نگاه ایران/ مریم صابری: نشست علمی «سبک زندگی گیلانیان» صبح امروز سه شنبه 14 آذر در پژوهشکده گیلان شناسی برگزار شد. در این نشست دکتر مونا اسالم نژاد عضو هیات علمی پژوهشکده گیلانشناسی دانشگاه گیلان، دکتر حسن چاووشیان عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه گیلان، رضا علیزاده عضو هیات علمی  پژوهشکده گیلانشناسی دانشگاه گیلان سید هاشم موسوی رئیس پژوهشکده گیلان شناسی در ابتدای نشست بعد از خیرمقدم  به مهمانان این نشست  جامعه فضیلت مند را جامعه ای با آدم هایی توصیف کرد که شاخص هایش آرامش امید و شادی است. او بابیان اینکه ثروت واقعی تجربه هم جانبه است گفت: آگاهانه مصرف کردن یکی از مقوله هایی است که باید موردتوجه قرار بگیرد . موسوی افزود: ساده گرایی خودخواسته یا اختیاری برخلاف اضطراری از محبت انسان به مال می کاهد. استعدادهای درخشان نتیجه استعداد ذاتی یا محیط خانوادگی دکتر مونا اسالم نژاد عضو هیات علمی پژوهشکده گیلانشناسی دانشگاه گیلان نیز در این نشست سبک زندگی نخبه پروری ( بررسی تغییرات کیفی نگاه به تعلیم و تربیت) را برای ارائه انتخاب کرده بود. او نگاه کنشگر در مورد دانش آموزان استعدادهای درخشان را موضوع  پایان نامه دکترای خود عنوان کرد و گفت: هشت ماه صرف جمع آوری داده ها شد. اسالم نژاد  درباره اولین واکنش والدین در مورد چگونگی قبولی فرزندشان در استعدادهای درخشان گفت: هزینه وقت و انرژی سبب  قبولی فرزندمان شده است. او با اشاره به نظریات  پیر بوردیو جامعه شناس فرانسوی گفت: موفقیت تحصیلی با سرمایه فرهنگی و اقتصادی و بیشتر سرمایه فرهنگی رابطه دارد. اسالم نژاد ادامه داد در بررسی افراد با حجم و ترکیبی از سرمایه ها روبرو هستیم که با توجه به عادت و ایجادکننده تمایزهایی مانند نوع موسیقی٬ پوشش٬ کتاب و .. دست به انتخاب الگو می زنند . قشرهای مختلف سبک های مختلف دارند. اسالم نژاد گفت: سعی کردم جواب این سؤال را پیدا کنم که بین بچه های مدارس عادی و استعداد درخشان  چه  تفاوتی وجود دارد؟ او ادامه داد: متوجه شدم بین سرمایه اقتصادی و فرهنگی دانش آموزان استعدادهای درخشان و مدارس عادی دولتی تفاوت معناداری وجود دارد. اسالم نژاد سپس به مصادیق این تفاوت ها پرداخت و گفت: منزلت شغلی خانواده ها ٬ ذائقه ها ٬ سبک مصرف ٬  خوراک و سبک آرایش و طرز نوشته ها با یکدیگر متفاوت بود. او بابیان اینکه در استعدادهای درخشان دانش آموزان حتی از ناشران کتاب ها شناخت داشتند گفت: اما برای دانش آموزان مدارس عادی دنیای کتاب ناشناخته بود. اسالم نژاد سپس به متنی که دانش آموزان در مورد خود نوشته بودند گفت: مضامین مانند برنامه ریزی و داشتن هدف و خودآگاهی در نوشته های دانش آموزان استعدادهای درخشان وجود داشت  . او ادامه داد: سعی کردیم تا جوابی برای اینکه فرزندان آیا بازتابی از والدین خود بودند یا خیر را نیز پیدا کنیم. اسالم نژاد سپس جواب  داد با بررسی های که داشتم به این نتیجه رسیدم بین والدین هم تفاوت آشکار وجود دارد.  دانش آموزان والدین خودشان را بانام کتاب و روزنامه و استدلال می شناختند و معرفی می کردند اما در مدارس عادی والدین با خستگی ، محبت و یا زور بیشتر برای فرزندان خود شناخته می شدند. او سپس بابیان اینکه سرمایه فرهنگی افزایش  و سرمایه اجتماعی کاهش پیداکرده است گفت: اعتماد کاهش پیداکرده است. در مدارس استعداد درخشان حتی در مورد  چرایی و نوع سؤالات و احتمال نشر اطلاعات شخصی خانوادگی  با واکنش اعتراضی مواجه شدیم اما در مدارس دولتی انگار چیزی برای از دست دادن وجود نداشت و اعتراضی به این موضوع نداشتیم. اسالم نژاد تفاوت اصلی  میان این دو گروه از بچه ها اهمیت گفتگو و انجام گفتگو هدفمند در مورد مسائل مختلف عنوان کرد و گفت: باید بدانیم که بچه ها با آنچه آرزو می کنیم تغییر نمی کنند بلکه با آنچه از والدین خود  می بینند تغییر می کنند. کم رنگ بودن عقل و بی توجهی به آینده دکتر حسن چاووشیان عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه گیلان سخنران بعدی  نشست بود. او بابیان اینکه در جامعه فعلی هنوز نمی توانیم از واژه سبک زندگی صحبت کنیم گفت: می توانیم  از روش زندگی  گیلانی و یا اسلامی صحبت کنیم. ان سپس با انتقاد از نوع فعالیت های ایرانیان گفت: نوع فعالیت ها به شکلی است که نشان می دهد محاسبه و تصوری از آینده نداریم. او افزود: چطور جاده را به طوری  نحوی درست می کنیم که سه ماه دیگر با صرف هزینه دوباره به تعمیر احتیاج دارد؟ این عضو هیات علمی دانشگاه بابیان اینکه استفاده از عقل بین ما کمرنگ است گفت: آدم های باهوش جامعه کم نیستند اما  آن ها نیز همان طور رفتار می کنند چون تبدیل به فرهنگ شده است. او سپس این بحث را مطرح کرد که هنوز جامعه شناسی در ایران متولد نشده است و دلیل آن را این عدم تولید علمی جامعه شناسی در ایران دانست.  چاووشیان  ادامه داد: این تولید علمی می تواند نقد فرهنگ سنتی خود و یا برنامه پژوهشی زاینده باشد. او با بیانه اینکه برنامه مدونی نداریم و شاخه به شاخه زیاد می رویم این سؤال را مطرح کرد که چه ویژگی فرهنگی داریم که نقص در کارها وجود دارد. این استاد دانشگاه سپس با اشاره به برنامه های پنج ساله توسعه  گفت تاکنون به چند برنامه بلندمدت 5 ساله عمل شد؟ گویا تدوینشان فقط مناسکی است که باید انجام شود. چاووشیان فرهنگ ما را روستایی توصیف کرد و گفت:  در این فرهنگ با مسئله زمان مواجه هستیم. او ادامه داد:  فرهنگ روستایی و یا سنت کشاورزی چون وابسته به طبیعت است و به همین دلیل تقدیرگرا است؛ چون اسیر نیروهایی است که خودش روی آن کنترل ندارد و همیشه در شرایط اضطرار زیست می کند. این استاد دانشگاه سپس با تقسیم بندی جامعه به کارگر، متوسط و اشراف گفت:  کارگری که به روزی امروز خود نگاه می کند فرصتی برای نگاه به آینده ندارد.برای اشراف گذشته پرافتخار اهمیت دارد که می خواهد آن را ادامه دهد و یا به آن برگردد.   تنها برای طبقه متوسط زمان اهمیت دارد چون به آینده نیاز دارد. او وجه دیگر فرهنگ روستایی را خرافه پرستی عنوان کرد و گفت: ازآنجایی که دنیای خارج از کنترل این فرهنگ است به جادو  گرایش پیدا می کند که مترادف با خرافه پرستی است و  یکی از مصادیق آن نیز چشم زخم است. چاووشیان بابیان اینکه نقادانه به فرهنگ سنتی خودمان توجه کنیم گفت: هنوز طبقه متوسط شهری جا نی افتاده است و ما وارد مرحله مابعد سنتی شدیم. او افزود: نقطه مقابل این تفکر خرد قرار دارد مرحله ای که جز عقل چیزی نداری که هدایتت کند. بحران هویت نداریم رضا علیزاده عضو هیات علمی  پژوهشکده گیلانشناسی دانشگاه گیلان در بخش بعدی موضوع سبک زندگی جوانان را انتخاب کرده بود. او سنت را تعیین کننده سبک زندگی افراد در  زندگی سنتی عنوان کرد و گفت: در زندگی مدرن اما سبک های زندگی بارنگ های مختلف  دیده می شود. علیزاده هویت را به سه بخش مشروع بخش، مقاومتی و برنامه دار تقسیم بندی کرد و گفت: در  هویت مشروع بخش نهادهای غالب به عنوان مثال سبک پوشش و موسیقی را ترویج می دهند. هویت مقاومتی در مقابل نوع اول قرار دارد و در  سومین نوع برنامه دار است به دنبال کاهش گپ میان آن دو است.  او بابیان اینکه هویت جوانان به سمت مقاومتی و برنامه دار حرکت کرده است گفت: با بحران هویت روبرو نیستیم. علیزاده با اشاره به یک برسی انجام شده در بین جوانان گفت: ۸۵ درصد جوانان نیاز خودشان را شغل، مسکن و ازدواج  عنوان کرده بودند که به عنوان اولین نیازهای یک انسان شناخته می شود. این استاد دانشگاه معتقدم همچنان خانواده نقش حیاتی دارند و سلبریتی ها آن چنان در تعیین سبک زندگی   تأثیرگذار نیستند. جایگاه بنیادی زبان در فرهنگ دکتر علیرضا نیکویی نیز در ادامه با موضوع زندگی در قاب بازنمایی به سخنرانی پرداخت. او بابیان اینکه زبان جایگاه بنیادی در فرهنگ و شکل دادن به معنا دارد گفت: زبان به عنوان میانجی بزرگ و به مثابه یک نظام بازنمایی عمل می کند. نیکویی ادامه داد: آنچه جهان معنا را حمل می کند جهان مادی نیست بلکه نظام زبانی است و معنا نه به کیفیت مادی نشانه ها، بلکه به کارکردهای نمادین آن ها وابسته است. او افزود: یکی از شکل های گسترده و پیچیده بازنمایی هویت از رهگذر عطف توجه بدن است. نخبگی کمیاب است دکتر مسعود اصفهانی رئیس بنیاد علمی نخبگان گیلان نیز در این نشست در جواب سؤالی در موردبحث نخبگان گفت: ژن و محیط بر یکدیگر اثر متقابل دارند یعنی ژنی تا وقتی در محیط مناسب حضور نداشته باشد بروز پیدا نمی کند. او بابیان اینکه آی کیو  بالا غیرارادی است و چون شخص برای آن تلاشی نکرده فی نفسه قابل تقدیس نیست گفت :اما نخبگی کمیاب است. اصفهانی ادامه داد:فعالیت  نخبه در زمان حال و نابغه در حال و آینده تأثیرگذار است. او مصادیق مانند حفظ قرآن یا دیوان شعر و یا دانستن پایتخت کشورها در سنین زیر پنج سال را مساوی نخبگی ندانست و اظهار کرد: نخبه شخصی است که استعداد ذاتی بعد از پرورش و توانمندسازی  اثرگذاری در کشور داشته باشد. رئیس بنیاد نخبگان گیلان آمار مهاجرت نخبگان را بالا توصیف کرد ما درعین حال گفت: بسیاری از آن ها بعد  از تحصیل برمی گردند و به همین دلیل البته تنها  رفتن های بی بازگشت  را  خطرناک  می دانیم. او در این جلسه همچنین  از اجرایی شدن طرح شهاب که با همکاری بنیاد ملی نخبگان و آموزش وپرورش در مدارس اجرایی می شود خبر داد و گفت: دانش آموزان از کلاس چهارم ابتدایی تا 12 متوسطه۲ برای شناسایی استعدادهای مختلف تحت پایش قرار می گیرند. در پایان برنامه پرسش و پاسخ با اساتید حاضر در جلسه انجام شد.