اختصاصی نگاه ایران: متن حاضر خلاصه ای از گزارش پانزده صفحه ای با موضوع چالش های توسعه استان گیلان،توصیف وضعیت موجود و تحلیل آن توسط آقایان دکتر مختار جباری و رضا علی زاده تنظیم و از جانب بنیاد اندیشه و توسعه استان گیلان پیش از سفر هیات دولت به گیلان به شخص رییس جمهور تقدیم شده بود:   سفر رییس جمهور به استان گیلان فرصتی را فراهم آورد که موضوع توسعه استان به محور گفتگوهای صاحب نظران استان تبدیل شود. در این میان فعال شدن شبکه های اجتماعی, دامنه این بحث را وسیع تر از آن چه که بوده است گستراند . واقعیت این است با وجود اختلاف نظرهایی که ممکن است میان نیروهای سیاسی , اجتماعی وجود داشته باشد.در این موضوع تقریبا اجماع نظر وجود دارد که استان گیلان باتوجه به ظرفیت های گوناگونی که دارد در مقایسه با استان های دیگر به لحاظ شاخص های توسعه یافتگی از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. تنزل رتبه توسعه ای استان در چهار برنامه انجام شده اختلالات جدی در نظام اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی استان بوجود آورده است . البته بخشی از علل موجده این اختلالات در نظام اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی استان به تنزل رتبه توسعه ای استان بر میگرددو بخش دیگر علی القاعده به مباحث کلان تر که موضوع بحث این نوشتار نیست . توصیف وضعیت موجود : استان گیلان در سال 1356 به لحاظ شاخص های توسعه یافتگی در میان 24 استان کشور رتبه 5 را به خود اخصاص داده بود. در سال 1365 در بین 24 استان کشور رتبه 8 را بدست آورد . در پایان برنامه توسعه دوم رتبه 13 و در برنامه چهارم اگر همه اهداف کمّی برنامه محقق میشد رتبه 15 را کسب می کرد ( ارزیابی برنامه چهارم در اختیار نبود بهمین دلیل بنا بر این گذاشته شد که همه اهداف برنامه چهارم محقق شده است.) برای پی بردن به اثرات این تنزل رتبه ای لازم است به حوزه های فرهنگی و اجتماعی و فرهنگی نیز پرداخته شود. واقعیت این است که ساختار ارتباطی بین نظام ها اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی از نوع مکانیکال نمی باشد بلکه نوعی ارتباط ارگانیکی وجود دارد . بدین معنا که مثلا کج کارکردی در نظام اقتصادی اثر خود را در نظام اجتماعی و فرهنگی می گذارد و البته بنا به همین منطق نظام فرهنگی و اجتماعی نیز اثرات خود را بر نظام اقتصادی می گذارد. مطابق آخرین برآورد ها از آسیب های اجتماعی در استان , متاسفانه وضعیت نگران کننده ای را میتوان مشاهده کرد. به دلایلی نمی توان به همه آمار و برآوردهای موجود در این زمینه اشاره کرد , اما بطور قطع مراجع رسمی و مسئولین استان اطلاع دقیقی از این برآوردها دارند . مثلا نرخ رشد طلاق در استان از سال 1387 تا پایان سال 1392 رشدی برابر با 78% داشته است و متقابلا ازدواج در همین دوره از رشدی برابر با منفی 17% برخوردار بوده است. خودکشی از سال 1387 تا 1392 حدود 73% رشد داشته است بطور کلی میزان رشد آسیب های اجتماعی در طول این دوره حدود 104% بوده است . در سال 1392 بیش از 30% از آسیب ها در حوزه خشونت رفتاری و کلامی بوده است . تحلیل علّی : بطور کلی برای یافتن علت توسعه نیافتگی یا چالش های توسعه ای یک منطقه جغرافیایی میتوان سه گونه علت را شناسایی کرد: 1- تاریخی 2- سیستماتیک 3- وضعی در مورد استان گیلان بطور قطع و یقین دریافتن علل چالش های توسعه ای علت تاریخی صادق نمی باشد چرا که این استان از یک قدمت تاریخی پر افتخار در حوزه تمدنی برخوردار است و در عین حال باید گفت در یکصد سال گذشته در تمامی تحولات مدرنیته در کشور, استان گیلان جزو استانهای پیشتاز بوده است. و اما در مورد علت سیستماتیک چالشهای توسعه ای میتوان به دوگونه علت سیستماتیک اشاره کرد: 1- علت سیستماتیک هدفمند 2- علت سیستماتیک کارکردی علت سیستماتیک هدفمند ناشی از رویه های سیستمی است که در این رویه ها ؛ سیستم بطور هدفمند موجب توسعه نیافتگی یک منطقه میشود ولی در علل سیستماتیک کارکردی , سیستم رویه های هدفمند ندارد بلکه در مجموع کارکرد سیستم به نحوی است که موجب ایجاد چالش های توسعه ای برای یک منطقه میشود. بنظر میرسد در مورد استان گیلان علل سیستماتیک هدفمند در چالشهای توسعه ای وجود ندارد بلکه آنچه موجب چالشهای توسعه ای برای استان شده ناشی از رویه های کارکردی سیستم است. و آخرین علت در چالشهای توسعه ای علل وضعی است ، علل وضعی ناظر بر مناسبات درون قدرتی در منظومه قدرت استان است و همچنین مباحث و رویه های مدیریتی استان . به نظر می رسد در علت یابی چالشهای توسعه ای استان باید تحلیل ها و مطالعات معطوف به این دو علت باشد : 1- علت سیستماتیک کارکردی 2- علل وضعی   *گفتنی است این نسخه از گزارش صرفا جهت نشر در مطبوعات و رسانه ها می باشد و بسیاری از جزییات و آمار نسخه کامل را شامل نمی شود.