نگاه ایران: قرار بود درباره «پشیمان» بودن یا نبودن از رأی دادن به روحانی با او صحبت کنیم. زبانش معمولا به شوخی باز است و گاهی جدی هایی را در بین همین شوخی ها مطرح می کند. آنجا که می گوید: «حتی اگر آقای روحانی آلزایمر بگیرد و همه اینها را یادش برود، ما یادمان نمی رود که آقای روحانی از آقای جلیلی بهتر است، روحانی از آقای رئیسی بهتر است». شرق نوشت: سیدحسین مرعشی، عضو شورای مرکزی کارگزاران، یکپارچه دفاع بود و من سعی داشتم تا نقدهای وارد به روحانی را مطرح کنم. بااین حال آنچه می شنیدم بیشتر از جنس دفاعیاتی بود که در ایام انتخابات مردم را به مشارکت سیاسی دعوت کرد. حدودا ٤٥دقیقه از آن گفت وگو گذشته بود که با گفتن این جمله که «روحانی باید بماند و باید او را تقویت کنیم»، مصاحبه را به پایان برد، قرار بود عازم قم شود. آقای مرعشی شما حساب توییتر دارید؟ بله. ولی دو پست بیشتر منتشر نکردم. چرا؟  حضور در فضای مجازی خیلی زمان می برد. من هم به اندازه کافی سرم شلوغ است. من تجربه سایت را هم دارم. برای اینکه حرفه ای شوید تا فالوئرهای خود را حفظ کنید، حتما باید مطلب ارائه بدهید و همین یک مقدار کار شما را مصنوعی می کند. سؤال را از این جهت پرسیدم که یک کاربر توییتر با توجه به برخی از خودانتقادی های مسئولان دولتی یا شهری در فضای توییتر نوشته بود: «خوب است که مسئولان مشکلات را در توییتر مطرح کنند و ما اینجا مشکلات را حل کنیم!» حکایت این روزهای ماست... .  ببینید! مقداری این فضاها مصنوعی شده است. یک زمانی مسئولی در این فضا اعلام موضع یا از این طریق با مردم ارتباط برقرار می کند، یا برنامه ای دارد و می خواهد سیاست های خود را با مردم در میان بگذارد، چنین حضوری خوب است. اما اینکه مطالب بیانگر توجیه جایگاه مسئول یا توجیه ضعف ها باشد، خوب نیست. این مقدمه از این جهت است که به نظر می رسد علاوه بر فضای مجازی و بخشی از فعالان مدنی، اجتماعی و سیاسی، مردم هم در شرایط فعلی دچار سرخوردگی شده اند.  ببینید، فضای مجازی با همه محاسنی که دارد، همه پچ پچ های در منازل، خیابان ها، پارک ها و سینماها و کافی شاپ ها یا به تعبیر قدیمی قهوه خانه ها را با یک صدای فوق العاده رسا به جامعه منتقل می کند. اصولا ما عادت نکرده ایم وقتی دور هم جمع می شویم، پچ پچ هایمان مثبت باشد. خداوند هم می فرماید تعاونوا علی البر و تقوی. یعنی برای کاری خیر و پیشه تقوی تعاون و همکاری کنید، برای تجاوز و گناه دور هم جمع نشوید. فرض کنید اگر محیط مجازی به محیط مثبتی تبدیل می شد، چقدر برای کشور مفید بود. به نظرم در این مورد باید بیشتر با یکدیگر بحث کنیم. چون این اولین تمرین ملی ما در چنین فضاهایی است. بخش زیادی از این مسئله ریشه در مشکلات واقعی جامعه دارد. نمی خواهم بگویم که مشکلات وجود ندارد، بلکه وجود دارد و کاملا واقعی است. الان دخل و خرج عمده خانوارها در ایران با هم سازگار نیست. قشر جوان و تحصیل کرده نمی توانند شغل پیدا کنند، تا چه رسد به اینکه بخواهند شغل مناسب پیدا کنند. حتی شغل نامناسب هم نمی توانند پیدا کنند. من خودم در این جامعه زندگی می کنم، زن و فرزند دارم و محل مراجعه بسیاری از دوستان و آشنایان و مردم عادی هستم و می بینم مردم با چه مشکلاتی مواجه هستند. بنابراین مشکلات کاملا واقعی است، اما راه حل هایی که ارائه می شود، غیرواقعی است! بنابراین ریشه فضای سرخوردگی را در مشکلات می دانم، اما سرخوردگی را پاسخ مناسب نمی دانم. یعنی فکر می کنم ما هیچ راهی جز کاشت بذر امید و کوچک شمردن مشکلات و اقدامات اساسی و جدی برای حل مشکلات نداریم. خب چه کسی قرار است مشکلات کشور را حل کند؟!  وقتی آمریکا به افغانستان حمله کرد، در داخل فضایی ایجاد شده بود که برخی جوانان می گفتند فضای این کشور به نحوی تغییر پیدا می کند که فرزندان ما چند سال بعد باید برای کار و زندگی به افغانستان بروند. یا روزی صدام ساقط شد، همه فکر می کردند از فردای آن روز، عراق به چه کشور آرام و امن و دموکراتی تبدیل خواهد شد. اما واقعیت بعد از صدام هم واقعیت خوبی نبود. جنگ های داخلی عراق که منجر به ظهور پدیده ای به نام داعش شد. شیعیان، کردها و سنی ها نتوانستند همکاری کنند، چون تجربه همکاری نداشتند و زمان می برد تا این تجربه حاصل شود و هنوز هم حاصل نشده است. می خواهم بگویم ما باید به سمتی برویم که «واقعی» فکر کنیم. بله مشکلات داریم ولی راه حل مشکلات صرفا انتقادکردنی که منجر به سرخوردگی شود، نیست. انتقاد باید به نحوی باشد که پس از طرح آن راه حل ارائه شود. ما خودمان دولتی را روی کار آورده ایم، مگر چند ماه از استقرار دولت گذشته است؟ دولت اول روحانی معضلی به نام موضوع هسته ای ایران را حل کرد. امروز ترامپ در آمریکا تنها برجام را به چالش نکشیده است، بلکه کنفرانس آب وهوایی پاریس را هم به چالش کشیده و از یونسکو خارج می شود! درواقع هرچه پیمان بین المللی که در آن حضور داشته را به چالش کشیده است. شما دیدید برای فرار از ماجرای «روس گیت» به لابی صهیونیست ها پناه برده و موضوع پایتختی قدس برای اسرائیل را اعلام کرده و با این اقدام خود تمام جهان اسلام و متحدان منطقه ای خود را علیه خودش شورانده است. فضا طوری است که حتی اگر عربستان هم پشت پرده موافقت کرده باشد، نمی تواند آن را اظهار کند. فرض کنید شخصی به نام ترامپ با این ویژگی ها سر کار آمده و برجام را هم به چالش کشیده است. فکر می کنید کار آقای روحانی ساده است؟ پاسخ منفی است. هدفم از بیان این موضوعات طرح این مسئله است که ما تا زمانی که در حال جداشدن از هم هستیم و به واگرایی دچار شویم، ضعیف می شویم. جامعه ضعیف، نیروهای سیاسی و جبهه های سیاسی ضعیف و متفرق نه می توانند برای خودشان کاری انجام دهند و نه برای مردم و نه برای کشورشان.  زمانی که ما به هم کمک می کنیم تا مشکلات را حل کنیم و یکدیگر را تأیید می کنیم، در حال قوت گرفتن هستیم. ملت قوی می تواند مشکلات خود را حل کند. می خواهم این نقد را داشته باشم که در فضای سیاسی ایران نوعی از واگرایی در حال تبلیغ است. اینکه ما یک مجلس را تشکیل دهیم که نه به رئیس و هیئت رئیسه آن علاقه ای داشته باشیم و نه فراکسیون امید را حمایت کنیم، رئیس جمهوری را انتخاب می کنیم که خودمان منتقد آن شویم. از طرف دیگر شورای شهر و شهرداری را انتخاب کنیم، بعد به خاطر چند انتصاب که به مذاق ما خوش نیامده، به منتقد تبدیل شویم. اینها علامت های بسیار بدی است. به نظر می رسد علاوه بر فضای مجازی و بخشی از فعالان مدنی، اجتماعی و سیاسی، مردم هم در شرایط فعلی دچار سرخوردگی شده اند. ببینید، فضای مجازی با همه محاسنی که دارد، همه پچ پچ های در منازل، خیابان ها، پارک ها و سینماها و کافی شاپ ها یا به تعبیر قدیمی قهوه خانه ها را با یک صدای فوق العاده رسا به جامعه منتقل می کند. اصولا ما عادت نکرده ایم وقتی دور هم جمع می شویم، پچ پچ هایمان مثبت باشد... نمی خواهم بگویم که مشکلات وجود ندارد، بلکه وجود دارد و کاملا واقعی است. الان دخل و خرج عمده خانوارها در ایران با هم سازگار نیست. قشر جوان و تحصیل کرده نمی توانند شغل پیدا کنند، تا چه رسد به اینکه بخواهند شغل مناسب پیدا کنند. حتی شغل نامناسب هم نمی توانند پیدا کنند. من خودم در این جامعه زندگی می کنم، زن و فرزند دارم و محل مراجعه بسیاری از دوستان و آشنایان و مردم عادی هستم و می بینم مردم با چه مشکلاتی مواجه هستند. بنابراین مشکلات کاملا واقعی است، اما راه حل هایی که ارائه می شود، غیرواقعی است! بنابراین ریشه فضای سرخوردگی را در مشکلات می دانم، اما سرخوردگی را پاسخ مناسب نمی دانم. یعنی فکر می کنم ما هیچ راهی جز کاشت بذر امید و کوچک شمردن مشکلات و اقدامات اساسی و جدی برای حل مشکلات نداریم. ما باید به سمتی برویم که «واقعی» فکر کنیم. بله مشکلات داریم ولی راه حل مشکلات صرفا انتقادکردنی که منجر به سرخوردگی شود، نیست. انتقاد باید به نحوی باشد که پس از طرح آن راه حل ارائه شود. ما خودمان دولتی را روی کار آورده ایم، مگر چند ماه از استقرار دولت گذشته است؟ دولت اول روحانی معضلی به نام موضوع هسته ای ایران را حل کرد. امروز ترامپ در آمریکا تنها برجام را به چالش نکشیده است، بلکه کنفرانس آب وهوایی پاریس را هم به چالش کشیده و از یونسکو خارج می شود! درواقع هرچه پیمان بین المللی که در آن حضور داشته را به چالش کشیده است. شما دیدید برای فرار از ماجرای «روس گیت» به لابی صهیونیست ها پناه برده و موضوع پایتختی قدس برای اسرائیل را اعلام کرده و با این اقدام خود تمام جهان اسلام و متحدان منطقه ای خود را علیه خودش شورانده است. فضا طوری است که حتی اگر عربستان هم پشت پرده موافقت کرده باشد، نمی تواند آن را اظهار کند. فرض کنید شخصی به نام ترامپ با این ویژگی ها سر کار آمده و برجام را هم به چالش کشیده است. فکر می کنید کار آقای روحانی ساده است؟ پاسخ منفی است. هدفم از بیان این موضوعات طرح این مسئله است که ما تا زمانی که در حال جداشدن از هم هستیم و به واگرایی دچار شویم، ضعیف می شویم. جامعه ضعیف، نیروهای سیاسی و جبهه های سیاسی ضعیف و متفرق نه می توانند برای خودشان کاری انجام دهند و نه برای مردم و نه برای کشورشان.  زمانی که ما به هم کمک می کنیم تا مشکلات را حل کنیم و یکدیگر را تأیید می کنیم، در حال قوت گرفتن هستیم. ملت قوی می تواند مشکلات خود را حل کند. می خواهم این نقد را داشته باشم که در فضای سیاسی ایران نوعی از واگرایی در حال تبلیغ است. اینکه ما یک مجلس را تشکیل دهیم که نه به رئیس و هیئت رئیسه آن علاقه ای داشته باشیم و نه فراکسیون امید را حمایت کنیم، رئیس جمهوری را انتخاب می کنیم که خودمان منتقد آن شویم. از طرف دیگر شورای شهر و شهرداری را انتخاب کنیم، بعد به خاطر چند انتصاب که به مذاق ما خوش نیامده، به منتقد تبدیل شویم. اینها علامت های بسیار بدی است. شما نقد را علامت منفی می دانید؟!  من نقد را منفی نمی دانم. نقدی را که منجر به سرخوردگی اجتماعی شود، حتما بد می دانم. خب این نقدها دو بخش است... .  ببینید ما باید واگرایی را به هم گرایی تبدیل کنیم. الان مثلا گفته شده موقعیت آقای جهانگیری در دولت تضعیف شده؛ پس باید کناره گیری کند. خب اگر آقای جهانگیری کناره گیری کرد، چه کسی را داریم که به جای او در کنار آقای روحانی به رئیس جمهوری کمک کند. وقتی آقای زیباکلام این حرف را می زند، پیشنهادش چیست؟! آقای جهانگیری جدا شود، چه کسی نفع می برد؟ آقای روحانی یا جهانگیری یا دولت یا جبهه سیاسی ما؟ ما باید عادت کنیم که با هم همکاری کنیم. ما به همه اینها نیاز داریم. ببینید آقای مرعشی.  اجازه بدهید. چرا نمی گذارید من حرف بزنم؟!  اجازه بدهید این نکته را بگویم، بعد شما هم حرفتان را بزنید! از نظر من اصل موضوع مردم هستند. من زمان انتخابات هم خطاب به آقای روحانی گفته بودم، اگر شما در تحقق خواسته های مردم و حل مشکلات آنها کوتاهی کنید، من مدافع مردم و منتقد شما خواهم بود. اگر مشکلات کشور و مردم را اصل بدانیم و بخواهیم آنها را حل کنیم، مسیری که می خواهیم حرکت کنیم، مسیر هم گرایی خواهد بود. البته با حفظ طرح انتقادات. من معتقدم که آقای علیخانی در شورای شهر در اعمال مدیریت باید خیلی جدی باشد؛ ولی باید به یاد داشته باشد که موفقیت احتمالی آقای نجفی یا موفقیت نداشتن شورا نفعی برای مردم و ما به دنبال نخواهد داشت.  من تأکید به همکاری و هم گرایی دارم. روحانی، واعظی، جهانگیری، علی لاریجانی و عارف باید مبنای خود را برای حل مشکلات کشور گذاشته و با هم همکاری کنند. اینکه آخرین آمار می گوید قدرت خرید مردم بعد از ١٠ سال کاهش یافته است؛ درحالی که باید سالی چهار یا پنج درصد این وضعیت بهبود پیدا می کرد، اینها مشکلات واقعی کشور است و راه حل را هم باید در هم گرایی جست وجو کرد. اتفاقا باید منتقد واگرایی بود. چرا از اختلاف و واگرایی خوشمان می آید؟ پس چرا در انتخابات طوری وانمود شد که در دور دوم آقای روحانی می خواهد معجزه شود!  هرکس این کار را کرده باشد، اشتباه کرده است. پس شخص آقای روحانی اشتباه کرده است؟! وقتی می گوید به من رأی بدهید، رأی بالای شما باعث می شود من بعضی چیزها را تغییر دهم و تغییر نمی دهد.  آقای روحانی خیلی چیزها را تغییر داده و تغییر می دهد. در انتخابات آقای قالیباف یا آقای رئیسی رقیب روحانی در قامت یک کاندیدا هستند. هر چیزی می توانند بهم بگویند و هیچ خط قرمزی در آنجا وجود ندارد. اما بعد از انتخابات دیگر طرف آقای روحانی، آقای رئیسی نیست. بلکه سیاست های کلانی است که ممکن است آقای روحانی منتقد آن سیاست های کلان هم باشد، ولی طبق قانون اساسی موظف است در چارچوب سیاست های کلان، کار کشور را به پیش ببرد. فکر نمی کنید این سوءاستفاده از افکار عمومی است؟  سوءاستفاده نیست. رئیس جمهوری نمی تواند همه محدودیت ها را برای مردم توضیح دهد. من یک خاطره نقل کنم. در پایان دوره دوم ریاست جمهوری آقای هاشمی، می خواستیم کاری کنیم که آقای هاشمی یک بار دیگر کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شود. من و آقای هاشمی از افتتاح یک پروژه تحقیقاتی از کرج باز می گشتیم. آقای هاشمی به من گفت که چرا تو هم این حرف را در یک جایی زدی؟ بعد گفت اگر به معنای قهر با نظام تلقی نمی شد، حتی در دور دوم کاندیدا نمی شدم. رئیس جمهور باید به مردم قول هایی بدهد که همه آن قول ها در اختیار خودش نیست. الان یکی از موضوعات سیاست خارجی ما همین مسئله خانم زاغری است. انگلیس می گوید چون ایشان انگلیسی است باید آزاد شود. قوه قضائیه هم می گوید او چون ایرانی است باید محاکمه شود. الان قوه قضائیه و دولت ما به لحاظ قانون اساسی حق دارند. دولت نمی تواند از ابزار سیاستی مهمی به عنوان سیاست های قضائی در سیاست خارجی خود بهره نبرد. ولی عملا ممکن است که بهره نبرد. اینها پیچیدگی هایی است که سیاست مدار عمیقی که به فکر آینده ایران باشد نمی تواند از کنار این مشکلات عبور کند. بلکه باید حتما با حفظ همه اصول و رعایت همه حرمت ها صحنه سیاست را اداره کند. ببینید قرار نبود کار خیلی بزرگی صورت بگیرد. مثلا همین بحث کابینه، بخشی از بدنه رأی دهنده به روحانی همین جوانان و دانشجویان بودند. کابینه خوبی شده! از نظر شما کابینه خوبی شده!  الان شما به کدام انتقاد دارید؟ من نمی خواهم وارد جزئیات بحث کابینه شوم. اما مثلا در مورد وزیر علوم به نظر می رسید باید انتخابی باشد که بتواند نظر بدنه رأی دهنده را تأمین کند. عملا این اتفاق نیفتاد.  می دانید که همین الان که من در خدمت شما هستم، دوستانی که با وزارت علوم آشنایی دارند، از روند مدیریتی آقای غلامی در وزارت علوم بسیار راضی هستند. می گویند هم انتصابات خوبی داشته و هم در جهت اقناع فضای دانشجویی گام برمی دارد. بله اقناع داریم تا اقناع!  اقناع نه اینکه بخواهند توجیه کنند. اقناعی که بچه ها قانع می شوند که (تغییرات) خوب است. شما همین روز دانشجو را فرض بگیرید. یک سری از برنامه ها اجازه برگزاری پیدا نکردند.  ولی خیلی از برنامه ها هم اجرا شد. بعد از چند سال برای اولین بار آقای رضا خاتمی و شکوری راد و جلایی پور توانستند بروند دانشگاه. اینها که کف مطالبات است آقای مرعشی!  به آقای بهزاد نبوی اجازه دادند در دانشگاه تهران سخنرانی کند و خودش نرفت. اینکه بگویم رضا خاتمی رفته دانشگاه صحبت کرده که کف مطالبه است! اگر نمی رفت باید می گفتیم چرا نرفته است. این یک مهره از تسبیحی است که روحانی وعده اش را داده است.  من که چیزی گیرم نیامده است، آمده؟! خیر!  من که مسئولیتی نگرفتم. به شما می گویم، با همه اشکالاتی که وارد است، ما هیچ راهی جز اینکه با نشاط در عرصه سیاسی حضور داشته باشیم و با اراده بسیار جدی، یکی یکی مشکلات کشور را در دستور قرار بدهیم و حل کنیم، نداریم. الان آقای روحانی بن بستی را می شکند؟  بله. چه بن بستی دقیقا؟  روحانی امروز نماینده جبهه میانی کشور است. امروز نماینده اصلاح طلبان است، حتی اگر یادش رفته باشد که نماینده اصلاح طلبان است. اما ما یادمان نمی رود که او نماینده اصلاح طلبان است. روحانی حضورش در رأس دولت جمهوری اسلامی، حضورش در کنار مقام معظم رهبری، تعدیل کننده سیاست هاست. خود آقای روحانی هم در حال تعدیل شدن است!  خیر. او پیش برنده سیاست های خردورزانه کشور است. هم باید بماند و هم باید او را تقویت کنیم.