دکتر فردین علیخواه جامعه شناس *بی شک سربازی یکی از مهم ترین مراحل جامعه پذیری فرد محسوب می شود. اهمیت این مرحله از زندگی برای کسانی که فرصت تحصیلات دانشگاهی نداشته اند بیشتر است؛ هرچند این گفته دلیل بر بی اهمیتی آن برای فارغ التحصیلان دانشگاهی نیست. کمتر پیش می آید که سالمندان به هنگام تعریف خاطرات، اشاره ای به خاطرات سربازی خود نداشته باشند. در کنار این امر، ظاهرا این اتفاق نظر هم در عموم مردم وجود دارد که برای بیان اهمیت سربازی، اصطلاح” آدم سازی” را در کنار آن قرار دهند. سربازی می تواند فرصت مناسبی برای یادگیری کار گروهی، نظم شخصی، تقویت اراده، جامعه پذیری سیاسی(تقویت رابطه عاطفی با پرچم و ملیت) باشد. البته باید تأکید کرد که این نتایج، نیازمند برنامه ریزی و تعریف اهدافی این چنین برای آن است و به خودی خود تحقق نمی بابد. چند سال قبل در خیابان های شهر استانبول قدم می زدم. بوق زدن های ممتد چند خودرو که پشت سر هم حرکت می کردند و جوانانی که در درون آن ها شادی خود را ابراز می نمودند توجه مرا جلب کرد. از مغازه داری پرسیدم که چه خبر است؟ آیا مسابقه فوتبالی تمام شده یا مسابقه ای در پیش است؟ مغازه دار پاسخ داد که خیر؛ و به یکی از سرنشینان آن خودروها اشاره کرد و گفت: ” آن جوان قرار است به سربازی برود. سربازی در کشور ترکیه بسیار ارزشمند است و برای همین این جشن توسط دوستان او برگزار می شود”. آنچه در شهر استانبول دیدم موجب شد تا به آسیب شناسی وضعیت سربازی در کشور خودمان بپردازم. البته اینکه هم اکنون جوانان چه نگاهی به دوره سربازی دارند موضوع بحث این نوشته کوتاه نیست؛ هرچند خواننده تیزبین کم وبیش با چنین نگاهی آشناست. کمتر جوانی دیده ام که مشتاقانه منتظر رفتن به سربازی باشد و متأسفانه بیشتر آنان، برخلاف سالمندان که آن را مترادف آدم سازی می دانند؛ این دوره را تلف شدن عمر تلقی می کند. آنچه مدنظر این نوشتار است شیوه ورود به این دوره در استان ماست. تقریباً در نیمه دوم هرماه، هر عابر سواره و پیاده ای در آزادراه خلیج فارس، از تجمع مردم و تراکم ترافیکی خودروها در مقابل ساختمان وظیفه عمومی استان گیلان متوجه می شود که قرار است سربازان به خدمت سربازی گسیل شوند. چندین سال است که این صحنه به همین شکل تکرار می شود. البته یادم رفت. در چند سال اخیر برای جدا کردن مرز جاده و محوطه نظام وظیفه، ردیفی از سربازان تدارک دیده شده است. شاید بتوان گفت که این؛ زشت ترین شکل اعزام به سربازی است. زشت ترین! گهگاه و به هنگام رفتن به دانشگاه، والدینی را می بینم که برای دیدن فرزندی که به داخل محوطه نظام وظیفه فراخوانده شده است بر بالای وانت ها یا خودروهای پارک شده یا -یکی دو سال پیش- لاشه خودروهای فرسوده رفته و در حال اشک ریختن اند. اگر شهر باران در حال باران باشد و یا گرمای شرجی تابستان استان باشد، صحنه بسیار رقت انگیزتر و البته حزن انگیز می شود. در سال های قبل بارها در رسانه های محلی نوشتم که برای این مسئله فکری شود و شأن خانواده ها حفظ شود. ولی توجهی نشد. معمولاً در همه دنیا ورود و خروج به یک دوره با مراسم و جشن هایی همراه است. برای مثال دانشجویان به هنگام ورود به دانشگاه، در اردوی دانشجویی شرکت می کنند و به هنگام خروج هم در جشن فارغ التحصیلی شرکت می کنند. در این مراسم والدین هم می توانند آنان را همراهی کنند. به راستی برای سربازی کدام مراسم تدارک دیده می شود؟ پیشنهاد نگارنده این سطور آن است که برای ورود به این دوره مراسمی تعریف شود. این ابتکار می تواند الگویی برای سایر استان های کشور باشد. زمین مجاور ساختمان نظام وظیفه زمینی بایر و خالی از کاربری است و جای مانور بسیاری برای این برنامه دارد. خانواده های سربازان برای این مراسم دعوت شوند و از آنان پذیرایی شود. از سربازان و رزمندگان قدیمی دعوت شود تا خاطرات خود را در این مراسم تعریف کنند. از سربازان فعلی دعوت شود تا نحوه حل مشکلات در این دوره را بیان کنند. حضور عکاسان و تهیه عکس های یادگاری خانواده ها و فرزندانشان تدارک دیده شود، از بزرگان فرهنگی و اجتماعی دعوت شود تا در خصوص اهمیت سربازی مطالبی را بیان کنند. برای سربازانی که در حال سپری کردن دوره نامزدی اند یا متأهل اند هدایای ویژه ای تهیه شود. در این راستا می توان از حمایت های مالی(اسپانسرینگ) بنگاه های اقتصادی نیز بهره برد. اساساً از سازمان ها و نهادها درخواست شود که برای این سربازان هدایای در نظرگیرند. اینان قرار است دو سال از بهترین عمر خود را صرف این کشور کنند. درمجموع برای ” اعزام” خاطره سازی کنید تا هر کس بهترین خاطره خود را روز اعزام بداند. وضعیت به گونه ای شود که هر فردی با عبور از مقابل ساختمان نظام وظیفه عمومی خاطرات خوب اعزام را به یاد آورد. خواهش می کنم شأن آدم ها را حفظ کنید. به آن ها حس محترم بودن بدهید. *حدود ده سال است که این نوشته را با عناوین مختلف هرسال منتشر می کنم. نگاه ایران: انتشار اخبار و یادداشت های دریافتی به معنای تائید محتوای آن نیست و صرفاً جهت انجام رسالت مطبوعاتی و احترام به مخاطبان منتشر می شود.