامل خارجی ایجاد تهدید علیه ساحل و دریا می توان به عواملی مانند «ورود و انتشار انواع آلاینده ها شامل فاضلاب های بهداشتی اماکن اقامتی و منازل و پراکنش پسماند و زباله ناشی از عدم برنامه ریزی و عدم وجود زیرساخت های مناسب گردشگری» و «انتشار مستقیم فاضلاب های حاوی عوامل بیماری زا و آلودگی دریا و ساحل و به طبع آن تهدید سلامت گردشگر» اشاره کرد. وی افزود: داده ها و یافته های کاربرگ های FMEA نشان می دهد که با ارائه راهکار «افزایش تعداد سطل های زباله، جانمایی و تعبیه ایستگاه موقت انباشت زباله در محل و افزایش تعداد سرویس های حمل زباله از ایستگاه موقت به محل دفع زباله» شاهد کاهش ریسک زیست محیطی به میزان ۸۱.۲ و ۷۱.۸ درصد که حاصل از دفن مواد زائد و زباله که موجب آلودگی خاک و تخریب گیاهان و نشت و نفوذ شیرابه و آلودگی آب های زیرزمینی و دریا می شدند، بوده ایم. این محقق تاکید کرد: همچنین با ارائه راهکار «بهینه سازی سرویس های بهداشتی موجود و گسترش تعداد آن ها و تصفیه مناسب فاضلاب بهداشتی» شاهد کاهش ریسک به میزان ۶۶.۶ درصد و با ارائه راهکار «تعبیه و گسترش سامانه های جمع آوری و تصفیه فاضلاب بر اساس استانداردها، کنترل فاضلاب تولیدی و دفع صحیح و استفاده از سپتیک تانک» شاهد کاهش ریسک به میزان ۶۱.۶ درصد بوده ایم که به ترتیب بالاترین درصد کاهش ریسک های زیست محیطی را به خود اختصاص می دهند. عبیری گفت: در این تحقیق، رهاسازی فاضلاب مناطق مسکونی و مجتمع ها و اقامتگاه های گردشگری به رودخانه ها که نهایتا به دریا می ریزند، از دیگر عوامل موثر در آسیب به بهداشت همگانی و سلامت مردم مقیم یا گردشگر مناطق ساحلی شمال ایران اشاره شده است. وی از بیماری های باکتریایی مانند مسمومیت های غذایی، اسهال مسافران و عفونت دستگاه ادراری، مننژیت، باکتریمی و بیماری های ویروسی مانند هپاتیت، بیماری های چشمی و بیماری های دیگر نظیر تیفوئید، اسهال خونی، وبا و عفونت های قارچی و کچلی ها به عنوان بیماری های نام برد که در اثر استفاده آب رودخانه ها و آب های ساحلی دریای خزر در حال شیوع هستند. این محقق واحد علوم و تحقیقات در ارائه آماری که اثبات کننده شیوع بیماری های ناشی از آلودگی دریا است، گفت: حد مجاز آلاینده کلی فرم کل در استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان ملی استاندارد برابر ۴۶۰ (MPN/۱۰۰ml) است، حال آنکه نتایج حاصل از نمونه برداری های آب دریا در ایستگاه های منتخب بیانگر آن است که بیشترین مقادیر اندازه گیری شده توتال کلی فرم شامل ۲ هزار و ۹۰۰ (فصل تابستان) و ۲ هزار و ۷۵۰ (فصل بهار) در ساحل کیاشهر، ۵ هزار و ۴۰۰ (فصل تابستان) و ۴ هزار و ۶۰۰ (فصل بهار) در ساحل قو انزلی و ۵ هزار و ۴۰۰ (MPN/۱۰۰ml) در فصل تابستان در ساحل پاسداران انزلی است. عبیری ادامه داد: همچنین حد مجاز آلاینده کلی فرم مدفوعی در استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان ملی استاندارد برابر ۱۰۰ (MPN/۱۰۰ml) بوده، حال آنکه نتایج حاصل از نمونه برداری های آب دریا در ایستگاه های منتخب بیانگر آن است که بیشترین مقادیر اندازه گیری شده فکال کلی فرم شامل هزار و ۱۰۰در فصول بهار و تابستان در ساحل کیاشهر، ۲ هزار و ۴۰۰ در فصول بهار و تابستان در ساحل قو انزلی و ۲ هزار و ۴۰۰ (MPN/۱۰۰ml) در فصل تابستان در ساحل پاسداران انزلی است. وی در ارائه شواهد اثبات کننده شیوع بیماری های ناشی از آلودگی دریا خاطرنشان کرد: حد مجاز آلاینده استرپتوکوک مدفوعی در استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست برابر ۴۰ و سازمان ملی استاندارد برابر ۱۰۰ (MPN/۱۰۰ml) است در صورتی که نتایج حاصل از نمونه برداری های آب دریا در ایستگاه های منتخب بیانگر آن است که بیشترین مقادیر اندازه گیری شده استرپتوکوک مدفوعی شامل ۲۴۰ در فصول بهار و تابستان در ساحل کیاشهر، هزار و ۱۰۰ در فصول بهار و تابستان در ساحل قو انزلی و ۴۶۰ (MPN/۱۰۰ml) در فصل تابستان در ساحل پاسداران انزلی است. این محقق گفت: در نتیجه مطالعات اپیدمیولوژیک این پژوهش نشان می دهند که شنا کردن در آب های دریایی آلوده به فاضلاب خانگی یا سیلابی در مقایسه با شنا کردن در آب های غیر آلوده، شانس انتقال بیماری های عفونی را افزایش می دهد. عبیری تاکید کرد: این عفونت ها شامل عفونت های گوارشی، بیماری تنفسی تب دار، عفونت های چشمی و گوش و عفونت ها و بثورات پوستی هستند. وی عنوان کرد: همچنین آلودگی سواحل با فاضلاب انسانی می تواند سبب آلودگی آبزیان شود و این آلودگی از طریق مصرف مواد غذایی دریایی آلوده به آلاینده های میکروبی روده ای و یا تماس مستقیم به صورت خوردن آب دریا و شنا در آب آلوده به انسان انتقال پیدا می کند. این محقق گفت: با وجود اینکه در سال های اخیر با اعمال ضوابط و مقررات جدید از سوی سازمان حفاظت محیط زیست، از ورود فاضلاب واحدهای صنعتی نوار ساحلی شمال به رودخانه ها و دریا جلوگیری و اقدام به کنترل آلاینده ها در منطقه و مقابله با آن ها شده است اما در تحقیق حاضر به این نتیجه رسیده ایم که فاصله آلودگی میکروبی دریا همچنان بسیار بیشتر از حد مجاز استانداردهای ملی و بین المللی است. پایان نامه «بررسی ارتباط گردشگری ساحلی، آلودگی دریا و بهداشت همگانی (مطالعه موردی شناگاه های منتخب استان گیلان)» با راهنمایی دکتر رضا شیرازی و دکتر تورج دانا و با مشاوره دکتر ضیاءالدین الماسی در واحد علومو تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی انجام شده است.