نگاه ایران/امیرحسین کریمی شاید قانونی که بنا بر آن مقرر شد تا در سال ۱۳۷۰ سه نهاد نظامی ژاندارمری، شهربانی و کمیته انقلاب اسلامی با هم ادغام شوند و نیروی انتظامی را بسازند، چیزی جز اقتدار و یکپارچگی نهادی به نام پلیس را در سر نمی پروراند. بی شک در هر کشوری پلیس باید حافظ امنیت شهر و شهروندان باشد و این نهاد باید برای برقراری امنیت اهم تلاش خود را به کار بگیرد. اما شاید به جرات بتوان گفت این قاعده در ایران تمام و کمال برقرار نیست و غالبیت جریان اجتماعی مردم به جای دریافت احساس امنیت از پلیس دچار نوعی ترس و هراس هستند. در طول این سالیان موارد و موانع بسیاری بر سر راه پلیس قرار گرفته که باعث سلب وثوق مردم از این نهاد نظامی شده است. اطاعت سوری از پلیس راهنمایی و رانندگی و بی توجهی مردم به اصولی که پلیس انتظامی به آن ها معتقد است نمونه ای از کمرنگ شدن اقتدار پلیس در جامعه ایران است. چندی پیش که ویدئوی درگیری چند جوان با یکی از ماموران پلیس امنیت اخلاقی تمام شبکه های اجتماعی را پر کرد، علی مطهری، نائب رییس فعلی مجلس جمله تأمل برانگیزی را عنوان کرد. او ضمن تقبیح رفتار خشمگینانه پلیس اظهار داشت که «اقتدار پلیس نباید تحت هیچ شرایطی آسیب ببیند.» اما چه چیزی اقتدار پلیس را خدشه دار می کند؟! بی شک همکاری و همراهی عموم مردم جامعه مهره مهمی در تعیین اقدار پلیس است اما اثر این مهره به تنهایی کافی نیست. در وهله اول باید توجه داشت زمانی که در جامعه ای به موازات فعالیت نیروی انتظامی، نهادهای نظارتی و کنترلی دیگری هم فعالیت می کنند و ضمن مصادره وظایف پلیس گاهی آن ها را به انحراف می کشانند، آسیب به اقتدار نیروی انتظامی به عنوان اصلی ترین نهاد حفاظتی قوه اجرایی کشور، مسئله دور از ذهنی نیست. شاید اگر توان و بودجه ای که صرف راه اندازی نهادهای نظارتی از سوی سپاه پاسداران و بسیج شده است، به ترمیم قدرت نیروی انتظامی می پرداخت، بهتر می توانستیم با رذالت های عمومی و مصائب اجتماعی مبارزه کنیم. از طرف دیگرغفلت پلیس از وظایف اصلی خود و پرداختن به وظایف حاشیه ای ضمن سلب اعتماد عمومی زمینه های پلیس هراسی را در جامعه اشاعه می دهد؛ اما پلیس هراسی نه نه از طرف اوباش و اشرار، بلکه از طرف جریان مردم یک جامعه. با این حال و با استناد به اصل بالا، وقتی که در جامعه ای پلیس به جای مبارزه با ناامنی های اجتماعی هدف های دیگری همچون کنترل افراطی حجاب بانوان و بررسی نسبت مردان و زنان با یکدیگر را دنبال می کند، دیگر نباید از عدم وثوق به پلیس تعجب کرد. شاید جمله ای که حسن روحانی در اردیبهشت ماه ۹۵ درباره نهاد حفاظتی زیرمجموعه دولتش بیان کرد اصلی ترین خللی است که در طول این سالیان گریبان گیر نیروی انتظامی شده است. روحانی معتقد بود: «پلیس موظف به اجرای اسلام نیست و باید توجه و توان خود را به اجرای قانون در جامعه معطوف کند» این سخن روحانی بازتاب گسترده ای در میان جریان های اجتماعی، رسانه ها و مردم ایجاد کرد و باوجود آن که کمی از فعالیت های حاشیه ای پلیس کم کرد اما هیچ گاه به منصه ظهور نرسید. بر این اساس اگر قرار باشد راهکاری برای بازگشت اقتدار نیروی انتظامی و اعتماد مردم ارائه کرد همین امر حیاتی است، یعنی تمرکز پلیس بر اجرای قانون، نه اجرای شرع. قوانینی که بر اساس شرع نوشته شده اند و با عبور از فیلتر پارلمان کشوری که اصلی ترین شعارش جمهوری گری است، به تصویب رسیده اند.