| شنبه، 08 اردیبهشت 1403
نگاه ایران/سیدرضاحسینی   با پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی، از نظم جدیدی سخن به میان آمد که مشخصة آن درهم تنیدگی فرهنگی، سیاسی، و اقتصادی کشورها بود. جهانی شدن اقتصاد که سرمایه داری را توسعه داد با خود مسائل و نیز فرصت های جدیدی به وجود آورد که رویکردی ژئواکونومیک به مناطق یکی از آن ها بود ژئواکونومیک عبارت است از " مطالعه ی اثر گذاری عوامل یا زیر بناهای اقتصادی در محیط کشوری، منطقه ای یا جهانی در تصمیم گیری های سیاسی و رقابت های قدرتی و اثر گذاری این عوامل در ساختار شکل گیرنده ژئوپلیتیک منطقه ای و جهانی " (مجتهدزاده،1381، 130). پایه و اساس این مطلب (ژئواکونومی)، استدلالی است که از طرف ادوارد لوتوایک ارائه شده است، او خبر از آمدن نظم جدید بین المللی در دهه ی نود می داد که در آن ابزار آلات اقتصادی جایگزین اهداف نظامی می شوند، به عنوان وسیله ی اصلی که دولت ها برای تثبیت قدرت و شخصیّت وجودی شان در صحنه ی بین المللی به آن تأکید می کنند و این ماهیّت ژئواکونومی است (عزّتی،1382، 107). در واقع مفهومی است که ورود موضوع اقتصاد را به صحنه ی جهانی به ویژه به لحاظ انگیزه ی سوداگرایی تأیید می کند در واقع هر زمان که رقابت میان قدرت ها در نظام جهانی بر موضوع اقتصاد و برداشتن مرزهای اقتصادی باشد صحبت از ژئواکونومی است (ویسی،1387، 298) فرق ژئوپولیتیک با ژئواکونومی دراین ست که ، ژئوپولیتیک بر داده های مربوط به اقتدار دیپلماتیک ونظامی یک کشور تاکید می کند،سرزمین وجمعیت ومرزها را در مرکز توجه خود قرار می دهد ودرپی شناخت رابطه میان قدرت های سیاسی در نظام های جهانی،است. ژئوپولیتیک بر قدرت سخت تمرکز دارد وکشور،سرزمین ،ساختارهای نظامی ،وتوانایی تهدید وحمله ودفاع محور های عمده بررسی است. اما ژئواکونومی درعوض برقدرت نرم برامده از اهرم های اقتصادی وبازرگانی تکیه دارد.بازار،دادوستد،تولید ناخالص داخلی،تکنولوژی ،پول ،مذاکره وزنجیر تولیداز جمله مفاهیمی هستندکه به کمک آنها می توان ظرفیت های ژئواکونومیک یک کشور رااندازه گیری کرد. وزنه قدرت یک ملت درنظام جهانی وتوانایی تحمیل اراده یک ملت بردیگر ملت ها درگرو قدرت ژئوپولیتیک یا ژئواکونومیک ان کشور است. بعد از جنگ جهانی دوم درپی گسترش فرآیند جهانی شدن ،کفه به نفع ژئواکونومیک سنگین تر شده است،رشد .گسترش سازمان های بین المللی اقتصادی نظیر بانک جهانی ،سازمان جهانی تجارت و.... سازمان های منطقه ای نظیر اتحادیه اروپا ،نفتا و.. پیش از پیش این پیش بینی، بارون وکانت دو منتسکیو مبنی براینکه ملت ها به برکت داد وستد ،ناسیونالیسم وصحنه های خونین نبرد را رها کرده وبه رقابت اقتصادی رو می اورند ونفوذ واعتبار وقدرت کشورها مدیون دستاوردهای اقتصادی می باشد نه نظامی گری، از نمونه های بازر این پیش بینی ژاپن والمان هستند که مهم ترین نماد های مقهور شدن ژئوپولیتیک دربرابر ژئواکونومیک به شمارو می روند. درحالی که کشوری مثل چین دوران مائوتسه یا کره شمالی درعصر حاضر که دارای سلاح هسته ای وتوان نظامی بالای را دراختیاردارد ،بااین حال کشوری ضعیف در اقتصاد ،تکنولوژی دربرابر همسایه هم نام جنوبی خود را می باشد. هرچند ژئواکونومیک چالش های بزرگی درادامه را ه خود دارد وغیر قابل بازگشت بودن ان را به نوعی به پرسش میگیرد، بااین حال میتوان نام برد اگر ایران علاوه حفظ توان ژئوپولیتیکی خود ، توان ژئواکونومیکی خود را بالا میبرد ، وبه یک وزنه موثر دراقتصاد و تکنولوژی تبدیل میشد، تحریم های ایران نه تنها سهل و ممکن نبود بلکه انقدر هزینه ی گزافی داشت که واشنگتن را به چالش دربرابر خود می کشاند.نمونه بارز این مثال کشوری مانند چین فعلی است که باوجود اینکه امریکا علاقه ای به پروش غولی چون چین در روی خود ندارد،با این وجود به دلیل تاثیر بالای چین در اقتصاد جهان وبالاخص ایالات متحده مجبور به رفتاری با عزت ومتاسب دربرابر دولت خلق چین میباشد.امید است این مشی درایران به یک هدف تبدیل شده تا قدرت های جهانی نتواندد اینگونه اقتصاد ایران را به چالش بکشند. نگاه ایران: انتشار اخبار و یادداشت های دریافتی به معنای تائید محتوای آن نیست و صرفاً جهت انجام رسالت مطبوعاتی و احترام به مخاطبان منتشر می شود.  

به اشتراک بگذارید:

نگاه شما:

security code